نگاهی به تضاد و همسویی منافع ترکیه و روسیه در خصوص سوریه و کردهای این کشور

گروه بین الملل: نشست آستانه با حضور ایران، ترکیه و روسیه در خصوص بحران سوریه برگزار و به پایان رسید. این نشست‌ها که روزنه جدیدی برای مذاکرات مخالفین و دولت سوریه بود بعد از آن حاصل شد که محور مقاومت موفق شد در نبرد سرنوشت ساز حلب پیروز میدان باشد.

به گزارش بولتن نیوز، ترکیه که از غرب و آمریکا در خصوص سوریه ناامید شده بود با نزدیک شدن به روسیه و در مرحله بعد به ایران کوشید بخشی از پروسه بحران سوریه باقی بماند و از ادامه بازی در این کشور حذف نگردد. از این رو ترکیه با نظر مثبتی وارد نشست آستانه شد.

بدنبال پایان این نشست اردوغان نسبت به این نشست واکنش نشان داد و گفت: مذاکرات آستانه برای حل بحران سوریه به تسریع در تحقق نتایجی در زمینه نبردهای الباب و منبج برای نابودی همه گروه‌های تروریستی کمک خواهد کرد.

رجب طیب اردوغان روز چهارشنبه درنشست مشترک مطبوعاتی با هری راجائونا ریمامپینا رئیس جمهوری ماداگاسکار گفت: «تلاش کردیم تا نشست آستانه برای دستیابی به راه حلی برای بحران سوریه موفقیت آمیز باشد».

اردوغان مدعی شد: «نظام سوریه که سال‌هاست کردها را از حقوق خود منع کرده، از کردها در سوریه استفاده می‌کند و ما با همه گروه‌های تروریستی که خطری برای مرزهای ترکیه به حساب بیایند، مقابله می‌کنیم».

وی تاکید کرد باید میان معارضان مسلح سوری ومیان گروه داعش در سوریه به طور واضح تمییز قائل شد.

رئیس جمهوری ترکیه درباره روابط میان این کشور با روسیه گفت: روسیه شریکی مهم برای ترکیه درزمینه صنایع نظامی و بازرگانی است ومیزان مبادلات تجاری میان دو کشور به حدود 38 میلیارد دلار رسیده است

فارغ از نتایج این نشست روسها و ترکیه این روزها در خصوص سوریه نیم نگاه مثبتی به همدیگر داشته و امیدوار هستند به مکانیزم مناسبی برای مدیریت بحران دست یابند.

ترکیه همزمان با موضوع کردها در سوریه که این روزها غول بی شاخ و دم ترکیه در این کشور شده‌اند حاضر به دادن امتیازات متعددی به روسیه شده است تا نظر مثبت روسیه را در خصوص مواضع ترکیه بدست بیاورد. برخی کارشناسان چنین مهمترین محورهای ثابت و متغیر در روابط دو کشور را چنین ذکر می‌کنند.

متغیرهای دخیل در نگاه آنکارا به روسیه

- در فرهنگ راهبردی ترکیه، روس‌ها همواره به عنوان یک تهدید کننده اساسی مطرح بوده‌اند.

- در ادراک امنیتی ترکیه، آنکارا قدرت خود را در امتداد غرب می‌بیند و در صورت تغییر سیاست غرب آنکارا به سمت اتخاذ سیاست جدید از جمله نزدیکی به روسیه خواهد رفت.

- فرسایشی شدن بحران‌های خاورمیانه، مرزهای ترکیه را بویژه در حوزه کردی با خطر جدی مواجه کرده و در همین راستا آنکارا برای رفع خطر راه نزدیکی به مسکو را در پیش گرفته است.

- ترک‌ها در بحران سوریه به تدریج به این نتیجه رسیدند که به ابزار بازی غرب تبدیل شده و به تدریج از روندهای بازیگری خارج شده‌اند.

- آنکارا به این نتیجه رسیده است که در وضعیت نظامی سوریه، اتحاد و ائتلاف نظامی مشخصی وجود ندارد و از این رو نمی‌توان به هیچ طرفی اعتماد کرد.

- روسیه و ترکیه علاوه بر سوریه در پرونده‌های مختلف به یکدیگر نیاز دارند.

با این پیش فرض‌ها به نظر می‌رسد که ترکیه اگرچه به صورت کامل در پازل روسیه بازی نخواهد کرد، اما به شکل سابق نیز به روابط خود با غرب ادامه نخواهد داد، در یک نگاه راهبردی نوین، آنکارا به سمت راهبرد چندجانبه گرایانه خواهد رفت که می‌تواند یکی از بازیگران اصلی آن مسکو باشد.

متغیرهای مؤثر در نگاه روسیه به ترکیه

- روسیه در حوزه‌های مختلف اعم از روابط تجاری، انرژی، گردشگری، ترانزیت، پرونده‌های منطقه‌ای و بین المللی به همراهی و کمک آنکارا نیاز دارد.

- روس‌ها به گرایشات پان ترکیستی ترکیه بسیار حساس و از گسترش آن نگران هستند.

- محور ائتلاف آذربایجان گرجستان و ترکیه برای روس‌ها بسیار خطرناک است.

- عضویت ترکیه در ناتو برای مسکو تهدیدی اساسی به شمار می‌رود.

- روس‌ها سعی دارند تا از ظرفیت‌های ترکیه برای حل بحران‌های خاورمیانه همچون سوریه استفاده کنند.

به هر میزان که ترکیه از غرب دوری کند به نفع مسکو خواهد بود.

با درنظر گرفتن مجموعه این متغیرها، نگاه مسکو به ترکیه تهدید توامان با فرصت است و از همین رو روابط خود با این کشور را براساس رویکردهای تاکتیکی و نه راهبردی تنظیم می‌کنند، همچنانکه در صورت نیاز از اهرم‌های مختلف انرژی، کردی و اقتصادی برای فشار بر ترکیه بهره خواهند برد. (برگرفته از کانال مرکز مطالعات بین الملل)

با این توصیف‌ها روس‌ها در تلاش هستند ترکیه را راضی بکنند که از کمک به تروریستها بخصوص فتح الشام در سوریه پرهیز بکند و در مقابل به ترکیه اجازه خواهند داد که نیروهایش وارد شهر الباب و منبج شوند که از منظر ترکیه ورود به این دو خط به معنای ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه و همزمان قطع مناطق تحت کنترل کردها با همدیگر می‌باشد.

همزمان روس‌ها خیلی خوب درک کرده‌اند که نگاه ترکیه و یا اردوغان به سوریه تنها نگاه محدود کنترل متغیرهای تهدید زا مانند کردها برای ترکیه نیست بلکه ترکیه می‌کوشد از این طریق ریشه‌های حاکمیتی برای خود در داخل خاک سوریه درست بکند. لذا روسها با نگاه کنترل ترکیه همزمان اجازه نخواهند داد که این کشور در صحنه سوریه تبدیل به متغیر ثابت شود. مرزهای گسترده سوریه با ترکیه سبب خواهد شد سوریه و روسیه نگاه مثبت‌تری به کارت کردها داشته باشند و اجازه ندهند که این کارت در سوریه کنونی از بین برود.

از این رو به اعتقاد کارشناسان سیاسی روسها همزمان با امتیازاتی خاص در سوریه به ترکیه سعی خواهند کرد کارت کردی در سوریه نیز زنده بماند و تحت الشعاع سیاست‌های ترکیه قرار نگیرد.

روس‌ها در کشاندن ترکیه به بازی سیاسی بجای بازی نظامی از طریق حمایت از تروریستها موفق شده‌اند اما باید دید آنها خواهند توانست حدو حدودی هم برای تمایلات سلطانی اردوغان در سوریه بگذارند. اردوغانی که به صراحت خواهان الحاق بخشی از خاک سوریه به ترکیه هست.