«شادروان»؛ تلاشی ناموفق برای تبدیل یک استندآپ کمدی به فیلمی سینمایی

گروه فرهنگی _ سید محسن عبدالهی: پیش از تماشای ساخته جدید حسین نمازی، بر اساس نقدهایی که شنیده و خوانده بودم، تصورم بر این بود که قرار است با فیلمی کمدی اما متفاوت از جریان معمول سینمای به اصطلاح کمدی ایران و نمونه ای تازه از این ژانر در سینمای کشورمان مواجه شوم. ولی حقیقت این است که «شادروان» بدون شک سنخیتی با آن فیلمی که تعریف و تمجیدهایی درباره اش منتشر شده بود، ندارد و کلیت فیلم نیز همین غلو را فریاد می زند.

به گزارش بولتن نیوز، نمازی در دومین اثر خود سعی می کند که با زبان طنز سراغ موضوع فقر برود و از مشکلات خانواده ای برایمان حرف بزند که توانایی تأمین هزینه های کفن و دفن عزیز تازه فوت شده شان را ندارند. سوالی در همین ابتدا برایمان ایجاد می شود؛ آیا این فیلم قرار است با این موضوع چیز جدیدی برای ارائه به مخاطب داشته باشد؟! پاسخ خیر است. نه تنها در موضوع قرار نیست اتفاق تازه ای رخ بدهد، بلکه در پرداخت و ساخت نیز چیزی بیشتر از سریال های مناسبتی و ماه رمضانی رضا عطاران و مجید صالحی دستمان را نمی گیرد.

شوخی ها از همان جنس هستند و روابط افراد هم به همان شیوه شکل گرفته است. حتی منطق رفتارهای شخصیت های مختلف نیز مشابه آن سریال ها طراحی شده است. یک شخصیت محوری که خیال می کند خیلی باهوش و زرنگ است، زنی پیگیر و یکی دو شخصیت احمق و بی دست  پا که قرار است مستمسکی باشند برای شکل گرفتن شوخی های فیلم. در این میان یک رابطه عاشقانه عقیم هم وجود دارد که شاید یکی از معدود نقاط قوت کار را بتوان در چرخش پایانی همین داستان فرعی مشاهده کرد.

اما مشکل دیگر فیلم این است که نیمی از شوخی ها در محدوده مسائل جنسی و غیراخلاقی دور می زنند. علی الخصوص هنگامی این مسأله بیشتر خود را نشان می دهد که قرار است برادر کوچک تر خانواده وارد صحنه شود. تأکید چندباره بر یک عمل شنیع توسط او به اشکال مختلف و یا تکه های جنسی در مورد اخلاق پدر مرحوم خانواده مصادیق دستمایه قراردادن شوخی های زرد برای گرفتن خنده از مخاطب هستند. اینکه این شوخی ها می توانند خنده بگیرند یا نه، به ذائقه مخاطبی بر می گردد که در شبکه های اجتماعی و یا فیلم های مبتذل و به اصطلاح کمدی سینمای ایران، با نمونه های زیادی از این دست موارد برخورد داشته و دیگر برایش عادی شده است.

متأسفانه تمهید دیگر نمازی برای خنده گرفتن از تماشاگران، استفاده از شوخی قدیمی زدن پشت سر یکی از همان شخصیت های احمق ماجرا است که اینجا باز همان برادر کوچک تر ذکر شده در سطور بالا مجددا در مرکز این شوخی قرار می گیرد و به دفعات مورد ضرب و شتم واقع می شود تا مگر ما به این کتک خوردن ها بخندیم.

از سوی دیگر مشکل ضعف منطقی در اتفاقاتی که برای این افراد می افتد، غیرقابل انکار است. ما در ابتدای فیلم در حال مشاهده این هستیم که افراد خانواده صاحب کسب و کاری هستند و حتی چند نفر دیگر غیر از خودشان را توانسته اند مشغول به کار کنند. اما در ادامه می بینیم همان همسایگان دستشان برای کمک کردن به ایشان باز است اما خود این افراد علی رغم اینکه هر کدامشان هم شغلی دارند، کاملا فقیر و بی چیز ترسیم می شوند. در همین نقطه است که نیمی از آن چه در فیلم به ما نشان داده می شود، غیرقابل پذیرش می شود.

با ارفاق می توان شادروان را یکی دو پله بالاتر از سایر آثار کمدی این روزهای سینمای ایران قرار داد. آن هم به چند دلیل محدود. یکی بازی های خوبی که از بهرنگ علوی، سینا مهراد و نازنین بیاتی مشاهده می کنیم. دیگری طراحی خوب رابطه هایی همچون خواهر و برادری بین بیاتی و مهراد. و سوم کار کردن بعضی شوخی های کلامی با مهمانان که بعضا برای مخاطب درباره معضلات پذیرایی از اقوام و آشنایان در ایام فوت عزیزانشان همذات پنداری ایجاد می کند.

اما واقعیت این است که فیلم جدید حسین نمازی، بیشتر شبیه به تلاشی است برای تبدیل یک استندآپ کمدی در مورد مشکلات مربوط به افراد خانواده متوفی به فیلمی سینمایی. توقع بیشتر از این اثر داشتن و تعریف و تمجیدهای بیش از اندازه موجب می شود که کارگردان تصور کند کارش را درست انجام داده است و برای ساخت فیلم های بعدی، باز هم با همین دست فرمان به راه خود ادامه بدهد.