تحلیلی بر بیانیه نسل کشی ارامنه از سوی آمریکا

گروه بین الملل- مصطفی مطهری: رئیس جمهور آمریکا روز شنبه در بیانیه‌ای کشتار ارامنه توسط امپراتوری عثمانی و در دوران جنگ جهانی اول را به‌عنوان «نسل‌کشی» به‌رسمیت شناخت. استفاده از لفظ نسل کشی برای این رویداد توسط بایدن(بیش از 100 عضو کنگره آمریکا، در نامه‌ای به رئیس جمهور آمریکا از وی خواستند که به طور رسمی رویداد 24 آوریل 1915 را «نسل کشی» توصیف کند) که تا پیش از این توسط هیچ یک از روسای جمهور آمریکا مورد استفاده قرار نگرفته بود، موجب واکنش شدید دیپلماتیک ترکیه واقع شده است. بطوریکه در ادامه این واکنش های اعتراضی ترکیه به این اقدام آمریکا، آنکارا سفیر واشنگتن در ترکیه را به وزرات خارجه فراخواند و ادعاهای رئیس‌جمهور ایالات متحده را بی‌ارزش دانست. نکته جالب در این باره محکومیت این اقدام واشنگتن از سوی باکو در حمایت از آنکارا و استقبال ایروان از این رویکرد اتخاذی از سوی واشنگتن بود که از حیث تحلیلی متأثر از نبرد قره باغ می باشد.

به گزارش بولتن نیوز، و اما در ارتباط با تحلیل این رویداد باید نکاتی را مورد توجه قرار داد که در ادامه این یادداشت به آنها اشاره خواهیم کرد.

اول اینکه، از حیث تاریخی موضوع کشتار ارامنه توسط ترک های عثمانی یکی از موضوعات چالشی – تاریخی برای ترکیه به شمار می آید که در ادبیات عرفی – تاریخی از آن به عنوان یک نسل کشی یاد می کنند؛ در واقع ترکیه بدون آنکه بتواند از موضوع گریز کند به عنوان بخشی از تاریخ با آن روبرو است. از این رو تلاش دارد تا از بار حقوقی و سیاسی این موضع یا کشتار بکاهد.

دوم اینکه، در نگاه سیاسی تبدیل این موضوع به یک چالش سیاسی برای تحت فشار دادن ترکیه از جمله موضوعاتی می باشد که مورد اعتراض آنکارا است. در واقع آنکارا همواره تلاش کرده است تا از نگاه سیاسی و ارزش های مترتب بر آن، موضوع کشتار ارامنه را آن گونه که تمایل دارد نشان دهد. از این رو این اقدام واشنگتن مبنی بر توصیف آن به نسل کشی بار روانی – سیاسی برای ترکیه به همراه دارد.

سوم اینکه، صدور این اعلامیه در شرایط موجود با گذشت چند ماه از نبرد قره باغ و اخبار منتشر شده از جبهه های درگیری و رفتار سبعانه نیروهای تحت رهبری آنکارا و باکو، می تواند یک جنگ روانی پیروزبخش برای ارامنه باشد که در این جنگ شکست خوردند. در واقع به نظر می رسد واشنگتن با این اقدام درصدد است تا یک نبرد سیاسی – دیپلماتیک را با آنکارا کلید بزند. از این رو آنکارا نیز با توجه به در نظر گرفتن دامنه و پیامدهای روانی این موضوع تلاش دارد تا ضمن رد این موضوع و محکومیت این اقدام آمریکا، از عواقب سنگین لفظ نسل کشی که در این باره مورد استفاده قرار گرفته است، بکاهد.  

چهارم، این بیانیه اگرچه الزام آور نیست و از نظر قانونی اقدامی را متوجه آنکار نمی کند و محدودیت ها یا تحریمی را علیه ترکیه در برنخواهد داشت اما با این حال بار حقوقی – سیاسی آن چنان سنگین است که آنکارا آن را برنمی تابد. به همین دلیل سعی دارد از تمام ابزار و امکانات در دسترس جهت اعتراض به این بیانیه استفاده کند.

پنجم، بالاخره اینکه با توجه به تنش های تازه شکل گرفته در روابط میان آنکارا و واشنگتن در طول ماه ها و هفته های اخیر، بیانیه به رسمیت شناختن نسل کشی ارامنه توسط بایدن می‌تواند به تشدید این تنش‌ها دامن بزند و تنش‌ها میان دو کشور را افزایش دهد.

انتهای پیام/