دارو های پرمصرف گوارشی، عوارض و توصیه‌ها

پریسا اعتصام با اشاره به عوارض و عواقب مصرف خودسرانه داروهای گوارشی گفت، با توجه به افزایش مصرف خودسرانه داروهای گوارشی و اهمیت توجه زود هنگام به علائم گوارشی، باید از مصرف خودسرانه این داروها و بدون تجویز پزشک خودداری شود. وی اظهار داشت: گاهی اوقات توجه نکردن به علایم به ظاهر ساده، مانند اسهال، یبوست، تهوع، استفراغ، خون در ادرار و مدفوع، سبب تشخیص دیر هنگام بیماری و بروز عواقب ناگوار می‌شود.

وی افزود: داروهای گوارشی باید برای بیماری های خاص گوارشی با توجه به نوع بیماری، برای مدت زمان مشخص و با دوز مشخص استفاده شوند.

از جمله شایع‌ترین داروهای گوارشی پر مصرف در ایران می‌توان بهرانیتیدین، فاموتیدین، سایمتیدین، امپرازول، پنتوپرازول، لانسوپرازول، رابپرازول، اس امپرازول و فرآورده های آنتی اسید (حاوی آلومینیوم ، منیزیوم، سایمتیکون) اشاره کرد، که در مصرف خودسرانه، به مدت محدود باید مصرف شوند. برای مثال امپرازول بیشتر از 14 روز خودسرانه نباید مصرف شود.

 
مشکلات و عوارض استفاده خودسرانه و طولانی مدت داروهای کاهنده اسیدیته گوارشی

1. افزایش احتمال شکستگی های استخوان لگن،ستون فقرات، مچ خصوصا در استفاده از دوزهای بالا یا مدت های طولانی. بنابراین این داروها باید در کمترین دوز موثر و با کوتاهترین زمان موثر درمانی مصرف شوند و باید در بیماران با احتمال خطر شکستگی، مکمل کلسیم و ویتامین دی مصرف شود.

2.مصرف بعضی از این داروها (خصوصا مصرف طولانی مدت) با افزایش احتمال بروز وقوع اسهال کلستریدیوم خصوصا در بیماران بستری همراه است.

3. استفاده طولانی مدت بیشتر از 3 سال بعضی آنها مانند پنتوپرازول و رانیتیدین می تواند سبب سوءجذب  و کاهش سطح ویتامین B12 شود. به ندرت با استفاده طولانی مدت بیشتر از 3 ماه (اکثر موارد بالای یک سال درمان) کاهش منیزیوم خون گزارش شده است. کاهش منیزیوم در موارد شدید، حتی ممکن است باعث تشنج یا آریتمی قلبی شود، بسیاری از مشکلات گوارشی که عمده بیماران را به سمت مصرف خودسرانه این داروها میکشاند، با انجام تغییر در سبک زندگی روزانه این افرد، تا حد زیادی برطرف می شوند.

کارشناس دارویی مرکز اطلاع رسانی دارو وسموم معاونت غذا و داروی اهواز، عنوان کرد: تغییرات سبک زندگی که کمک به بهبود بیماری های گوارشی می‌کنند شامل توقف سیگار کشیدن، کاهش وزن (اگر لازم باشد)، افزایش دفعات وعده های غذایی و کاهش حجم هر وعده، اجتناب از پوشیدن لباس های تنگ، تا سه ساعت بعد از غذا خوردن دراز نکشید، موقع خواب سر خود 6-8 اینچ بالا نگه دارید، از مصرف نوشیدنی ها و غذاهایی که علایمتان را تشدید می کنند خودداری کنید.

وی با بیان اینکه برخی غذاها ممکن است سبب تشدید علائم ریفلاکس شوند، خاطرنشان کرد: غذاهای حاوی فرآورده‌های گوجه (مانند پیتزا و ماکارونی)، فرآورده‌های کافئین‌دار، بعضی آب میوه‌ها و آب مرکبات، غذاهای چرب یا سرخ شده، نوشیدنی های الکلی، غذاهای تند و طعم دهنده نعناء سبب تشدید علائم ریفلاکس می‌شوند.