عروسک‌هایی که قوم و اقلیم‌های ایرانی را معرفی می‌کنند

به گزارش بولتن نیوز، نمایش عروسکی یکی از ژانر‌های پرطرفدار در تئاتر است که با خیمه شب بازی در دوران صفویه آغاز شد. این هنر با ظهور تکنولوژی به تلویزیون آمد و در دل مردم جا باز کرد. تاجایی که بیشتر خاطرات کودکی، نسل‌های مختلف مردم ایران با مجموعه‌های خونه مادربزرگه، مدرسه موش‌ها، کلاه قرمزی و دیگر مجموعه‌های نمایش عروسکی پیوند خورده است.

فهیمه میرزاحسینی طراح و سازنده عروسک با بیان اینکه عروسک جایگاه ویژه‌ای در زندگی انسان باستان داشته است، به خبرنگار گفت: در بسیاری از تمدن‌ها میتوانیم نمونه‌هایی از عروسک‌هایی را ببینیم که کارکرد‌های متفاوت از جمله کارکرد آئینی، مذهبی، سرگرمی و تفریحی داشته اند. یکی از کارکرد‌های مهم عروسک در روزگار معاصر و به ویژه ایران، جنبه آموزشی آن است. به طور مثال در دهه‌های اخیر، خانواده‌ها سعی دارند که فرزندانشان را با نمایش و عروسک آشنا کنند.

وی افزود: در بسیاری از کشور‌ها عروسک به عنوان ابزار آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طور مثال در اندونزی از عروسک سنتی خودشان در آموزش و پرورش برای یاد دادن ریاضی، علوم و حتی اخلاقیات استفاده می‌شود. در ترکیه هم با عروسک قره گوز همین اتفاق می‌افتاد.

این نویسنده تئاتر با بیان اینکه هرساله به اندازه کافی نیروی متخصص در این حوزه پرورش داده می‌شود اظهار کرد: معنای صحبت من این نیست که نمایش عروسکی صرفا برای کودکان است، نمایش‌هایی مانند خیمه شب بازی و یا پهلوان کچل برای بسیاری از مهمانی‌ها دعوت می‌شدند و مردم را سرگرم می‌کردند؛ بنابراین نمایش عروسکی خیلی در خودش خلاصه نمی‌شده و در حین اینکه بین مردم حضور داشته، به مسائل آن‌ها هم می‌پرداخته است. در حال حاضر هم اگر به عروسک توجه شود، می‌تواند نقش مهمی را در دوران کرونا و پساکرونا در زندگی بشر ایفا کند.

وی با اشاره به وسعت کشور ایران با قومیت‌های مختلف افزود: آنقدر نمونه‌های سنتی و آئینی در کشور داریم که گاهی حتی در یک روستا می‌توانید یک عروسک خاص متناسب با جغرافیا و کاری که مردم آنجا انجام می‌دهند پیدا کنید. عروسک‌هایی مثل تکم، چمچه خاتون، چولی قزک و نمونه‌های بسیار دیگر که جنبه آئینی و آموزشی برای مردم دارند. خوشبختانه تولید کنندگان هم از این عروسک‌ها حمایت می‌کنند تا جایی که از خطه خودشان خارج شده و مردم شهر‌های دیگر هم با آن‌ها آشنا می‌شوند. این خود می‌تواند یک جذابیت توریستی برای یک شهر یا روستا هم ایجاد کند.

میرزاحسینی توضیح داد: وقتی یک اثر هنری تولید میشود نیاز دارد که مخاطب آن را ببیند و از استفاده کند. چنانچه مخاطبان آموزش لازم را دیده باشند و نیاز به نمایش عروسکی را حس کنند و در سبد خانوادگی خود قرار دهند، آن وقت این هسته‌های هنری مورد استقبال قرار می‌گیرند و می‌توانند پایدارتر و اثرگذارتر باشند. یکی از راه‌های ایجاد این احساس نیاز هم، آموزش فعالیت‌های فرهنگی به کودکان است.

وی در خصوص ایده شکل گیری طراحی عروس هایش بیان کرد: ایده از جایی می‌آید که هنرمند تحت تاثیر جامعه قرار می‌گیرد. در دورانی می‌گفتند که هنرمند می‌نشیند، فکر می‌کند و الهاماتی از آسمان‌ها برای او می‌آید، اما اینطور نیست؛ گاهی شما روزنامه میخوانی یا از کنار یک آدم که هیچ توجهی به شما ندارد عبور می‌کنی و ناگهان اتفاقی در ذهن شما می‌افتد. ایده نمایش عروسکی هم اینگونه است البته با لحاظ کردن محدودیت ها.

این هنرمند ادامه داد: وقتی تصمیم می‌گیرم که یک نمایش عروسکی را کار کنم، در سطح شهر به یکسری از مغازه‌ها که اصلا ربطی به نمایش عروسکی ندارند سر می‌زنم. پیدا کردن متریال‌های تازه و بدیع یکی از کار‌هایی است که می‌تواند یک کار را جذاب کند. خیلی وقت‌ها هم وقتی سفر می‌روم، بجای اینکه وقتم را صرف تفریحات و نقاط دیدنی کنم، به جا‌هایی می‌روم که بتوانم متریال‌های خاص آن منطقه را پیدا کنم؛ بنابراین عروسک‌هایی که برای نمایش هایمان می‌سازیم، از متریال عادی فاصله دارند.