رابطه معکوس تسهیلات و رکود/چرا «پول» برای اقتصاد ایران رونق نیاورد

گروه اقتصادی: پاییز 94 زمانی که رکود در تولید به اوج خود رسیده و رشد اقتصادی دو سال پیاپی منفی شده بود، مسعود نیلی تئوریسین اقتصادی دولت یازدهم با طراحی بسته اقتصادی تحت عنوان «خروج غیرتورمی از رکود» به دولت پیشنهاد داد تا برای خروج از رکود ابتدا بنگاه‌های تولیدی بزرگی مثل خودروسازان را نجات دهد.

 

هرچند که آن روزها رکود گریبان بسیاری از کارخانه‌های بزرگ را گرفته بود اما نیلی معتقد بود که اگر بنگاه‌های بزرگ رونق پیدا کنند، این رونق دومینو را به سایر بخش‌های تولیدی می‌رسد...طراح این بسته اقتصادی به دولت پیشنهاد داد برای خروج از رکود بهترین راه‌حل تحریک تقاضاست؛ زیرا بخشی از رکود در تولید ناشی از نبود تقاضاست. این طرح در ماه‌های بعد به‌سرعت اجرایی شد. مهم‌ترین نمود این طرح اعطای وام 25 میلیون تومانی برای خرید خودرو بود که بانک مرکزی با تأمین خطر اعتباری برای این طرح موجبات این تحریک تقاضا را فراهم کرد.

آن‌طور که بعدها گزارش شد، ۲۶۵۰ میلیارد تومان برای این دو خودروساز از محل وام خرید خودرو تأمین مالی شد و در مرحله بعد هم در قالب فروش اوراق سلف موازی در همین حدود مجدداً منابع نقدی به خودروسازان تزریق شد. مجموعاً ۵۰۰۰ میلیارد تومان ظرف ۶ ماه برای دو خودروساز تأمین مالی پیش آمد.

اگرچه برنامه وام‌دهی به خودروسازها به‌سرعت سبب شد تا محصولات در انبار مانده این دو خودروساز به فروش برسد، اما در طلب قطعه سازان پرداخته نشد و این مهم‌ترین نکته در شکست این طرح بود. زیرا قرار بود با تحریک بنگاه‌های بزرگ بنگاه‌های کوچک‌تر هم به رونق برسند اما این اتفاق نیفتاد. بااین‌حال، طرح تحرک تقاضا بعدها برای بنگاه‌های کوچک هم اجرایی شد و با پرداخت 16 هزار میلیارد تومان اعتباربخشی از بنگاه‌های راکد به حرکت واداشته شدند.

 

سیدرضی حاجی آقامیری عضو هیات نمایندگان اتاق تهران در این رابطه به بولتن نیوز می‌گوید: رکود از بین نرفته است. برای ما که دست‌اندرکار تجارت هستیم کاملاً آثار رکود ملموس است. همچنان بدون مشتری هستیم و کسب‌وکار در بازارها کساد است. هرچقدر هم آمار را نشان دهند، به‌اندازه واقعیت نمی‌تواند مردم را قانع کند. من با هریک از فعالان اقتصادی در بخش‌های مختلف صحبت می‌کنم، خبری از شکوفایی در تولید و رشد اقتصادی نیست. هیچ‌کس نمی‌گوید وضع بازار بهتر شده و مشکلات برطرف شده است.

او اضافه می‌کند: امروز بر کسی پوشیده نیست که بیکاری آتش زیر خاکستر است. خانواده‌های ایرانی در غم بیکاری جوانان خود می‌سوزند و ریشه تمامی این مشکلات و ناهنجاری‌های اجتماعی در رکود است، بنابراین اگر دولت جدید می‌خواهد بحران رکود از میــان برود، باید تصمیمات شجاعانه و بدون محافظه‌کاری بگیرد.