اختلال شخصيت اسكيزوئيد

به گزارش بولتن نیوز، وجه مشخصه اسكيزوئيد Schizoid Personality Disorder به اختصارSPD بي ميلي و دوري از روابط شخصي و اجتماعي و بي تفاوتي احساسي است و به همين دليل به آن كمبود لذت نيز گفته مي شود.

اين افراد داراي اكثر خصوصيات زير هستند:

ــ تمايلي به برقراري رابطه نزديك با ديگران (حتي فاميل) ندارند و از آن لذت نيز نمي برند. اين افراد در صورت امكان اطاقي مجزا به خود اختصاص داده و به جز تماس هاي معمولي ارتباطي با ديگران برقرار نمي كنند و تا حد امكان در هيچ مراسم و جمعي شركت نمي كنند و ديگران به اشتباه برچسب خجالتي بودن به آنها مي زنند.

ــ تقريباً هميشه بدنبال فعاليتهاي انفرادي هستند (كار با كامپيوتر، كشيك يا نگهباني شبانه و...). البته بدين معني نيست كه به چنين فعاليت هايي علاقه دارند، بلكه بواسطه آنها مي توانند از ديگران دوري گزينند و خود را مشغول كنند.

ــ دوست صميمي و نزديك اصلاً و دوست معمولي بسيار كم دارند آنهم بواسطه اجبار است كه با اعضاء خانواده يك ارتباط سطحي برقرار مي كنند.

ــ ميل جنسي ندارند و حتي اگر ازدواج كنند در حدود تكليف و يك نوع فعاليت به آن مي نگرند و نه آنكه به معني واقعي از آن لذت ببرند.

ــ نسبت به انتقاد و يا تعريف تقريباً بي تفاوت هستند (واکنشي نشان نمي دهند).

ــ از نظر احساسي به معني واقعي بي روح و بي احساس (همچون يك آدم آهني) هستند. گفتار و حركاتي يكنواخت و آرام دارند و تقريباً نمي توان دريافت كه در هر لحظه چه حسي و احساسي دارند و يخ و بي روح هستند و هيجان و احساساتي از خود نشان نمي دهند. در بسياري از زمانها در رؤيا و خيال به سر مي برند و به همين دليل حتي در روابط ساده نيز قادر به برقراري رابطه معمولي نيستند.

ابعاد پنجگانه شخصيتي اسكيزوئيد

اين افراد از بُعد بي ثباتي احساسي و پذيرندگي در سطح بالا و از نظر برون گرايي، سازگاري و تعهدپذيري در سطح پاييني قرار دارند (به مطالب قبلي مراجعه كنيد).

الگوي فكري شخصيت اسكيزوئيد

اين افراد غالباً در اوايل دوران كودكي، پدر و مادري تقريباً بي تفاوت، سرد و يا مسامحه كار و گاهي مداخله گر داشته اند (خانواده اي عاري از عشق و محبت) و الگوي فكري زير در ضمير آنها شكل گرفته است:

O مهم نيست كه ديگران در مورد من چه فكري مي كنند؛

O اين مهم است كه آزاد و عاري از وابستگي به ديگران باشم؛

O در انجام كارها به تنهايي بيش از بودن با ديگران لذت مي برم؛

O روابط صميمي با ديگران برايم ارزشي ندارد؛

O من خود اهداف و ارزشهايم را تعيين و مشخص مي كنم؛

O حريم خصوصي من مهمتر از برقراري ارتباط با ديگران است؛

O مي توانم از عهده كارهايم به تنهايي برآيم و نيازي به كمك ديگران ندارم؛

O من نبايستي به ديگران اتكا كنم؛

O من مي توانم از ديگران تا زمانيكه درگير آنها نشوم براي مقاصدم استفاده كنم؛

O رابطه مسئله ساز خواهد بود و زندگي بدون ديگران مشكلات كمتري دارد؛

O با ديگران نمي توانم بسازم؛

O زندگي شوق و كمالي ندارد.

شيوع و علل اسكيزوئيد

شيوع شخصيت اكسيزوئيد كمتر از 1% افراد جامعه بوده و در مردان شايعتر از زنان است. همانند ساير اختلالات شخصيتي علل خاصي براي آن شناخته نشده است ولي هر دو عامل ژنتيكي (سابقه خانوادگي) و محيطي (خانواده ناامن و بدون گرمي و صميميت و محبت) در آن نقش ايفاء مي کنند.

تشخيص و درمان اسكيزوئيد

تشخيص آن از طريق مشاوره با متخصص :گاهي همراه با تستهايي همچون MMPI-2,MCMI-2 ياTAT داده شده است و درمان آن به صورت روان درماني (تنهايي، گروهي و كمك به خود) است.

توجه: نبايستي شخصيت اسكيزوئيد را با اسكيزوفرني كه يك بيماري رواني است، اشتباه گرفت.

نكته: در برخي موارد ممكن است اختلال شخصيتي اسكيزوئيد با گوشه گيري اجتماعي (بدليل شرايط خاص)، سندرم آسپرگر و يا اوتيسم شود.

منبع مقاله : 

ساداتيان، اصغر؛ آذر، ماهيار؛ (1389) آمادگي و شرايط لازم براي ازدواج، تهران: ما و شما، چاپ اول. 

منبع: میگنا