قلندری که ققنوس شد

گروه موسیقی: لطفی در سال ۱۳۲۵ در شهر گرگان به دنیا آمد. وی به مدت پنج سال در هنرستان موسیقی به آموختن موسیقی پرداخت و موسیقی را نزد استادانی چون علی‌اکبر شهنازی، حبیب‌الله صالحی فراگرفت.

به گزارش بولتن نیوز، پس از پایان هنرستان به دانشکده موسیقی راه یافت و به تکمیل آموخته‌هایش پرداخت. در این زمان از دیگر استادان نیز بهره جست که می‌توان به این نام‌ها اشاره کرد: نورعلی برومند، عبدالله دوامی، سعید هرمزی و سایر استادان دانشکده موسیقی.

 محمدرضا لطفی در سال ۱۳۴۳ جایزه نخست موسیقی‌دانان جوان را نیز کسب کرد. در جشنواره موسیقی جشن هنر ۱۳۵۴در شیراز به همراه محمدرضا شجریان و ناصر فرهنگ‌فر به اجرای راست پنجگاه پرداخت که بسیار مورد توجه قرار گرفت. در اجرای ردیف آوازی توسط عبدالله دوامی با ساز تار، وی را همراهی کرد.

در سال ۱۳۵۳ به عضویت گروه علمی دانشکده موسیقی درآمد و در همین سال همکاری خود را با رادیو آغاز کرد. به مدت یک سال و نیم به‌عنوان مدیر گروه موسیقی دانشکده موسیقی هنرهای زیبای تهران به کار مشغول شد و پس از آن از این سمت استعفا کرد.

در سال ۱۳۵۴ گروه شیدا را راه‌اندازی کرد و به همراه گروه عارف به سرپرستی حسین علیزاده به بازخوانی و اجرای دوباره آثار گذشتگان پرداخت.

کانون موسیقی چاووش را با همکاری هنرمندانی مثل اساتید حسین علیزاده، پرویز مشکاتیان، علی اکبر شکارچی و‌... راه‌اندازی کرد و در طی یک فعالیت چشمگیر آثاری از این گروه به جای ماند که به گفته بسیاری از اساتید از بهترین کارهای موسیقی ایران به‌شمار می‌روند. پس از انحلال چاووش بعد از سفرهای زیادی که برای کنسرت به ایتالیا، فرانسه و آلمان کرد، در سال ۱۳۶۵ به آمریکا رفت.

علاوه‌بر کنسرت‌های متعدد در سراسر آمریکا، مرکز فرهنگی هنری شیدا را در واشنگتن تأسیس کرده است.یکی دیگر از کارهایی که از لطفی انتشار یافته است، همنوازی وی با استاد فرامرز پایور است که سال‌ها قبل ضبط شده بود.

نخستین کنسرت محمدرضا لطفی بعد از ۲۵ سال در سال ۱۳۸۶ و در کاخ نیاوران بود که اجرای شب نخست آن به سه بخش تقسیم می‌شد. ابتدا وی قطعاتی را در آواز افشاری با تار اجرا کرد و سپس در بخش دوم برنامه قطعاتی را در دستگاه سه گاه با کمانچه نواخت و در نهایت در بخش پایانی برنامه با سه تار خود قطعاتی را به‌صورت مرکب‌نوازی در آواز اصفهان و دستگاه شور نواخت. در لابه‌لای هر سه بخش برنامه وی در قالب آواز یا تصنیف‌های ضربی اشعاری را خواند

مکتب‌خانه میرزاعبدالله در سال 1362 توسط استاد لطفی بنیانگذاری شد. این مکتب با هدف احیای شیوه آموزش قدما یعنی روش شفاهی یا سینه به سینه رویکرد ویژه‌ای را در عصر خود در باب آموزش موسیقی ایرانی ارائه کرد. در خلال فعالیت این مرکز بزرگان و نامداران بسیاری همراه استاد در مکتب خانه به تدریس موسیقی دستگاهی می‌پرداختند که نام هر یک گوهری بر موسیقی ایران است.

در سال‌های اقامت استاد در خارج از کشور نیز به کوشش شادروان سرکار خانم ایراندخت لطفی خواهر استاد محمدرضا لطفی و همت جمعی دیگر از اساتید این مرکز، کار خود را ادامه داد و سعی کرد تا مسیر تربیت شاگردان و عاشقان این راه را هموار سازد. با بازگشت استاد به ایران مکتب‌خانه جانی دوباره گرفت و فعالیت‌های جدی خود را از سر آغاز کرد و خیل عاشقان و هنرجویان موسیقی دستگاهی را به سویش کشاند و بسیاری از جوانان که آرزوی بازگشت استاد و استفاده ازگنجینه اطلاعات علمی و عملی وی را داشتند به آرزوی خویش رسیدند و استاد در طول این سالیان، شاگردان زیادی را در مسیر ردیف و فنون نوازندگی و بسیاری از مباحث تخصصی موسیقی اصیل تربیت کرد و شاگردان برگزیده استاد نیز زیر نظر ایشان به تربیت و تقویت فن نوازندگی هنرجویان پرداخته‌اند و بسیاری دیگر نیز انتظار آن را می‌کشیدند که به مکتب وی راه پیدا کنند و به مقام شاگردی استاد نائل شوند اما عمر ایشان اجازه این مهم را نداد و نه تنها مکتبخانه بلکه موسیقی ایران یکی از مهم‌ترین سرمایه‌های خویش را از دست داد.

 این مکتب‌خانه پس از درگذشت استاد لطفی، کار خود را پایان نداد و کوتاه مدتی پس از 12 اردیبهشت 1393 با حضور جمعی از اساتید، این مرکز فرهنگی دوباره شروع به کار کرد و شاگردان برجسته استاد طبق روال گذشته با مدیریت استاد فرخ مظهری به تدریس موسیقی دستگاهی می‌پردازند.

آقای هوشمند عبادی که از شاگردان استاد لطفی و ساز تخصصی‌اش، نی است در گفت‌و‌گو با «صبح نو» درباره ویژگی کمتر بیان شده استاد لطفی می‌گوید: می‌توان گفت که تمام زندگی‌اش را وقف موسیقی کرده بود به معنای واقعی کلمه. کسی نمی‌دانست که دغدغه‌ای نداشت مگر موسیقی و می‌گفت هر کاری می‌کنم که موسیقی رشد کند و زندگی‌اش را طوری تنظیم کرده بود که موسیقی را پیش ببرد. شهر و محلی که برای زندگی انتخاب می‌کرد، براساس این بود که می‌تواند ساز بزند یا خیر.

وی ادامه داد: برخی گمان می‌کردند که استاد اواخر عمرش کمتر ساز می‌زد اما کسی نمی‌داند که استاد همین اواخر روزی 12 ساعت ساز می‌زد و مشکلی هم نداشت. حتی برای کنسرت گرگان که رفته بودیم، مدام در حال شنیدن صدای ساز ایشان بودیم. ما که جوان‌تر بودیم شب‌ها زودتر می‌خوابیدیم اما استاد ساز می‌زد و صبح‌ها هم که بیدار می‌شدیم با صدای ساز استاد لطفی بود. شاید بتوان به جرات گفت که ایشان نهایتاً روزی 4 تا 5 ساعت می‌خوابید .

عبادی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های استاد لطفی توجه به تربیت نسل جوان بود افزود: استاد لطفی نگاه نمی‌کرد به اینکه کسی تحصیلات موسیقی دارد یا نزد کدام اساتید کار کرده است؛ فقط توجه می‌کرد به اینکه کسی مستعد باشد یا با حس و حال ساز بزند و همین افراد را تشویق و تربیت می‌کرد. بسیاری از چهره‌های مطرح کنونی موسیقی با همین شیوه توسط استاد لطفی کشف شده‌اند و تعلیم دیده‌اند.

عبادی در پایان آلبوم «پرواز عشق» از استاد لطفی را بهترین کار ایشان عنوان کرد.

منبع: صبح نو