پاکستان چاره‌ای جز تهاتر در تجارت با کشورهای منطقه ندارد

به گزارش بولتن نیوز به نقل از مسیر اقتصاد، پاکستان در راستای تثبیت اقتصاد خود و کاهش وابستگی به دلار به دنبال ایجاد سازوکار مبادله تهاتری با ایران، افغانستان و روسیه است. بر اساس اعلام وزارت بازرگانی پاکستان، این سازوکار به نهادهای دولتی و خصوصی مجوز حضور در بازاریابی بنگاه به بنگاه (B۲B) با هر سه کشور را می‌دهد. تجارت کالا در چارچوب مبادله پایاپای بر اساس اصل واردات و سپس صادرات مجاز است. در این اطلاعیه آمده است: صادرات به میزان ارزش کالاهای وارداتی، انجام می‌شود.
دلارزدایی و مبارزه با قاچاق در مبادلات تهاتری

پاکستان با کاربرد سازوکار مبادله پایاپای با ایران و روسیه می‌تواند کالاها و خدمات مورد نیاز خود را بدون وابستگی به دلار تامین کند. با استفاده از این روش کارآمدتر، حجم تجارت پاکستان با کشورهای منطقه بدون اتکا به مبادلات نقدی افزایش می‌یابد. همچنین، پاکستان را قادر می‌سازد تا موانع ناشی از نبود روابط بانکی با ایران و روسیه را برطرف کند. این امر از آن جهت اهمیت دارد که اسلام آباد قصد دارد واردات بخش بزرگی از نفت مورد نیاز خود را از طریق روسیه تامین کند.

همچنین، قاچاق از مرزهای پاکستان با ایران و افغانستان در سطح گسترده‌ای ادامه دارد و این تجارت غیرقانونی درآمدهای ارزی بسیاری را نابود می‌کند. بر اساس گزارش‌ها، گازوئیل قاچاقی از ایران ۲۵ تا ۳۰ درصد از بازار پاکستان را به خود اختصاص داده است. همچنین، قاچاق کود، شکر و گندم به ایران و افغانستان به یکی دیگر از مشکلات پاکستان تبدیل شده است. ممنوعیت استفاده از روپیه پاکستان توسط طالبان به عنوان پول قانونی در افغانستان، مشکل قاچاق را تشدید و صادرکنندگان را مجبور به تجارت با دلار کرده است، از همین روی سیستم پایاپای قاچاق را کاهش می‌دهد و می‌تواند به عنوان یک گزینه جذاب برای معامله‌گران دو کشور باشد.

پاکستان برای افزایش صادرات خود باید تمهیدات کارآمدی را بیاندیشد و ابزارهای جایگزین تجاری با کشورهای منطقه مانند ایران و روسیه را بیابد که با توجه به وضعیت اقتصادی کنونی پاکستان، اهمیت بالایی دارد. این کشور با یکی از شدیدترین بحران‌های اقتصادی خود در سال‌های اخیر مواجه است. پرداخت هزینه واردات تنها یک ماه، باعث می‌شود تا پاکستان دیگر پول کافی برای پرداخت بدهی‌ یا ارائه خدمات اولیه به شهروندان خود را نداشته باشد. این امر پیامدهای گسترده‌ای بر اقتصاد و معیشت مردم خواهد داشت.

سیستم پایاپای موجب تقویت اقتصاد پاکستان از طریق افزایش صادرات و کاهش وابستگی آن به دلار آمریکا می‌شود. در سال‌های اخیر، گروه‌های تجاری پاکستانی و عاملان تجارت پایاپای بر اهمیت مبادله به ارز کشورهای دوست و کاهش وابستگی به دلار تأکید کرده‌اند. چون کاهش وابستگی پاکستان به دلار می‌تواند کسری مالی و بدهی خارجی ناشی از واردات بین المللی را کاهش دهد.
افزایش همگرایی منطقه نتیجه مبادلات پایاپای

کارشناسان بر این باورند که اجرای تصمیم پاکستان در مورد تجارت تهاتری می‌تواند آغازگر دوره جدیدی از یکپارچگی منطقه‌ای باشد. زینب احمد، رئیس دپارتمان روابط بین‌الملل در دانشگاه گارنیسون لاهور، در این‌باره گفت: «تجارت پایاپای نه تنها این منطقه را از وابستگی به دلار و مقررات صادراتی رها می‌کند، بلکه ارتباطات بین‌المللی را ارتقا می‌دهد که برای یکپارچگی اقتصادی منطقه‌ای مهم است. با توجه به تعمیق تجارت تهاتری در منطقه، مبادلات انرژی نیز افزایش می‌یابد و در نتیجه یکپارچگی اقتصادی ایجاد می‌شود.»

با این حال، احمد به پاکستان هشدار می‌دهد که در اجرای این سازوکار محتاط باشد زیرا ادغام اقتصادی با مسکو و تهران، احتمالا برای ایالات متحده خوشایند نباشد. پاکستان برای سال‌ها به دنبال ساخت خط لوله گاز با ایران بود، اما تاکنون آمریکا به این درخواست پاسخ مثبت نداده که به دلیل تحریم‌های واشنگتن علیه تهران است. در نتیجه، پاکستان ناگزیر به دنبال منابع جایگزین گاز برای تامین نیازهای انرژی خود باشد. البته، این گزینه‌ها گران‌تر از واردات گاز ایران از طریق خط لوله هستند. در مجموع، مبادلات تهاتری با ایران، روسیه و افغانستان احتمالاً پیامدهای گسترده‌ای برای اقتصاد پاکستان و همچنین سیاست خارجی آن در بلندمدت خواهد داشت. اما باید دید که این اقدام چه تاثیری بر دیگر کشورهای منطقه خواهد داشت، به ویژه کشورهایی که به دنبال افزایش روابط تجاری خود با ایران و روسیه هستند.