چه اتفاقی می‌افتد که فیلم‌های توقیفی پس از چند سال اکران می‌شوند؟

گروه سینما و تلویزیون: چه عاملی موجب رفع توقیف فیلمی می‌شود که بیش از هفت سال در انتظار یک امضا مانده و آرزوی نمایش روی پرده سینما را دارد؟ چرا فیلمی که زمانی با عکس‌العمل‌های تند مدیران و گروهی خاص، از اکران باز می‌ماند و پس از چند سال که روی پرده می‌رود، مخاطب را با این سوال مواجه می‌کند؛ چرا این فیلم توقیف بوده؟

به گزارش بولتن نیوز به نقل از روزنامه ابتکار، این‌ها بخشی از سوال‌هایی است که پس از رفع‌ توقیف یکی‌دو فیلم از ذهن مخاطب می‌گذرد و موجب بدبینی‌اش می‌شود. اتفاقی که از یک‌سو نگاه سلیقه‌ای مدیران را با خود دارد و از سوی دیگر، انتظار برای کم‌اثر شدن فیلمی که پس از چند سال، دیگر رمقی برای به چالش کشیدن ندارد. در همین راستا نظر دو فیلمساز که یکی با نامه‌اش موجب عکس‌العمل وزیر و دیگری صاحب فیلم توقیفی است را پرسیده‌ایم.

ضرب‌العجل دوماهه وزیر به سازمان سینمایی

بیش از دو ماه از ضرب‌العجل سیدرضا صالحی‌امیری وزیر فرهنگ و ارشاد برای تعیین تلکیف فیلم‌های که طی نامه‌ای خطاب به رئیس سازمان سینمایی برای مشخص شدن پرونده فیلم‌هایی که در دولت احمدی‌نژاد و روحانی توقیف و به معضلی بدل شده‌اند، می گذرد.

پس از اتمام فرصت دوماهه و سکوت سازمان سینمایی، سینماگران دوباره پیگیر خواسته‌شان شدند و ابراهیم داروغه‌زاده، معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی که پیش‌تر گفته بود، «ارادتمند نازنین، بهاره، تینا» رد شده و امکان نمایش ندارد، فیلم «خانه پدری» باید با رده بندی سنی و حذف چند سکانس مهم اکران شود و «آشغال های دوست داشتنی» با تغییرات جدی در داستان و حذف قسمت های مربوط به اتفاقات سال 88 می تواند اکران شود. همچنین فیلم های «خانه دختر» و «صد سال به این سال ها» هم می توانند اکران شوند؛ در گفت‌‎وگویی اعلام کرد، فیلم های «خانه پدری»، «آشغال های دوست داشتنی»، «عصبانی نیستم»، «ارادتمند نازنین، بهاره، تینا»، «خانه دختر»، «پارادایس»، «صد سال به این سال ها» و چند فیلم دیگر مورد بررسی قرار گرفتند و نتیجه جلسه‌ها و جمع بندی نهایی پیش‌تر به سمع و نظر اهالی سینما رسیده است. خسرو معصومی: «عصبانی نیستم» و «خانه پدری» تازگی‌شان را از دست نمی‌دهند

خسرو معصومی خودش یکی از کارگردان‌هایی است که در لیست بلند و بالای فیلم‌های توقیفی، صاحب اثر است؛ «خرس» محصول سال نود شمسی و برنده دو سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد برای فرهاد اصلانی و صداگذاری برای محمدرضا دلپاک از دوره سی‌ام جشنواره فیلم فجر که پس از نمایش در جشنواره هرگز رنگ پرده به خود ندید و همچنان تکلیفش نامشخص است. خسرو معصومی درمورد توقیف فیلم‌ها و دلایل رفع توقیف آن‌ها می‌گوید: «به نظرم نکته پررنگ اختلاف سلیقه است. همه می‌دانیم دولت روحانی و دولت احمدی‌نژاد تفاوت‌های زیادی دارند و موضوع بازبینی فیلم‌های توقیفی همواره در دوران روحانی مطرح بوده است. حتی در چهار سال اول هم این موضوع در دستور کار قرار داشت و امروز هم همچنان یکی از دغدغه‌های دولت است، اما موضوع را زیادی کش می‌دهند.»

معصومی درمورد فیلم‌هایی که پس از سال‌ها رفع توقیف می‌شود و به سینماها می‌آیند، می‌گوید: «مگر فیلم «به رنگ ارغوان» که توسط وزارت اطلاعات، چندین سال توقیف شده بود، پس از اکران چه تاثیری گذاشت؟ کجای آن فیلم خطرناک یا هر برچسب دیگری که به آن می‌زنند، بود؟ این موضوع در مورد «زادبوم» هم صدق می‌کند؛ هنوز فیلم را ندیده‌ام اما تمام کسانی که پس از تماشای فیلم از سالن سینما بیرون می‌زنند، این سوال برای‌شان مطرح است؛ چرا این فیلم توقیف بوده است؟ چه چیزی در این فیلم موجب شده بود تا مدیران وقت به اکران آن رضایت ندهند؟»

او با اشاره به فیلم‌هایی که پس از مدتی، جذابیت‌شان را از دست می‌دهند و برای دوره خاصی ساخته شده‌اند می‌گوید: «بعضی فیلم‌‌ها تاریخ مصرف دارند و پس از چند سال ارزش‌شان را از دست می‌دهند و دیگر تماشای‌شان لذتی ندارد اما بعضی فیلم‌‌ها که اتفاقا چندتای‌شان در لیست توقیفی هم حضور دارند، با گذشت زمان به هیچ‌وجه کیفیت و تاثیرگذاری خود را از دست نخواهند داد. «عصبانی نیستم» به کارگردانی رضا درمیشیان، «خانه پدری» به کارگردانی کیانوش عیاری، «آشغال‌های دوست‌داشتنیِ» محسن امیر یوسفی و فیلم «خرس» از این دسته فیلم‌ها هستند.»

معصومی درمورد فیلم «خانه پدری» می‌گوید: «کیانوش عیاری حرف جالبی راجع به فیلمش و نظر مدیران می‌زد. ظاهرا پس از بازبینی، از عیاری خواسته بودند، آن‌جا حاضر شود تا درمورد فیلمش صحبت کند.

به او می‌گویند اگر سکانس کشته شدن دختر را در بیاوری، فیلم بدون مشکل اکران خواهد شد. عیاری در جواب می‌گوید که اگر می‌خواستم این سکانس را در بیاورم که همان هشت سال پیش این کار را می‌کردم و فیلمم را اکران می‌کردم! این حرف را مدیران قبلی هم می‌زدند، پس شما در این مدت چه‌کار کرده‌اید؟!» معصومی درمورد فیلم «خرس» و فیلم تازه‌اش، «کار کثیف» هم می‌گوید: «مطمئن باشید «خرس» اکران خواهد شد و تا ابد توقیف نخواهد ماند. این فیلم هر زمانی اکران شود مخاطبان زیادی را به سینما خواهد کشاند.

متاسفانه تهیه‌کننده پشت فیلم مرا خالی کرد و سهم خودش را فروخت. او مثل یک کاسب با فیلم رفتار کرد، در حالی که ما کار فرهنگی می‌کنیم نه کاسبی. پرویز پرستویی هم به عنوان بازیگر تا مدت زیادی پیگیر فیلم بود و برای اکرانش تلاش کرد اما دستمزد او را هم پرداخت کردند تا از این ماجرا دست بکشد.

درمورد فیلم تازه‌ام هم باید بگویم که به مرحله مونتاژ رسیده و اولین نمایشش در جشنواره فیلم فجر خواهد بود. برای ساخت فیلم فقط به مخاطب فکر کرده‌‎ام و فیلمم برای آن‌هاست. این فیلم با توجه با موضوعش می‌تواند برای مخاطبان خارجی هم جذاب باشد و پتانسیل اکران بین‌المللی را دارد. از توقیف شدن فیلم هراسی ندارم چرا که ابراهیم داروغه‌زاده اعلام کرده فیلمی که پروانه ساخت بگیرد، حتما پروانه نمایش هم خواهد گرفت.»

اصغر نصیری

اصغر نصیری،‌ کارگردان سینما که با انتشار نامه‌ای خطاب به امیری‌صالحی، درخواست کرد تا تکلیف فیلم‌های توقیفی مشخص شود و پس از آن وزیر با ضرب‌العجلی دو ماهه از رئیس سازمان سینمایی خواست تا جواب روشنی داده شود، در مورد چرایی توقیف و رفع توقیف فیلم‌ها می‌گوید: «اساسا فیلم‌هایی که پس از چند سال، رفع توقیف و اکران می‌شوند، به اعمال نظر سلیقه‌ای ناشی از ترس و محافظه‌کاری برمی‌گردد.

مطمئن باشید این موضوع ارتباطی با تغییر فضای جامعه یا آمادگی پذیرش فیلم با گذشت زمان ندارد. همان‌طور که فیلمی چند سال قبل با دستور مدیری توقیف شده، امروز با دستور مدیر دیگری رفع توقیف می‌شود.» نصیری درمورد تاثیر جامعه در توقیف فیلم‌ها می‌گوید: «مدیران به راحتی کوتاه می‌آیند، چون نمی‌خواهند در آماج فشارها قرار بگیرند. توقیف و یا رفع توقیف خواسته مدیران است و ربطی به جامعه ندارد.

جامعه تاثیر بسیار کمی در این موضوع دارد و معمولا با آغوش باز از فیلم‌ها استقبال کرده‌اند.» نصیری راجع به «خانه پدری» و شرط حذف سکانس کلیدی فیلم که بنیان فیلم هم هست می‌گوید:‌ «گاهی مدیران برای حفظ میز و در امان ماندن از آماج حملات عده‌ای قلیلی از تندروها تصمیمات عجیبی می‌گیرند و برای مثال فیلم «خانه پدری» کیانوش عیاری را سلاخی می‌کنند. در حالی که رسالت مدیران دفاع از کیان سینما است. متاسفانه کمتر مدیری مثل مرحوم سیف‌الله داد، انرژی و توانش را برای سینما و سینماگران صرف می‌کند.»