کودکان ایرانی زورو را بیشتر می شناسند یا رستم را؟ ضرورت الگوسازی و معرفی اسطوره ها به ایران معاصر

به گزارش بولتن نیوز، این بخشی از خاطرات صادق طباطبایی است، درباره اقبال مردم لبنان به امام موسی صدر، امام گمشده.

جامعه ایران اما چه تعداد از الگوها و شخصیت های مهم معاصر خود را می شناسد. کودکان ایرانی با اسطوره های ایران تا چه حد آشنا هستند؟ برای کودکان ایرانی زورو نماد مقابله با ظلم است یا رستم؟ رابین هود شناخته شده تر است یا کاوه آهنگر؟ شهید همت را بهتر می شناسند یا فلان خواننده غربی را؟

از اسطوره تا الگو

بدون تردید تمامی جوامع، از توسعه یافته گرفته تا در حال توسعه و حتی جوامع عقل گرا هیچ گاه دست از تبلیغ برای معرفی الگوهای متعارف برای ملت خود برنداشته اند و تلاش دارند با الگو سازی و همچنین معرفی اسطوره هایی، احساس نزدیکی میان ملت خود ایجاد کنند.

سرباز آمریکایی سال هاست نماد و الگوی کشوری است که دستش به خون بیگناهانی آلوده است و در راه اندازی جنگ های اخیر در منطقه خاورمیانه نقشی اساسی داشته است. در فرانسه، سرباز گمنام، نماد دفاع از میهن در جنگ جهانی دوم است. شارل دوگل اما به عنوان الگویی در قامت اسطوره به فرانسویان معرفی می شود.

مثال هایی از این دست فراوانند اما به نظر می رسد کشش و جذابیت بالای شخصیت های معاصری که قابلیت الگو شدن در ایران را دارا هستند، به سادگی نادیده انگاشته شده است همان گونه که این جذابیت برای اسطوره های باستانی نیز با بی توجهی اهل فرهنگ روبروست.

بدون تردید داستان های شاهنامه قدرت بالایی برای اسطوره آفرینی در ایران را دار هستند همان گونه که شهید چمران، تختی، شهید همت، شهیدان باکری و حسن باقری و ... این قدرت بالا را دارا هستند. امام موسی صدر، احمد متوسلیان و حتی فرمانده زنده دوران – که عمرش دراز باد- حاج قاسم سلیمانی قدرت و قابلیت معرفی به عنوان الگو و نمونه برای جامعه ایران را دارا هستند.

اسطوره های ایرانی چه شخصیتی دارند؟ جلال ستاری اسطوره شناس و مترجم در پاسخ به این سئوال می گوید: روحیه اسطوره ایرانی پهلوانی است، رستم، پهلوانی است که طرفدار ضعفاست و ملیت و منیت ایرانی را می‌‌خواهد حفظ کند، به خاطر جوانمردی و دلاوری با پادشاه وقت یا هر قدرتی که می‌خواهد جوانمردی‌اش را سرکوب کند در می‌افتد. تمام اسطوره‌های ما نشان دهنده این است که یک پهلوان و انسان اسطوره‌ای در رسیدن به چیزی است که برای او ارزش دارد، البته برای ما هم ارزش دارد، مثل عشق، جوانمردی و... این درس بزرگ اسطوره‌های ماست از خطرها می‌گذرد تا به آن برسد. بی‌دلیل نیست که این نوع اسطوره‌ها مورد علاقه‌ مردم است و برای آن داستان می‌سازند، چرا، برای اینکه با پادشاهی که می‌خواهد زورگویی کند درمی‌افتد، پهلوانی مثل او مدافع جوانمردی، دلاوری و پاکدامنی است. حالا الگوهایی از این دست در اطراف ما فراوانند از امام راحل گرفته تا مقام معظم رهبری و قهرمانان ملی.

نسل امروز زبان امروز را می فهمد

هر چند ضرورت معرفی الگوها و اسطوره های ایرانی – اسلامی در کلام اغلب سیاستمداران و سیاستگذاران به گوش می رسد اما با این حال به نظر می رسد تفاوت دیدگاه ها در اصل اسطوره پردازی این مساله را به حاشیه رانده است. از سوی دیگر عدم تعریفی واحد در این حوزه سبب می شود با تغییر دولت ها، سیاست های در دستور کار نیز تغییر کند. این در حالی است که اصل و مبنای سیاست های فرهنگی چیزی نیست که با تغییر دولت ها، تغییر نماید. بدون تردید تمرکز درست بر این مساله نه تنها می تواند زمینه ها را برای بهبود وضعیت در داخل فراهم نماید بلکه کار برای معرفی چهره ای درخور تقدیر از ایران را در جهان نیز ساده تر می سازد. پرهیز از تنگ نظری در این حوزه شاید ساده ترین کارهاست.