سال جدید و یک سوال از وزیر نفت

گروه انرژی - محمدرضا اسلامی: با وجود همه آنچه که در سال ۱۴۰۱ در کشور رخ داد، سال جدید آغاز شده و طرح یک سوال از وزیر نفت ضرورت دارد.

به گزارش بولتن نیوز، در مورخ ۱۰ آبان ۱۴۰۰ وزیر نفت دولت در مصاحبه ای گفت:

«…برای پاسخ به نیاز کشور در حوزه نفت و گاز ۱۶۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری لازم است. در غیر این صورت، در آینده به واردکننده این محصولات تبدیل می‌شویم.»

سوال اساسی در آغازین روزهای سال ۱۴۰۲ از وزیر نفت این است:

چه میزان سرمایه گذاری در سال ۱۴۰۱ در حوزه نفت و گاز انجام شد؟

«اگر» سرمایه گذاری خارجی در توسعه میادین نفت و گاز ایران انجام شده، ضرورت دارد که وزارت نفت طی گزارشی این موضوع مهم را به اطلاع مردم و شهروندان ایران (که در معرض شرایط اقتصادی بحرانی هستند) برساند.

و اگر از ۱۶۰ میلیارد دلار مذکور، مبلغ حائز اهمیتی سرمایه گذاری انجام نشده، بازهم ضرورت دارد تا وزیر نفت در قالب گزارشی نسبت به شرح دلایل عدم سرمایه گذاری، اطلاع رسانی دقیق کند.

این بیانیه وزارت نفت در واپسین روزهای سال ۱۴۰۱ را ملاحظه کنید ‌و خطای راهبردی موجود در این بیانیه را ارزیابی کنید. در بیانیه پایان سال ۱۴۰۱ وزارت نفت، ضمن استقبال از سرمایه گذاری در ایران، با لحنی عتاب آلود نسبت به جریان سرمایه جهانی صحبت شده است!

مثلا این جمله را ملاحظه کنید:

«…هرگونه دخالت در بنیادهای اقتصادی بازارِ انرژی از جمله دخالت‌های حقوقی و سیاسی در بازار انرژی در گذشته و آینده، یک بازی باخت - باخت برای همه بازیگران عرصه انرژی خواهد بود و کمکی به رفع فقر انرژی و تامین امنیت انرژی جهان نخواهد کرد»

یک جمله کلی، مبهم و نامشخص.

منظور از این عتاب و تهدید چیست؟

چه کسی مقصر قلمداد شده است؟!

آیا اینکه در ایرانِ ۱۴۰۱ سرمایه گذاری جدی در حوزه نفت و گاز انجام «نشده» را با جملات عتاب آلود اینچنین می‌توانیم حل کنیم؟

یک سال از عمر کاری مهندس اوجی به عنوان وزیر نفت گذشت. این یعنی ۲۵٪ از مدتی که ایشان قرار است در دولت سیزدهم وزیر نفت باشد. اگر بنا باشد ۱۶۰ میلیارد دلار در حوزه نفت و گاز ایران سرمایه جذب شود، یعنی باید شاهد این باشیم که سالانه حدود ۴۰ میلیارد دلار سرمایه خارجی در این حوزه وارد کشور شود. اگر هزینه احداث برج خلیفه دوبی را دو میلیارد دلار فرض کنیم (بالحاظ تورم نسبت به سال احداث برج خلیفه) یعنی در هر سال معادل ۲۰ پروژه برج خلیفه دوبی باید در حوزه نفت ‌و گاز ایران «سرمایه گذاری» شود وگرنه ایران حتی قادر به تامین نیاز «انرژی داخلی» هم نخواهد بود و تبدیل به واردکننده انرژی خواهد شد.

۲۵٪ از عمر کاری و مهلت مهندس اوجی به عنوان وزیر نفت دولت سیزدهم سپری شده و او باید گزارش دهد که آیا در ۱۴۰۱ به اندازه ۲۰ برج خلیفه دوبی در ایران پروژه توسعه نفت، گاز و پتروشیمی «آغاز» شده است؟

بحث جواد اوجی نیست. چه اوجی و چه فرد دیگری، هیچ کس در دنیای امروز قادر نیست که برای «جریان سرمایه» تعیینِ تکلیف کند.
هیچ وزارت نفتی در دنیا با صدور بیانه عتاب آلود نمی تواند شاهد سرمایه گذاری در میادین کشورش باشد.

 بحث اوجی نیست. بحث این است که چه اوجی و چه غیر او، هر کس که وزیر نفت است باید گزارش دهد که مهم‌ترین عوامل عدم سرمایه گذاری در کشور چیست؟ جریانی از هم اندیشی در میان نخبگان و مدیران باتجربه شکل گیرد که «ایرانِ صاحب منابع نفت و گاز» تبدیل نشود به «وارد کننده گاز، واردکننده بنزین و واردکننده برق».

بحث، اوجی نیست، ولی نه اوجی و نه سایر کسانی که «بیانیه های مشابه» صادر می کنند نمی فهمند که سرمایه همانند «زیبایی» یک امر وحشی است. سرمایه در قالبِ امر و نهی نمی گنجد. سرمایه «حساس ترین» وجهِ زیست بشری است. دقیق ترین و محاسبه محور ترین حوزه رفتار انسان، معطوف به تصمیم گیری درباره سرمایه اش است. «سرمایه» محصول بلوغ بشر و محصولِ «تلاش انسان» است. سرمایه ی هر فرد/شرکت محصول تلاش نسلهاست. سرمایه با ابلاغیه به جایی نمی رود. سرمایه همچون زیبایی وحشی و «حساس» است. سرمایه به جایی می رود که «نهایت امنیت» برایش متصور باشد.
به جایی می رود که نهایت تکریم، ارج و احترام برایش متصور باشد.

«سرمایه» چینی، روسی، کانادایی یا اروپایی نمی شناسد.
سرمایه گذارِ چینی همان قدر محاسبه گر است که سرمایه گذار نفتی کانادایی.

اوجی یک سال از دوره مسئولیتش را از سر گذرانده، و باید صادقانه و مبسوط گزارش دهد که «آینده انرژی کشور» در سالهای پیش رو چه افقی خواهد داشت؟

منابع نفت و گاز کشور ایران، ستون فقرات و رکن اساسی اقتصاد این کشور بوده و هست. در شرایط اقتصادی بحرانی پیش رو، اوجی باید بگوید که آن «اموالکم التی جعل الله لکم قیاماً» در قیام است یا در قعود؟

در مسیر فراز است یا در نشیب؟

نسل آینده میراث دار تصمیمات نسل امروز است.