این همه حاشیه برای یک سال!

گروه هنرهای تجسمی: هنوز چند روزی از تعطیلات نوروز ۹۵ نگذشته بود که بحث واگذاری موزه هنرهای معاصر تهران به بنیاد رودکی مطرح شد. اهمیت گنجینه ارزشمند متعلق به موزه و واگذاری این مرکز هنری به یک نهاد دیگر باعث به‌وجود آمدن اعتراض‌های گسترده‌ای از سوی هنرمندان، انجمن‌ها و جامعه هنری شد. تا جایی که قرار یک تجمع اعتراضی مقابل موزه هنرهای معاصر در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی گذاشته شد و معترضان ۲۱ فروردین‌ماه در مقابل موزه تجمع کردند.

به گزارش بولتن نیوز، مجید ملانوروزی - مدیرکل دفتر هنرهای تجسمی - که آن زمان هنوز سرپرست موزه هنرهای معاصر بود، در تجمع معترضان اعلام کرد که بحث واگذاری این موزه به‌طور کامل از دستور کار خارج و منتفی شده است.

شایعه‌ها و اعتراض‌ها آن‌قدر بالا گرفت که معاونت امور هنری وزارت ارشاد ۱۹ فروردین‌ماه متنی را منتشر و در آن اعلام کرد که شایعه انتقال موزه هنرهای معاصر به بنیاد فرهنگی - هنری رودکی صحت ندارد.

همچنین ۲۱ فروردین‌ماه معاونت توسعه مدیریت و منابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با انتشار اطلاعیه‌ای «واگذاری مدیریت موزه هنرهای معاصر به بنیاد فرهنگی - هنری رودکی» را تکذیب کرد.

در همان روزهایی که این اتفاق به بحث داغ محافل هنری و تجسمی تبدیل شده بود، یک بحث قدیمی بار دیگر تازه شد و آن لزوم ارائه آمار درستی از گنجینه موزه هنرهای معاصر به جامعه بود. یکی از درخواست‌های معترضان در روز تجمع این بود که مسئولان موزه درباره آثار گنجینه شفاف‌سازی کنند، چون پیش از این، شایعه‌هایی مبنی بر خروج و معاوضه برخی آثار گنجینه و انتقال آن‌ها به خارج از کشور مطرح شده بود.

این نگرانی‌ها باعث شد اردیبهشت‌ماه ۹۵ علی جنتی که آن زمان، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود در جلسه‌ای با حضور اعضای شورای عالی خانه هنرمندان بگوید که باید امسال همت کنیم تا آمار و اطلاعات آثار موجود در گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران با عکس و مشخصات آن‌ها در اختیار عموم مردم قرار گیرد.

همین اظهار نظر وزیر باعث شد که ملانوروزی خردادماه در گفت‌وگو با ایسنا اعلام کند که کتاب گنجینه موزه هنرهای معاصر به‌طور حتم در سال ۱۳۹۵ منتشر می‌شود. او همچنین قول داد که آثار گنجینه به مرور روی سایت موزه قرار گیرد تا علاقه‌مندان بتوانند از محتویات گنجینه موزه اطلاعات دقیق‌تری در اختیار داشته باشند. سرانجام اوایل مردادماه تصویر تعدادی از آثار روی سایت قرار گرفت.

همچنین مسئولان موزه هنرهای معاصر تهران درپی حاشیه‌ها و ابهام‌های به‌وجود آمده درباره‌ی آثار گنجینه و نحوه‌ی نگهداری از آن‌ها، اواسط مرداد ۹۵ نمایندگانی را از چند رسانه دعوت کردند. البته در این بازدید دو ساعته، فرصتی برای دیدن حدود چهارهزار اثر هنری گنجینه فراهم نبود و خبرنگاران فقط توانستند تعدادی از نقاشی‌های هنرمندان شاخص ایرانی و خارجی را ببینند.

مهم‌ترین خبر تجسمی‌ها در سال ۹۵، بحث نمایش تعدادی از آثار گنجینه موزه هنرهای معاصر در اروپا بود. علی جنتی در همان نشست خانه هنرمندان گفته بود که یکسری تابلو در موزه هنرهای معاصر وجود دارد که در خارج از کشور طالب زیادی دارد. ما با آلمان برای سال ۲۰۱۶ و با ایتالیا برای سال ۲۰۱۷ صحبت کرده‌ایم تا آثار گنجینه در این کشورها نمایش داده شود.

ملانوروزی هم در مصاحبه‌ای اعلام کرد که نمایشگاه بخشی از گنجینه موزه هنرهای معاصر (شامل ۳۰ اثر ایرانی و ۳۰ اثر خارجی) اول دی‌ماه در برلین برپا می‌شود و سه‌ماه در این شهر ادامه خواهد داشت. سپس نمایشگاه به رم انتقال پیدا می‌کند و چهارماه نیز در آنجا برپا خواهد بود.

همین صحبت‌ها کافی بود تا بار دیگر جرقه اعتراض‌ها زده شود و هنرمندان به تصمیم جدید مسئولان درباره آثار گنجینه موزه اعتراض کنند. گروه مخالف بر این عقیده بود که خروج این تعداد از اثر گنجینه از ایران و نمایش آن‌ها در اروپا به صلاح نیست و ممکن است اتفاقی برای آثار ارزشمند گنجینه بیفتد. با این‌که سرپرست موزه ضمانت کرد آثار در هر شرایطی به ایران بازمی‌گردد، اعتراض‌ها همچنان ادامه داشت.

مسئولان همچنان بر تصمیم خود برای نمایش آثار پافشاری می‌کردند تا این‌که با روی کار آمدن سیدرضا صالحی امیری به جای علی جنتی، یک‌باره ورق برگشت. وزیر جدید ارشاد در جمع خبرنگاران اعلام کرد که موضوع ارسال آثار گنجینه به اروپا فعلا متوقف شده است. علی مرادخانی - معاون هنری وزارت ارشاد - هم گفت که موضوع این تابلوها به‌دلیل مهم بودن، امری است که باید در دولت درباره‌ی آن‌ها تصمیم گرفته شود، یعنی مستندات و موارد به دولت ارسال می‌شود و ان‌شاءالله تصمیم اعلام خواهد شد.

با وجود ارسال نامه‌ای از سوی وزیر امور خارجه جمهوری فدرال آلمان به محمدجواد ظریف - وزیر خارجه ایران - مبنی بر ضمانت بازگشت سالم آثار گنجینه، این پروژه متوقف شد و در آخرین اظهار نظر ملانوروزی، نمایش آثار در اروپا به سال ۱۳۹۶ موکول شده است.

با منتفی شدن نمایش آثار موزه در اروپا در سال ۹۵، مسئولان در آخرین روزهای امسال نمایشگاهی را شامل آثاری که قرار بود به اروپا برود، در محل موزه هنرهای معاصر تدارک دیدند. در افتتاحیه این نمایشگاه اعلام شد که ارسال آثار به اروپا به سال آینده موکول شده و کتاب گنجینه هم به‌خاطر مشکلات صحافی سال ۹۶ رونمایی می‌شود.

موزه هنرهای معاصر به‌عنوان مهم‌ترین مرکز هنری کشور و یکی از معروف‌ترین موزه‌های دنیا از نظر ارزشمندی آثار گنجینه‌اش، روزهای پرحاشیه‌ای را در سال ۹۵ پشت سر گذاشت. موزه‌ای که باید با وجود این گنجینه ارزشمند به جایگاه و شأن خود برگردد و انتظارهای جامعه هنری را برآورده کند، مدت‌هاست دچار این حواشی و پس‌لرزه‌های آن شده است.

باید دید موزه هنرهای معاصر در سال ۹۶ چه روزهایی را پشت سر می‌گذارد و آیا مسئولان فکری به حال گنج پنهان پایتخت می‌کنند؟