چه کسی ستمکارتر است از کسی که بر خدا دروغ بندد؟!

گروه دین و اندیشه: حجت الاسلام دکتر سوزنچی از اساتید دانشگاه، هر روز یک آیه قرآن را با ترجمه و چند حدیث تفسیری و چند نکته در تدبر آن آیه منتشر می کند. بولتن نیوز نیز در راستای ترویج چنین اقدامات ارزشی، این سلسله مطالب را به صورت روزانه منتشر می کند.

به گزارش خبرنگار بولتن نیوز، در مطلب امروز به آیه 15 سوره کهف پرداخته شده و در آن آمده است:

هؤُلاءِ قَوْمُنَا اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ آلِهَةً لَوْ لا يَأْتُونَ عَلَيْهِمْ بِسُلْطانٍ بَيِّنٍ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَری‏ عَلَی اللَّهِ كَذِباً

سوره کهف (18) آیه15 

ترجمه

اینان، قوم ما، آلهه‌ای برگرفته‌اند، چه شده که بر [حقانیت] آنها برهانی روشنگر نمی‌آورند؟! پس چه کسی ستمکارتر است از کسی که بر خدا دروغ بندد؟!

حدیث

1) امیرالمومنین ع در منطقه «حاضرین» هنگام بازگشت از صفین نامه‌ای خطاب به امام حسن ع نوشت که به وصیت‌نامه امیرالمومنین ع به امام حسن ع معروف شده است. در فرازی از این نامه آمده است: و بدان ای فرزندم؛ اگر برای پروردگارت شریکی بود حتما رسولانش نزد تو می‌آمدند و آثار مُلک و سلطنتش را می‌دیدی و کارها و صفاتش را می‌شناختی؛ ولیکن او خدایی واحد است همان گونه که خود توصیف فرموده، نه احدی در مُلکش با او درگیر شود و نه ابداً زوال پذیرد و همواره بوده است؛ اول است قبل از همه چیز بدون هیچ ابتدایی؛ و آخر همه چیز است بدون هیچ نهایتی؛ برتر از آن است که ربوبیتش به احاطه دل یا چشم ثابت شود ... .

نهج البلاغة، نامه31؛ تحف العقول، ص73

2) از امام باقر ع روایت شده است: دین ندارد کسی که با اطاعت از شخصی که عصیان خدا را می‌کند دینداری می‌کند؛ و دین ندارد کسی که با نسبت دروغ دادن امر باطل به خدا دینداری می‌کند؛ و دین ندارد کسی که با انکار چیزی از آیات خدا دینداری می‌کند.

الكافي، ج‏2، ص373           ؛  الأمالي (للمفيد)، ص309

تدبر

1️⃣ اصحاب کهف دوباره تاکید کردند که چرا این قوم ما که غیر خدا خدایان دیگری را می‌پرستند دلیل و برهان روشنی نمی‌آورند؛ و لحن قرآن، ستودن این منطق آنان است.

بسیاری از مفسران شیعه (مثلا: مجمع‌البیان، ج6، ص701 ؛ كنز الدقائق، ج‏8، ص46 )

و سنی (مثلا: البحر المحيط، ج‏7، ص150) 

این آیه را دلیل و شاهدی دانسته‌اند بر اینکه در منطق قرآن، دینداری باید مبتنی بر دلیل باشد، و در اصول دین، تقلید سزاوار نیست؛ و اگر در اصل دین، ادعایی بیاید که فاسد باشد، ظلم و تهمت بر خداست.

نکته تخصصی دین‌شناسی

ضعف تفکر عقلی در مسیحیت تحریف‌شده به همراه کثرت شبهات، بتدریج کار بسیاری از ارباب کلیسا را بدانجا کشاند که ارتباط دین و عقل را انکار کنند و جریان «ایمان گرایی» را رقم بزنند: جریانی که معتقد بود ایمان آوردن هیچ نیازی به عقل و استدلال ندارد و حتی مدعی شوند روحیه استدلال‌طلبی خلاف اقتضای دینداری است!

در دهه‌های اخیر این تلقی از طریق برخی به‌اصطلاح روشنفکران در جامعه اسلامی نیز رواج یافت تا حدی که برخی به بهانه‌هایی مانند حفظ معنویت دین، درصدد مخالفت با رویکرد عقلی و استدلالی به دین برآمدند‼️

آیه حاضر و بسیاری از آیات دیگر قرآن کریم بخوبی نشان می‌دهد که اسلام مبنای دینداری را بر تعقل قرار داده است؛ و چنان ادعایی با عبارات صریح قرآن سازگار نیست؛ البته استدلالی ایمان آوردن به معنای آن نیست که شخص حتما قالب‌های استدلالی منطقی خاصی را باید بلد باشد؛ بلکه بسیاری از افراد با فطرت ساده خود استدلال و تعقل را می‌فهمند؛ و در اینجا هم دغدغه اصحاب کهف این است که نباید «شطط» (نامربوط) گفت و بلکه باید «سلطان بیّن: استدلال آشکار و واضح» داشت.

2️⃣ یکی از بزرگ‏ترين دغدغه‏هاى مردان خدا، انحراف عقيدتى مردم است. (تفسير نور، ج‏7، ص148)

3️⃣ دروغ، ظلم است و دروغگو ظالم، و كسى كه به خدا دروغ بربندد، ظالم‏تر است. (تفسير نور، ج‏7، ص148)

4️⃣ بلافاصله بعد از اینکه گفتند «چه شده که بر [حقانیت] آنها برهانی روشنگر نمی‌آورند» نتیجه گرفتند «پس چه کسی ستمکارتر است از کسی که بر خدا دروغ بندد»؛ یعنی از اینکه ادعایی بدون دلیل در مورد خدا مطرح کرده‌اند نتیجه گرفتند که بر خدا دروغ بسته‌اند!

شاید بتوان نتیجه گرفت: باور به یک مساله اساسی در اعتقادات، اگر بدون دلیل باشد، صرفاَ یک اشتباه نیست؛ بلکه مصداق دروغ‌ محسوب می‌شود.

انتهای پیام/#