امام صادق (ع) و امامان اهل سنت

گروه دین و اندیشه: آیت الله احمد عابدی، استاد درس خارج حوزه علمیه قم در مراسم شب شهادت امام صادق (ع) که در مسجد النبی (ص) نارمک تهران برگزار شد ، به بررسی و تبیین نقش امام صادق (ع) در برابر امامان اهل سنت پرداخت و گفت: چهار امام اهل سنت یعنی شافعی، حنبل، مالک و ابوحنیفه تخصصشان در فقه است و فقیه هستند یعنی کسی که مسئله بلد است و مسئله می گوید و در بین این چهار نفر کسی که از همه فقیه تر است ابوحنیفه است.

به گزارش بولتن نیوز، وی ادامه داد: ابوحنیفه کتابی در باب مسائل هندی دارد که مردم هند از وی سوالاتی نمودند و وی جواب داده است و اکنون این کتاب هم موجود است.

فتوای امام صادق (ع) در برابر فتوای ابوحنیفه

این استاد درس خارج فقه حوزه علیمه به نقش امام صادق (ع) در برابر ابوحنیفه اشاره و بیان کرد: یکی از مسائل این است که شخصی به نام خلاد می گوید من کوفه بودم و از کسی طلبی داشتم و بدهکار در شهری دیگر به نام نیل بود. یک روز اسبی را کرایه کردم و از شهر کوفه به آن شهر رفتم تا طلبم را بگیرم،اما وقتی رسیدم گفتند بدهکارت از این شهر رفته به شهری دیگر ، و من هم به آن اسب به شهری دیگر رفتم که باز گفتند از این شهر به شهر بغداد رفته است.من هم با آن اسب به بغداد رفتم و طلبم را گرفتم و برگشتم . اما صاحب اسب گفت که اسب را دیر آورده ای و باید کرایه بیشتری به من بدهی. من هم اسب را برای رفتن به شهر نیل کرایه کرده بودم اما به شهر های دیگری رفتم. برای رفع این اختلاف با هم نزد ابوحنیفه رفتیم تا او فتوا بدهد.
ابوحنیفه هم فتوا داد و گفت چون اسب را سالم آورده ای دیگر صاحب اسب طلبی ندارد. اما صاحب اسب ناراحت شد و گفت این چه فتوایی است؟ باید برویم پیش امام صادق (ع).

وقتی که امام از این طرز فتوا دادن ابوحنیفه مطلع شد فرمودند این جور فتواها باعث می شود که دیگر باران نبارد و خشکسالی شود و برکت زمین از مردم گرفته شود. بعد امام فرمودند کرایه کننده اسب هم همان کرایه را ضامن است و هم این که به خاطر مقداری که تخلف کرده ضامن هست که باید هر دو را بدهد.

آیت الله عابدی افزود: بنابراین فقه امام صادق (ع) می گوید کسی که مال مردم را غصب کرده هم ضامن عین مال است وهم ضامن منافع آن مال است. مثلا کسی که فرشی را غصب کرده وقتی که پلیس وی را گرفت هم باید فرش را پس بدهد و هم اینکه کرایه مدتی که فرش را غصب کرده را نیز باید بپردازد.

فرض کنید فردی منزلش را به کسی اجاره بدهد و مستاجر که در این خانه است اگر لامپی در آن منزل سوخت یا اینکه دیوار را کثیف کرد مستاجر ضامن نیست. اما اگر مالک پولی به عنوان خسارت از وی بگیرد حرام است، مستاجر فقط ضامن منافع آن خانه است نه عین خانه؛ این نظر امام صادق (ع) است{چون ید مستاجر، امانی است نه غصبی}. ولی ابوحنیفه بر عکس آن را می گوید امام میفرماید مستاجر فقط ضامن عین است نه منافع .از این جور مسائل هزاران مسائل دیگر است.

علم تفسیر قرآن امام صادق (ع)

این استاد حوزه و دانشگاه علم به تفسیر قرآن را دیگر تفاوت امام صادق (ع) با امامان اهل سنت دانست و گفت: تفاوت دیگر امام صادق (ع) با این چهار امام اهل سنت در تفسیر قرآن گفتن است. این چهار امام اهل سنت فقیه بودند اما مفسر نبودند. این چهار امام اهل سنت فقط بلد بودند مسئله بگویند اما دیگر تفسیر قرآن بلد نبودند و هیچ کدام تفسیر قرآن نگفته و ننوشته اند و اصلا در این زمینه تخصصی نداشتند.در صورتی که امام صادق (ع) ۴ تفسیر گفته اند که ۳ تا تفسیر از امام اکنون در ایران موجود است و یک تفسیر دیگر هم در هندوستان چاپ شده است. و تفسیر امام صادق (ع) با گرایش عرفانی بوده است.

همچنین همه امامان ما از امام علی (ع) تا امام یازدهم همه تفسیر داشته اند و اکنون تفسیر امام علی (ع) نزد امام زمان (عج) است.

علم اخلاق و تزکیه امام صادق (ع)

آیت الله عابدی تفاوت سوم امام صادق (ع) با امامان اهل سنت در عالم اخلاق بودن امام دانست و اظهار کرد: این چهار امام اهل سنت هیچ کدام عالم اخلاقی نبودند و اهل درس اخلاق ، تزکیه و نصیحت های اخلاقی نبودند، بلکه فقط مسئله می گفتند که پاکی و نجسی چیست؟ اما هیچ وقت نصیحت اخلاقی و سیر و سلوک و عرفان عملی نداشتند.

مصباح الشریعه کتابی اخلاقی از امام صادق (ع)

وی با معرفی یکی از کتب اخلاقی از امام صادق (ع) گفت: در زمینه اخلاق از امام صادق (ع) کتابی است که امام راحل نیز همیشه می فرمودند این کتاب از امام صادق (ع) واکنون در بازار نیز این کتاب با عنوان «مصباح الشریعه» در بازار موجود است. این کتاب صد باب در خصوص اخلاق، سیر و سلوک، مسائل اخلاقی و تهذیب نفس است که کتاب بسیار با ارزشی است. و علامه مجلسی این کتاب را به عنوان کتابی اخلاقی از امام صادق (ع) در بحار نقل کرده است.

در صفحات آخر همین کتاب آمده است که هیچ مقامی بالاتر از این نیست که انسان عبد خدا باشد. عبد یعنی بالاترین مقام و عبد از ۳ حرف است، حرف عین یعنی عزلت، حرف باء یعنی بیمونت و حرف دال یعنی دنو. کسی را می گویند عبد خدا که اینجور باشد. بنابراین این جور حرفها انحصارا مخصوص ائمه و امام صادق (ع) است.

آیت الله عابدی تصریح کرد: تفاوت دیگر امام صادق (ع) با امامان اهل سنت تفاوت در مسئله عرفان و قرب به خدا است ، هیچ کدام از این چهار نفر کلمه عرفانی نگفته اند.

الان چیزی حدود ۱۰۰ فرقه در اسلام وجود دارد که همه ادعای عرفان می کنند و خود را منسوب به اهل بیت (ع) می دانند اما امکان ندارد یک فرقه درویش و صوفی در اهل سنت که ۷۲ فرقه هستند یک کلام از امامان اهل سنت در این خصوص نقل کرده باشند.

دیگر تفاوت امام صادق (ع) با امامان اهل سنت این بود که آنها جایزه های خلیفه را دریافت می کردند اما امام صادق (ع) و دیگر ائمه (ع) هیچ کدام جوایز سلطان را نمی گرفتند. و امامان اهل سنت هر ۴ نفر با بنی امیه مخالف بودند اما با بنی عباس موافق بودند اما امامان ما همه با بنی امیه و بنی عباس مخالف بودند و هیچ گاه با ظلم موافقت نمی کردند. و نکته دیگر اینکه امامان اهل سنت هیچ کدام شهید نشدند در صورتی که امامان ما همه شهید شدند.