«مجلس شاه فتاح» با ترفندهای ژاپنی

به گزارش بولتن نیوز، ناصر عاشوری طراح و کارگردان نمایش «مجلس شاه فتاح» که اجرای عمومی خود را از ۱۷ تیرماه در تماشاخانه ماه حوزه هنری آغاز کرده است درباره ویژگی های این اثر گفت: «مجلس شاه فتاح» نمایشی ایرانی است که در اجرا از نسخه ای ۲۰۰ساله استفاده کردیم. در کارگردانی این نسخه ابیات تکراری را حذف و آن درشت نمایی تبلیغی خاص شبیه خوانی را با استفاده از عناصر صحنه ای مثل استفاده از تن پوش اسب یا همان «اسبک» نمایش ایرانی، استفاده از عناصر زورخانه ایرانی مثل کباده ها و تخته شنا در طراحی صحنه و یا استفاده از فرم نمادین دایره با سنگ های سفید و ریز که مختص باغ های راهبان ژاپن است، متعادل کردیم تا از آن هیجان شعارگونه سنتی تعزیه فاصله بگیریم.

وی ادامه داد: در واقع ما با تغییر جایگاه و ابعاد صحنه، موسیقی، کم کردن تعداد بازیگران (بازی یک بازیگر در دو نقش)، خلق میزانسن های جدید بر اساس بیان بدنی و... از شبیه خوانی به اجرای صحنه ای حرکت کردیم.

عاشوری درباره دلایل انتخاب این متن برای اجرا توضیح داد: مطالعه و تحقیق در دوره کارشناسی ارشد بار دیگر چشمانم را روی تعزیه گشود و من باید مجموعه آموزه هایم را برای یافتن هنر نمایش ایرانی محک می زدم و چه متنی دراماتیک تر و اصیل تر از «مجلس شاه فتاح». با این نمایش در چهارمین دوره جشنواره تئاتر شهر شرکت کردیم و با تجلیل در بخش های بازیگری و طراحی صحنه، گروه «سرو» کار خود را رسما آغاز کرد.

وی در پاسخ به این پرسش که اجرای این متن تا چه اندازه دغدغه جامعه امروز است، گفت: می‌دانیم که در هر جامعه ای سلایق و مطالبات فرهنگی مختلفی وجود دارد و ایران بیش از هر کشور دیگری با تنوع جغرافیایی، قومی و فرهنگی قابل احترام و قابل کشف دوباره است. همین شکل های متفاوت فرهنگی می تواند هنرمندان را به ورای خودشان ببرد. پیتر بروک می گوید هنرمندانی که در هند، آفریقا، خاورمیانه، ژاپن و در هر جای دیگر در تئاتر کار می کنند یک پرسش در ذهن دارند و آن این است که «امروز شکل مان چیست؟ و کجا باید دنبالش بگردیم؟». هر آیین بزرگ و هر اسطوره بنیادی همچون در است؛ دری که نباید فقط مشاهده اش کرد بلکه باید آن را دریافت و کسی که آن را دریابد پرشورتر و پرمایه تر از آن عبور می کند. مساله من شناخت و فهم درست از این میراث کهن فرهنگی هنری است که هر روز مدعیانی نوکیسه پیدا می کند.

بازیگر نمایش «مکبث» درباره شیوه اجرایی و طراحی صحنه نمایش بیان کرد: «مجلس شاه فتاح» را با حفظ شیوه کلی تعزیه و با نگاه آزاد و تجربی طراحی کردم چون این نسخه بسیار کوتاه و فشرده است و کمتر اجرا می‌شود ولی در شبیه خوانی ها سعی کردیم از یک سری کلیشه های شخصی و غیرضروری پرهیز کنیم چون در سالن نمایش بازی می کنیم نه در فضای باز و سالن ماه حوزه هنری هم سالن کوچکی است پس از اشتلم خوانی ها و رجزخوانی ها دور شدیم و به جایش از سکوت های دراماتیک و مکث ها بهره گرفتیم. در بکارگیری ژست ها نیز سعی کردیم از تکنیک های نمایش «نو» ژاپن استفاده کنیم.

وی ادامه داد: به طور کلی تلاش کردیم به شیوه استیلیزه شرقی کمی نزدیک تر شویم و در تمام مراحل به آشنایی زدایی فکر می کردیم. آشنایی زدایی نه به معنای در هم آمیختن سطحی شیوه ها و نه به معنای ساختن معجون های غلط و منحط نمایشی و نه به عنوان ترکیب قناس شترگاوپلنگ های نمایشی بلکه در طراحی این اثر، ماده و معنای آشنایی زدایی را در خود نسخه و وفاداری به آن یافتم.

عاشوری در پایان صحبت هایش درباره استقبال از این اثر نمایشی بیان کرد: خوشبختانه مخاطبان نمایش ما بیشتر از طیف جوانان و دانشجویان و با انرژی کار، همسو هستند. با علاقه و اشتیاق در مورد کار نظر می دهند و بعضی ها هم که با نمایش سنتی ایرانی و نه با هر چیز سنتی قهر بودند با دیدن کار نظرشان عوض شد.

نمایش «مجلس شاه فتاح» به طراحی و کارگردانی ناصر عاشوری احمدسرایی تا ۴ تیرماه هر شب ساعت ۱۸ در تماشاخانه ماه حوزه هنری روی صحنه است. ناصر عاشوری و امین اکبری نسب بازیگران این نمایش هستند.

در خلاصه داستان این نمایش آمده است: فتاح عاشق دختر عمویش است و عمویش برای این وصال شرطی تعیین کرده است که سر حضرت امیر را براش بیاورد. فتاح عازم سفری می شود و با باغبانی روبه رو می شود که سرنوشتش را تغییر می دهد .