دست کودکان کار در دست‌های یار مهربان

«کودکان کتاب» عنوان طرحی است که برای اولین بار در آبان ماه سال گذشته، توسط اداره کل کتابخانه های عمومی در یکی از استان‌های شمالی کشور به اجرا درآمد.

آرزو ولی پور مدیر کل کتابخانه های عمومی استان مازندران و از مجریان اصلی طرح کودکان کتاب گفت: این طرح با هدف ایجاد انگیزه و شوق کتابخوانی، برای کودکانی به اجرا درآمد که در سن آموزش و سوادآموزی قرار داشتند اما به دلایل مختلف از تحصیل باز مانده اند.

وی افزود: در ابتدای اجرای طرح، یک رغبت سنجی میان کودکانی که به اموری مثل جمع آوری ضایعات، دستفروشی و دیگر مشاغل کاذب مشغول بودند انجام شد؛ خوشبختانه استقبال کودکان کار از طرح «کودکان کتاب» خوب بود و حدود ۵۰ کودک به جمع نوپای کودکان کتابخوان پیوستند.

مدیر کل کتابخانه های عمومی مازندران اظهار داشت: فاز اول اجرای طرح کودکان کتاب در هفته کتاب کلید خورد و ما کودکان را از طریق بهزیستی و سازمان های خیریه شناسایی و پیشنهاد مشارکت در این طرح را با آن ها در میان گذاشتیم.

وی با اشاره به ایجاد فضای امن کتابخانه ای با مشارکت خیرین گفت: با گذشت مدت زمانی کوتاه، زمینه گرایش کودکان به مطالعه و کتابخوانی را فراهم کردیم؛ اما برخی از این کودکان هم درس می خواندند و هم کار می کردند. از این رو قرار بر این شد «خرید ساعت مطالعه کودکان کار» در اولویت قرار گیرد تا کودکان کار، دغدغه کسب درآمد در ساعاتی که در کتابخانه حاضر می شوند را نداشته باشند.

ولی پور اضافه کرد:خوشبختانه بر اساس برنامه ریزی های انجام شده؛طرح پیشرفت خوبی دارد و هر یک از کودکان که در کتابخوانی مشارکت و خلاصه کتاب مورد مطالعه خود را ارائه دهند، به ازای هر ساعت مبلغ ۱۵۰۰۰ تومان به حسابی که توسط خیرین و بنام شخص کودک افتتاح شده است واریز می شود.

مجری طرح کودکان کتاب گفت: همانطور که گفته شد هدف از اجرای این طرح، ایجاد علاقه و اشتیاق به مطالعه، میان کودکانی است که مجبور به کار کردن هستند؛ ایجاد بستر مطالعه و تغییر نگرش کودکان کار، به اینکه آن ها هم می توانند فضای زندگی خود را تغییر داده و همچون سایر کودکان به حقوق آموزشی، تفریحی و مفید و البته مورد علاقه شان دست پیدا کنند از جمله اهداف این طرح است.

وی افزود: دستگاه های فرهنگی و اجتماعی و در واقع تمام سازمان هایی که در مسأله کودکان کار، دارای مسئولیت هستند باید فضای مستقلی را برای جاماندگان از تحصیل و آموزش این قربانیان کوچک فراهم کنند؛ اگر هر مسئولی به عدالت شغلی تعریف شده خود عمل کند علاوه بر رفع محرومیت های آموزشی کودکان کار،سایر حقوق آن ها هم محقق می شود

مدیر کل کتابخانه های عمومی استان مازندران اضافه کرد: طرح کودکان کتاب با تعطیلی مدارس در تابستان متوقف نمی شود.

بازگشت کودکان کار به فضاهای آموزشی و همچنین افزایش سرانه مطالعه و مهمتر از آن، تغییر نگرش خانواده هایی که کودک در آن خانواده مجبور به کار است از جمله نتایج  مثبت اجرای طرح کودکان کتاب است.

محمد امین قانعی استاد دانشگاه و رئیس سابق انجمن جامعه شناسی ایران معتقد است: طرح «کودکان کتاب» یک طرح لوکس و تازه است که اگر به واقعیت بپیوندد، شاهد اتفاقات خوبی در حوزه کودکان کار و کاهش معضلات اجتماعی خواهیم بود.

وی افزود: چنین طرح هایی باید با هدف مشخص و جهت گیری خاصی پیگیری و اجرا شود؛ بازگشت کودکان کار به فضاهای آموزشی و همچنین افزایش سرانه مطالعه و مهمتر از آن، تغییر نگرش خانواده هایی که کودک در آن خانواده مجبور به کار است از جمله نتایج  مثبت اجرای طرح کودکان کتاب است.

این استاد جامعه شناس تاکید کرد: اجرای طرح «کودکان کتاب» ابتکار زیبایی است که می تواند افق های تازه و روشنی را در حوزه کاهش معضلات اجتماعی پیش روی کودکان کار قرار دهد.

قانعی ادامه داد: مسأله توانمند سازی کودکان کار و برقراری آشتی میان آن ها با فعالیت های آموزشی و تحصیلی، باید در رأس اهداف اجرای این طرح ها قرار بگیرد؛ ضمن اینکه مجریان چنین پویشی باید در برنامه های خود، کودک کار را به خودآگاهی و خودباوری رسانده و او را به عامل تغییر در بنیان خانواده تبدیل کنند.

وی گفت: فعالان اجتماعی و سازمان های مردم نهاد در حوزه معضلات اجتماعی، با مشاوره با متخصصان و کارشناسان آسیب های اجتماعی و ارائه راهکارهای مناسب، می توانند به عنوان تسهیل گر، نقش قابل توجهی را ایفا کنند.

این جامعه شناس افزود: اگر‌چه اشتغال به کار افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است،و اغلب خانواده هایی که فرزندان خود را به کار کردن مجبور می کنند، به این طرز تفکر عادت کرده اند،اما  این طرح می تواند ذهنیت جدیدی را در خانواده هایی که کودکان کار دارند ایجاد کند تا بستر مناسب برای آموزش و تحصیل کودکان کار فراهم شود. 

گاهی برخی طرح ها از سوی نهاد دولتی یا فعالان اجتماعی مطرح و اجرا می‌شود و به موفقیت نسبی هم دست پیدا می کند اما به دلیل عدم حمایت سازمان های ذیربط و فراهم نشدن زیرساخت های مورد نیاز به تدریج از تب و تاب می افتد و به فراموشی سپرده می شود.
امید است طرح کودکان کتاب و سایر طرح های موفق این چنینی مورد توجه مسئولان مربوطه قرار گیرد و شروعی برای پایان کار کودکان باشد.