یک شب هیجان، یک عمر پشیمانی!

گروه اجتماعی- وحید حاج سعیدی :بعد از چهارشنبه سوری پرونده فرهنگی، انتظامی، قضایی آن بسته می شود و تا یک هفته مانده به پایان سال بعد کسی خبری از آن نمی گیرد.

به گزارش بولتن نیوز، همه ساله یک هفته مانده به چهارشنبه آخر سال، یکی از دغدغه های اساسی پرسنل زحمتکش نیرو های نظامی و انتظامی، عزیزان زحمتکش آتش نشان، متولیان و دست اندرکاران آموزش و پرورش، کارکنان وزارت بهداشت و سایر بزرگواران و دست اندر کاران مسائل فرهنگی و اجتماعی، مراسم شب «چهار شنبه سوری» است. این عزیزان در جهت کاهش آسیب های اجتماعی و جسمی شب چهارشنبه سوری جلسات متعدد برگزار می کنند و راهکار های پیشگیری از آسیب رسیدن به شهروندان را بررسی می کنند. شورای تامین شهرستان ها و استان ها فعال می شوند. سایت ها، خبرگزاری ها، جراید، رسانه ملی و ... از خطرات، عواقب و گرفتاری ناشی از استفاده از مواد محترقه و منفجره می گویند و می نویسند. عده ای آن را «چهارشنبه سوزی» می نامند. برخی از عنوان «تحریف» به جای «تفریح» استفاده می کنند. صدا و سیما تصاویر مشمئز کننده و تهوع آوری از مجروحان نشان می دهد تا بچه ها کمتر به استفاده از مواد محترقه روی بیاورند. شهرداری بولتن و کاتالوگ چاپ می کند و از عوارض آتش می نویسد. نیروی انتظامی با حضور در مدارس دانش آموزان را از عواقب استفاده از این مواد آگاه می کند. اما در سوی دیگر قضیه جوانان و نوجوانانی که هیجان و لذت آنی و زود گذر را با دنیا عوض نمی کنند، در تدارک آتش بازی و ماجرا جویی این شب دلهره، ناخواسته به استقبال سوگ و خطر می روند که بعضاً منجر به آسیب های جدی به خود، خانواده و اطرافیان می شود.

شاید مهمترین بخش و خطرناک ترین قسمت ماجرا این باشد که بسیاری از موادی که نوجوانان از آنها به عنوان مواد محترقه و آتش زا استفاده می کنند، اصلاً چنین کاربردی ندارند و بیشتر مورد استفاده در صنعت هستند. اما چه بخواهیم و چه نخواهیم این شب رعب آور می آید و با خود دلهره، سقط جنین، سوختگی، قطع عضو، آتش سوزی، سلب آرامش و ... به ارمغان می آورد. رسمی دیرینه که از نیاکان ما به یادگار مانده و قرار بود باعث نزدیکی و الفت افراد به یکدیگر شود، باعث می شود، عده ای برای همیشه از دیگران گریزان شوند. بسیاری نیز ترجیح می دهند در این شب از خانه بیرون نیایند و فرزندان خود را در خانه محبوس کنند.

تغییر ماهیت آخرین چهارشنبه سال

مسن تر ها و حتی کسانی که سومین یا چهارمین دهه از عمر خود را سپری کرده اند به یاد دارند که چهار شنبه سوری در گذشته یک مراسم ساده و معمولی بود که با روشن کردن آتش و پریدن از روی آتش همراه بود. اما در حال حاضر این مراسم به نوعی جنگ یا درگیری خیابانی تبدیل شده است که فقط تیراندازی مستقیم را کم دارد. در حقیقت مراسم چهارشنبه سوری از هنجار های اجتماعی گذر کرده و به یک ناهنجاری عرف بدل شده است. دلایل زیادی در این تغییر ماهیت دیده می شود که برخی از آنها به شرح زیر می باشند:

الف) هیجان بالای چهارشنبه سوری و نبود شادی در جامعه

نسل جوان همواره به دنبال هیجان و شادی است و سعی دارد بیشتر لحظات جوانی خود را در شور و نشاط بگذراند. اما متاسفانه در حال حاضر هیچ فستیوال یا جشن ملی که توام با شادی دسته جمعی و نشاط اجتماعی در کشور باشد، وجود ندارد. بنابراین نسل جوان که تشنه هیجان و شادی است، سعی می کند با یافتن کوچکترین روزنه شادی در کشور ( مثل برد یکی از تیم های سرخابی در داربی، صعود تیم ملی به جام جهانی و چهارشنبه سوری) ، آن را به یک جشن ملی بدل کند.

ب) گردش مالی میلیاردی مواد محترقه

بعد از حسین قلی خانی بازار ارز و واردات انواع و اقسام کالاهای قاچاق و غیر استاندارد از مبادی غیر قانونی کشور، مواد محترقه نیز از این قائده مستثنی نشدند. گردش مالی میلیاردی و سود بالای حاصل از فروش این مواد به جوانان و نوجوانان، قاچاقچیان را بر آن داشته تا همه ساله مقادیر زیادی از این مواد محترقه وارد کشور کنند. نتیجه داستان نیز خود نا گفته پیداست. تغییر ماهیت چهارشنبه سوری، خروج ارز از کشور و صدمات جسمی و روحی از ابتدایی ترین تبعات منفی این کالای غیر استاندارد و خطر آفرین است.

فرهنگ سازی یک هفته ای

آنچه که مسلم است این است که بعد از چهارشنبه سوری پرونده فرهنگی، انتظامی، قضایی آن بسته می شود و تا یک هفته مانده به پایان سال بعد کسی خبری از آن نمی گیرد. سوال اینجاست که چرا هیچگاه سعی نمی شود در طول سال بستری فراهم شود تا جلوی خسارات چهار شنبه آخر سال گرفته شود. چرا برخورد با توزیع کنندگان مواد محترقه فقط محدود به چند روز پایانی سال است؟ چرا بعد از پایان چهارشنبه سوری با عوامل فروش که مسلماً شناسایی آن ها در یک هفته امکان پذیر نیست، برخورد جدی نمی شود؟

در طول سالها از یک روی آتش پریدن ساده به یک جنگ نیمه خیابانی تبدیل شده، با یک برنامه یک هفته ای منتهی به آخر سال، اصلاح نخواهد شد.

چاره کار

بدون شک تغییر ساختار یک پدیده نظیر چهار شنبه سوری که در طول چندین سال، به وجود آمده است با پخش چند برنامه تلویزیونی و سخنرانی پلیس در مدارس و ... امکان پذیر نیست و باید سال ها روی این مقوله وقت و هزینه صرف کرد. شاید تنها راه برون رفت از حوادث تاسف بار چهارشنبه سوری، ایجاد یک بستر جذاب تر یا سرگرم کننده تر از چهار شنبه سوری باشد. مثلاً راه اندازی یک مسابقه تلویزیونی با جوایز چشمگیر میلیاردی ( که قطعاً میزان آن از خسارات وارده به کشور پس از چهار شنبه سوری کمتر خواهد بود) یا تقویت فرهنگ شادی و نشاط اجتماعی، راه اندازی مسابقات و کاروان های شادی به مناسبت های مختلف در سطح شهر های کشور، برگزاری مراسم نور افشانی توسط نیروی انتظامی به مناسبت های مختلف و ... باشد. بدون شک جامعه ای که نشاط در لایه های اجتماعی آن دیده شود، به دنبال نشاط و هیجان گذرا و زود گذر نخواهد رفت. برخورد جدی و غیر نمایشی با قاچاقچیان مواد محترقه و فروشندگان در سطح شهر نیز می تواند از دیگر عوامل کاهش آسیب های اجتماعی این پدیده باشد. این برخورد باید در طول سال ادامه داشته باشد و نباید به یک هفته مبارزه بسنده کرد.