«هیهات» الگوی مناسب فیلم عاشورایی است/ فیلم عاشورایی به منزله نشان دهنده صحرای کربلا نیست

گزارش بولتن نیوز؛ نود و ششمین برنامه سینما روایت به فیلم سینمایی«هیهات» ساخته هادی نائیجی، دانش اقباشاوی، روح الله حجازی و هادی مقدم دوست اختصاص داشت فیلمی چهار اپیزودیک که تجربه جدیدی برای سینمای ایران به حساب می آید.

شب گذشته فیلم «هیهات» با حضور محمدرضا شفیعی تهیه کننده ، دانش اقباشاوی کارگردان اپیزود دوم، بهاران بنی احمدی بازیگر اپیزود اول و با حضور محمد تقی فهیم منتقد سینما و رسول شادمانی مجری – کارشناس در مجموعه اسوه با حضور سردار آزادی معاونت فرهنگی اجتماعی سازمان بسیج ، سردار افشار، سید احمد میرعلایی مدیرعامل اسبق فارابی و جمع کثیری از علاقه مندان به سینما مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

خلق فیلمی با لحن جدید و ساختاری نوین
در این نشست محمد تقی فهیم با بیان اینکه فیلم «هیهات» یکی از فیلم های عاشورایی است که با نگاه دغدغه مند 4 کارگردان جوان به مساله عاشورا و امام حسین(ع) و ربط آن به حیات امروز انسان با رویکرد انقلاب اسلامی ساخته شده است گفت: یادمان باشد که در فیلم عاشورایی قرار نیست ما همیشه مضامین مذهبی و بویژه جنبش امام حسین را در قالب تاریخی شاهد باشیم اینکه این فیلمسازان توانستند با لحن جدید و با ساختارهای نوین این فیلم را خلق کنند مساله مهمی است.

«هیهات» می‌تواند الگو فیلم‌های عاشورایی باشد
وی افزود: ما می‌توانیم «هیهات» را به عنوان یک الگو برای ساخت فیلم هایی با مضامین عاشورایی معرفی کنیم و این را تاکید کنیم که فیلم عاشورایی به منزله نشان دهنده صحرای کربلا نیست بلکه این متن و بطن عاشورا بویژه جنبه عدالت خواهانه آن است که امروز مرزبندی ما با جهان است بویژه جهانی که امروز گرفتار سکولاریسم و لیبرالیسم و دیگر ایسم ها شده است.

فیلم فاقد نخ تسبیح است
این منتقد سینما با بیان اینکه «هیهات» توانسته است از عهده انتقال پیام و محتوا برآید یادآور شد: هر چند که معتقدم فیلم اپیزودیک با وجودی که مستقل است می بایست یک نخ تسبیح به عنوان ارتباط با همدیگر داشته باشد و در دایره ای همدیگر را پوشش دهند و به دنبال انتقال یک مضمون باشند. اگر چه که این فیلم از این نظر، دارای چنین نخ تسبیحی نیست اما دارای یک ویژگی است که این دایره را تکمیل می کند و آن هم «عطرجنبش عاشورا و امام حسین(ع)» است.

اپیزود اول همچون فیلم های هالیوودی است!
فهیم اضافه کرد: من اپیزود اول و آخر را بیشتر دوست داشتم و معتقدم که بخش آخر، تکمیل کننده چهار اپیزود است و خود این بخش می تواند یک فیلم کامل باشد چرا که خیلی با جزئیات توانسته بود به وفاق ملی ایران و عراق بپردازد و دشمن مشترک ما را تصویرسازی کند ضمن اینکه از نظر ساختار نیز بسیارجذاب بود. این درحالی است که اپیزود اول نیز به عنوان یک قصه قهرمان پردازانه مخاطب را درگیر می کرد و همچون یک فیلم هالیوودی است.!

اپیزود دوم قدری روشنفکرانه است
وی با اشاره به اپیزود دوم ساخته دانش اقباشاوی تصریح کرد: این اپیزود از نظر من در رتبه سوم به لحاظ جذابیت قرار دارد هر چند که معتقدم اگر بیشتر در چارچوب واقع گرایانه حرکت می کرد و از رویکردهای نمادین و سمبلیک اجتناب می کرد می توانست توفیق بیشتری داشته باشد. این اپیزود گویا بیشتر برای مخاطبین خاص تر طراحی شده بود و قدری روشنفکرانه تر بود.

اپیزود سوم یک عقب گرد جدی در مورد سینمای عاشورایی است
این کارشناس مسائل سینمایی با اشاره به اپیزود سوم اثر روح الله حجازی گفت: این اپیزود اگر چه از نظر فنی و تکنیکی کار قوی بود اما از نظر موضوع و محتوایی که دستمایه کارش قرار داده بود به نظرم یک عقب گرد جدی در مورد سینمای عاشورایی محسوب می شود. چرا که ما امروز با دنیایی روبرو هستیم که می خواهیم جنبش  امام حسین(ع) را دستمایه ویژگی خودمان در سینما قرار بدهیم تا دنیا را تسخیر کنیم لذا باید به اهمیت آن در قصه پردازیها ، انتخاب شخصیت ها و دیگر مسائل توجه داشته باشیم. ما نباید تحت تاثیر یک عوامفریبی قرار بگیریم و فکر کنیم حول و حوش هر امام و امام زاده ای مملو از گدا و آدم های بیکار است. من از این نظر خیلی دلم گرفت و کاش فیلمساز دقت بیشتری در این زمینه می کرد.

«هیهات» اثری بدیع در سینمای ایران
فهیم در نهایت از «هیهات» به عنوان یک اثر نو و بدیع در سینمای ایران یاد کرد که می تواند قدمی برای چگونگی بهره بردن از مفهیم عاشورا باشد به گونه ای که هم جذاب و هم سرگرم کننده باشد.

یک کار جمعی و بدور از تکروی
محمدرضا شفیعی تهیه کننده هیهات با اشاره به نحوه ساختن این اثر سینمایی گفت: ما از روز اولی که به دور هم جمع شدیم خیلی بنا به فیلم ساختن نداشتیم و بیشتر طرح موضوع بود که آیا می شود در مورد عاشورا فیلم ساخت؟ ما طی چند ماه ، 30 الی 40 جلسه برگزار کردیم و در مورد ساخت فیلم و قصه ها حرف زدیم و سعی کردیم یک کار جمعی بکنیم و تکروی در هیچ بخشی نداشته باشیم ضمن اینکه همه این چهار کارگردان در تمام متن ها ، ساختارها و انتخاب بازیگران سهیم بودند.

وی ادامه داد: بر روی همه قصه ها مدتها به لحاظ محتوا و ساختار صحبت کردیم تا این چهار اپیزود در ساختار همخوانی داشته باشند. حتی یک بار فیلمنامه را به گونه ای که شخصیت ها در دیگر قصه ها هم حضور داشته باشند نوشتیم ولی بعد به همین شکلی که الان ساخته شد برگشتیم.

شفیعی در مورد حضور گداها پیرامون حرم ائمه که مورد انتقاد فهیم بود گفت: ما به دنبال اینکه نشان دهیم فضایی که پیرامون قبور ائمه وجود دارد فضای کسل کننده و گدا پرور بوده نبودیم این درحالی است که قهرمان اپیزود سوم یک کودک 7 ساله است که برای بدست آوردن عزت نفس خودش، یک عمل قهرمانانه ای انجام می دهد.

 طرفدار سینمای قصه گو هستم
دانش اقباشاوی کارگردان اپیزود دوم در پاسخ به انتقاد فهیم که گفته بود اگر این بخش به نمادگرایی نمی پرداخت بهتر بود تاکید کرد: من سینمای روشنفکری و نمادگرایی را دوست ندارم و اتفاقا طرفدار سینمای قصه گو هستم ضمن اینکه من در هیچ کجای فیلم از نماد استفاده نکردم بجز در نمای پی یو وی فرخ نژاد که به ماه در بالای سد نگاه می کند این درحالی است که من سعی کردم همه چیز را در مسیر قصه و رویداد دنبال کنم. اما در استراتژی که ما چهار کارگردان در جلسات  اولیه بر روی آن تاکید کردیم این بود که  هر کدام از ما ها از رفتارهای قهرمانان عاشورا در قصه های اپیزودیک وام بگیریم. اپیزودی که من ساختم رفتار عباس گونه بود و این رفتار، نماد نیست بلکه یک قصه است و هر کسی می خواهد رفتار عباس گونه بکند باید این قصه را بشنود.

بازی در این فیلم بازتاب های زیادی برای من داشت
بهاران بنی احمدی بازیگر اپیزود اول هم با بیان اینکه «هیهات» یک کار نو و دور از کلیشه است گفت : معتقدم که ما باید چهار اپیزود را یک فیلم ببینیم. ضمن اینکه من فکر نمی کردم این نقش بازتاب زیادی برای من داشته باشد و باوجودی که من نقش های پیچیده تر و بزرگتر از این فیلم بازی کردم اما این نقش بازتاب  های خوبی برای من داشته است که شاید کمک الهی و انرژی داخل فیلم بوده است.
 
سینمای ایران زمین گیر سینمای شبه روشنفکری شده است
فهیم در بخش دیگری از صحبت های خود گفت: برای تولید فیلم های اپیزودیک، تعریف و قواعد ثابت وجود ندارد که حتما چند بخش داشته باشد هر چند که سه بخشی آن مرسوم است اما ویژگی اپیزودیک «هیهات» این است که ساختمان خودش را از دسته ها و سینه زنی ها وام گرفته است. متاسفانه سینمای ما زمین گیر سینمای شبه روشنفکری شده است که در همین فیلم هم ، ظهور وبروزش را می بینیم ولی در مجموع سعی شده ساختمان اصلی این فیلم برگرفته از هیئت ها و دسته ها باشد.

برخی به قصد پولشویی وارد حوزه تهیه کنندگی می شوند
وی با اشاره به برخی از تهیه کنندگان که با پول های میلیاردی و به قصد پولشویی و به طمع خالی کردن جیب مخاطب وارد سینمای ایران می شوند گفت: این طیف از آدم ها ، سیاست و فرهنگ را آلوده می کنند و این جاست که ساخت فیلم هایی مثل «هیهات» یک ارزش محسوب می شود.

تقویت و استمرار برنامه سینما روایت
سید احمد میرعلایی نیز ضمن قدردانی از برگزاری چنین برنامه هایی توسط انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس از بانیان این برنامه خواست ضمن توجه به کیفیت تصویر و صدا در این نمایش ها ، چنین برنامه هایی را با جدیت تقویت کنند چرا که بازتاب های خوبی در حوزه فرهنگ خواهد داشت.

توجه به بحث جهانی فیلم های عاشورایی
وی با اشاره به فیلم «هیهات» گفت: من در این فیلم ، شاهد چهار تکیه با عزاداریهای مختلف بودم که در همه این چهار اپیزود عاشورا به خوبی احساس می شد. من از شما ممنون هستم که مخاطبین سینمای ایران را به چهار تکیه مهمان کردید. البته فیلم نقاط ضعفی هم دارد ولی باید به جهانی شدن این نوع فیلم ها توجه کنیم چرا که دنیای امروز،  تشنه دیدن این نوع فیلم هاست. ما باید دنیا را با این نوع فیلم ها آگاه کنیم.