مروری بر مناسبت‌های امروز ۳۱ خرداد

گروه سیاسی - فائزه فداکار: در این مطلب مروری خواهیم داشت بر وقایعی که در سی و یکم خرداد رخ داده اند. این وقایع عبارت هستند از: رحلت آیت ‏اللَّه میرزا جوادآقا ملکی تبریزی در سال ۱۳۰۵، درگذشت آیت‏ اللَّه سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی بروجردی در سال ۱۳۷۶، شهادت دکتر مصطفی چمران در جبهه دهلاویه در سال ۱۳۶۰، وقوع زلزله هفت و سه دهم ریشتری در مناطق منجیل، لوشان، رودبار و طارم زنجان با تلفاتی حدود ۳۰ هزار کشته در سال ۱۳۶۹، تصویب لایحه بی کفایتی ابوالحسن بنی صدر برای جایگاه ریاست جمهوری در مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۶۰.

رحلت آیت ‏اللَّه میرزا جوادآقا ملکی تبریزی در سال ۱۳۰۵:

آیت ‏اللَّه میرزا جوادآقا ملکی تبریزی در حدود اواخر نیمه اول قرن سیزدهم هجری شمسی در خانواده ‏ای متدین در تبریز به دنیا آمد. وی پس از تحصیلات مقدمات و سطوح حوزه، برای تکمیل تحصیلات خود راهی نجف اشرف گردید و در محضر عالمان نامداری همچون آخوند خراسانی و حاج آقارضا همدانی، فقه و اصول را آموخت و در حلقه درس حدیث محدث بزرگ، میرزا حسین نوری حاضر شد.

میرزا جواد ملکی پس از چندی در محفل عارف سترگ، آخوند ملاحسینقلی همدانی قرار گرفت و پای در سیر و سلوک و عرفان و تهذیب نفس نهاد. وی در حدود سال ۱۲۸۰ ش راهی قم گردید و درس فقه، اخلاق و عرفان خود را برپا کرد. تابناکی سال‏ های حضور این شخصیت علمی - عرفانی، زمینه ‏ساز هجرت بسیاری از علما و بزرگان به سوی این خطه گردید و فضلای فراوانی در حلقه درس میرزا جواد جای گرفتند که حضرات آیات عظام: حاج آقا حسین فاطمی قمی، آخوند ملا علی همدانی، سید شهاب ‏الدین مرعشی نجفی، سید ابوالقاسم خویی، سید رضا بهاءالدینی و حضرت امام خمینی (ره)، از آن جمله ‏اند.

همچنین برخی از کتب این سالک الی اللَّه بدین قرارند: اسرار الصلاة، المراقبات و رساله لقاءاللَّه و.... سرانجام مرغ جان آیت‏ اللَّه میرزاجواد ملکی تبریزی، این عارف کامل و عالم عامل و سالک واصل در سی و یکم خرداد ۱۳۰۵ ش برابر با یازدهم ذی حجه ۱۳۴۴ ق از قفس تن رهایی یافت و پیکر مطهر وی پس از تشییعی با شکوه، در جوار حرم حضرت معصومه (س) در قبرستان شیخان قم، رخ در نقاب خاک کشید.

درگذشت آیت ‏اللَّه سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی بروجردی در سال ۱۳۷۶:

آیت ‏اللَّه سیدمحمدباقر سلطانی طباطبایی بروجردی فرزند آیت ‏اللَّه سیدعلی‏ اصغر سلطان العلماء بروجردی از علما و بزرگان آن شهر، در سال ۱۲۹۱ ش (۱۳۳۳ ق) در بروجرد به دنیا آمد. وی پس از پشت سر گذاشتن مقدمات علوم در زادگاهش، راهی قم گردید و از محضر استادان بزرگی همچون حضرات آیات سید محمدتقی خوانساری، محمد فیض قمی و محمد علی اراکی استفاده کرد. آیت ‏اللَّه سلطانی سپس عازم نجف اشرف شد و در حلقه درس آیات عظام سید ابوالحسن اصفهانی و آقاضیاءالدین عراقی شرکت نمود و به مدارج والای علمی دست یافت.

این عالم ربانی پس از آن مدتی در مشهد و در نهایت در قم سکنی گزید و به تدریس فقه و اصول مشغول شد. آیت ‏اللَّه سلطانی در این سال ‏ها همزمان با تدریس، در دروس فقه و اصول آیت‏ اللَّه بروجردی و درس معقولِ آیت ‏اللَّه شاه آبادی شرکت می‏ جست و در این علوم به مدارج بالایی دست یافت. آیت‏ اللَّه سلطانی از آن پس یکسره به تدریس و تالیف همت گماشت و شاگردان فاضلی در حوزه علمیه قم پرورش داد.

همچنین از این عالم برجسته آثاری از جمله استصحاب، الفوائد الفاطمیه و رساله ‏ای در شرح منظومه میرزا محمد تنکابنی بر جای مانده است. آیت ‏اللَّه سلطانی، دوستی دیرینه ‏ای با حضرت امام خمینی (ره) داشته و حاج احمد خمینی نیز داماد ایشان بود. معظم له در دوره اول مجلس خبرگان قانون اساسی نیز حضور داشت. سرانجام این فقیه اصولی و مدرس برجسته حوزه علمیه قم، در سی و یکم خرداد ۱۳۷۶ ش برابر با پانزدهم صفر ۱۴۱۸ ق در ۸۵ سالگی بدرود حیات گفت و در جوار مرقد مطهر حضرت امام خمینی (ره)، به خاک سپرده شد.

شهادت دکتر مصطفی چمران در جبهه دهلاویه در سال ۱۳۶۰:

۲ شب قبل ارتش متجاوز عراق طی یک ضدحمله شدید در صدد بود تا روستای دهلاویه را به تصرف خود درآورد. در این درگیری یکی از فرماندهان نیرو‌های نامنظم به نام سروان رستمی که شهید چمران او را یکی از بهترین افسران ارتش جمهوری اسلامی ایران می‌خواند بر اثر اصابت ترکش خمپاره به سرش شهید می‌شود.

در پی این ضدحمله ارتش متجاوز که تیپ ده زرهی عراق، قوی‌ترین تیپ ارتش این کشور، در آن شرکت داشت و رزمندگان اسلام آن را کاملا دفع کردند، صبح روز بعد ۳۱ خرداد ۶۰ دکتر چمران برای رسیدگی به وضع جبهه و معرفی فرمانده جدید به دهلاویه رفت و طی سخنانی برای رزمندگان اسلام ضمن اعلام شهادت سروان رستمی آنان را به صبر و استقامت دعوت کرده از آن‌ها خواست که راه او را ادامه دهند. وی همچنین فرمانده جدید این منطقه، برادر مقدم، را به رزمندگان حاضر در این جبهه معرفی کرد. دکتر چمران سپس در جلسه‌ای با حضور فرماندهان گروه‌ها ضمن تشریح موقعیت منطقه برنامه‌های آینده را برای آنان توضیح داد و آن‌گاه برای نشان دادن منطقه به فرمانده جدید رهسپار مقدم‌ترین خطوط جبهه نبرد شد.

در ساعت ۱۲ ظهر ۳۱ خرداد ۶۰ بر اثر اصابت گلوله خمپاره برادر مقدم و برادر حدادی درجا شهید می‌شوند و ترکش خمپاره به پشت سر دکتر چمران اصابت کرده و بر زمین می‌غلطد. محافظ شهید چمران که بر اثر اصابت ترکش جراحاتی سطحی برداشته بود وی را به بیمارستان سوسنگرد منتقل می‌کند و پس از مداوای اولیه راهی اهواز می‌شوند و در یک کیلومتری اهواز بر اثر خون‌ریزی شدید دکتر مصطفی چمران این عارف مجاهد جبهه‌های نبرد شهید می‌شود.

وقوع زلزله هفت و سه دهم ریشتری در مناطق منجیل، لوشان، رودبار و طارم زنجان با تلفاتی حدود ۳۰ هزار کشته در سال ۱۳۶۹:

زمین‌لرزه رودبار و منجیل در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد به وقت ایران یعنی در آغازین لحظات ورود به روز پنجشنبه ۳۱ خرداد ماه ۱۳۶۹ (برابر با ۲۰ ژوئن ۱۹۹۰ در ساعت ۲۱ به وقت گرینویچ) در فاصله حدود ۱۶ کیلومتری رودبار به مرکزیت روستای پاکده و روستا‌های تابعه در استان گیلان بروز نمود و تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری از مرکز زمین‌لرزه موجب خسارات جانی و مالی فراوان گردید.

ارتعاشات حاصل از امواج لرزه‌ای در استان گیلان و در بخش‌هایی از استان‌های زنجان، آذربایجان شرقی، تهران، مرکزی، مازندران، سمنان، همدان، قزوین (الموت غربی) و کردستان به مدت حدود ۶۰ ثانیه احساس گردید و موجب وحشت عمومی شد. این زمین‌لرزه در یک منطقه پرتراکم از نظر جمعیت اتفاق افتاد، به‌طوری‌که علاوه بر روستا‌های موجود در منطقه چندین شهر مهم کشور نیز تحت تأثیر آن قرار گرفتند.

کانون زلزله در عمق ۱۹ کیلومتری زمین اعلام شد هرچند که به دلیل نبود تجهیزات کافی در آن زمان امکان خطا در تخمین عمق زمین لرزه وجود داشته همان‌طور که در اعلام کانون زمین لرزه مرتکب خطا شده و کانون آن را رشت و دیلمان اعلام کردند. در این زمین لرزه علاوه بر حدود ۳۷٬۰۰۰ نفر که جان خود را از دست دادند، بیش از ۲۰۰ هزار واحد مسکونی تخریب شده و خسارات عمده‌ای به تأسیسات و اماکن عمومی در استان گیلان که متأثر از این زمین‌لرزه بودند، وارد آمد و حدود ۵۰۰٬۰۰۰ تن نیز بی‌خانمان شدند.

تصویب بی کفایتی ابوالحسن بنی صدر برای جایگاه ریاست جمهوری در مجلس شورای اسلامی در سال ۱۳۶۰:

در ۲۴ خرداد، درخواست طرح عدم کفایت سیاسی بنی صدر در مجلس عنوان شد. علیرغم تلاش طرفداران بنی‏صدر در داخل و خارج از مجلس در نهایت مجلس شورای اسلامی در ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ رأی به عدم کفایت سیاسی بنی‏صدر داد و بارزترین دلیل بر عدم کفایت سیاسی بنی‌صدر از سوی ۱۷۷ تن از نمایندگان مجلس «موضع‏‌گیری وی علیه نظام جمهوری اسلامی و اتحاد با نیرو‌های ضد انقلاب وابسته به شرق و غرب جهت نابودی نظام اسلامی و همچنین مخالفت مستمر وی با مجلس شورای اسلامی از بدو تأسیس و حتی پیش از افتتاح آن، دخالت صریح در قوه قضاییه و عدم درک صحیح از بدیهی‏‌ترین اصول قانون اساسی و نیز عدم اعتقاد به اصل تفکیک قوا» اعلام شد.

اکبر هاشمی رفسنجانی که در آن برهه ریاست مجلس بود، لحظاتی پس از رای‌گیری در جمع مخالفان بنی‌صدر که در برابر مجلس تجمع کرده بودند این خبر را اعلام کرد و گفت «به زودی رهبر کبیر انقلاب درباره عزل بنی‌صدر تصمیم نهایی را خواهند گرفت.»

این حکم برای امام ارسال شد، امام خمینی (ره)، نیز در اول تیرماه طی پیامی وی را از ریاست جمهوری عزل کردند. ایشان در آن پیام فرمودند: "پس از رای اکثریت قاطع نمایندگان مجلس به عدم کفایت سیاسی بنی‏ صدر، ایشان را از ریاست جمهوری عزل نمودم. " بنی ‏صدر که از بازداشت و محاکمه خود هراسان بود، در ۷ مرداد ۱۳۶۰ با ربودن یک هواپیما و لباس مبدل از ایران به فرانسه گریخت. ابوالحسن بنی‌صدر بلافاصله پس از ورود به فرانسه درخواست پناهندگی سیاسی کرد و تا مدت‌ها همچنان خود را رئیس‌جمهور اعلام می‌کرد.

از سوی وزیر خارجه وقت ایران نیز طی درخواستی رسمی از فرانسه خواهان استرداد بنی‌صدر شد؛ خواسته‌ای که با مخالفت دولت این کشور عملی نشد. مسعود رجوی، یکی از رهبران سازمان مجاهدین خلق نیز در کنار وی وارد فرانسه شد و در آنجا اقامت کرد و اینگونه فعالیت بنی صدر و منافقین در مخالفت با نظام و انقلاب رسما آغاز شد.