فضای اعتماد و احترام و آرامش به سینما بازگشت

به گزارش بولتن نیوز به نقل از ایسنا، پایگاه اطلاع‌رسانی دولت به مناسبت هفته دولت و بررسی عملکرد دولت تدبیر و امید در حوزه سینما، پای صحبت‌های رئیس سازمان سینمایی نشست.

در بخش اول این گفتگو، اقدامات سازمان سینمایی در خصوص نهادهای صنفی، اقتصاد سینما، توسعه زیرساخت‎ها، شورای نمایش‎، عدالت در سینما و ... بررسی شده است.

سه سال پیش سکان سینمای پرحاشیه ایران را به دست گرفتید، در این سه سال به کدام جهت حرکت کردید؟

من فکر کنم در بین مدیران فرهنگی جزو کم شانس‌ترین مدیران هستم. من وارد فضایی شدم که سینما دوران بسیار پر تنشی را گذارنده بود، حتی ملهتب‎تر از دوران اوایل انقلاب. آن زمان بلافاصله حضرت امام(ره) از سینما دفاع کردند و مسئله حل شد. اما ما در دورانی وارد سینما شدیم که سینما گرفتار اختلافات داخلی فراوان و بی‌سابقه بود. سینما بر صندلی بدگمانی و اتهام نشسته بود. و این صندلی که اکنون من اینجا نشسته‎ام، اتاق عملیاتِ به‎هم ریختن سینمای ایران بود. فضای درگیری‎ها، بسته شدن خانه سینما، یاس و ناامیدی و عده‎ای که سینما را کلا رها کرده بودند.

چرا این مسئولیت را پذیرفتید؟

 سینمای کشور ویترین تمدن، فرهنگ و چهره ما در دنیای اکنون است و هرکاری که برای سینما انجام دهیم، یک قدم بزرگ برای کشور است. آن موقع هم البته رییس سازمان اکو بودم، اما سینما را دنبال می‎کردم و وکیل تسخیری برخی سینماگران بودم. کنارشان بودم. از مناسبات و روابطی که داشتم برای حل مشکلات‌شان در جاهای مختلف استفاده می‌کردم و از اوضاع آن روزهای فرهنگ و هنر و به‎ویژه سینما بسیار رنج می‎بردم. در جریان بسته شدن خانه سینما هم در حد توانم کوشیدم که این حادثه غم‎انگیز اتفاق نیفتد، اما موفق نشدم.

چه دورنمایی برای سینمای ایران متصور بودید؟

من به سینمای ایران ایمان داشتم، هم زمانی که رایزن فرهنگی در پاریس بودم، و هم وقتی که در اکو بودم از غرب و شرق و از بیرون به سینمای ایران نگاه کرده بودم و دیده بودم چطور با احترام و شگفتی به سینمای ایران می نگریستند. من همیشه از مذاکرات 5+ 1 مثال می‎آورم؛ نقطه مشترک این شش کشور سینما بود. ما جزو نوادر کشورهای جهان هستیم که صنعت سینما داریم. هم بازار دارد، هم مخاطب، و هم توسط یک عده ای با اشتیاق دنبال می‎شود. می‎دانستم سینمای ایران حقش این نیست. اما بدشانسی‎ام این بود که، مدیرانی از اینجا رفتند اما دلشان همچنان اینجا بود. از همان ابتدا بارها این را گفته‎ام، یک سازمان سینمایی درسایه با ساختمان و امکانات و بودجه و... یکی از اهداف خود را اذیت و آزار مدیران سازمان سینمایی دولت تدبیر و امید تعریف کرده بودند.

اتفاقا بحث نهادهای موازی یکی از تنش‎های صنف سینما بود.

دقیقا ما یک خانه سینما داشتیم که درِ آن بسته بود و یک خانه سینمای شماره دو که ما هنوز ساختمانی را که رهن کرده بودند هم نتوانستیم تحویل بگیریم. وجود صنف‎های دولت‎ساخته(سابق) درکنار صنف‎های واقعی؛ از منظر سینماگران این اتفاق باعث عدم آرامش بود. اما امروز خانه سینمایی داریم که آرام و متین کارش را انجام می‎دهد، ملجاء و پناهگاه است، اختلاف‎های عمیق و ریشه‎دار بین سینماگران از بین رفته است، شورای عالی تهیه‎کنندگان به وحدت ویکپارچگی رسید و همه دیدند که وجود خانه سینما چقدر لازم است.

شما از آرامش در سینما گفتید، اما سینماگران گاهی گلایه هایی دارند و احساس می‎کنند مثلا در مورد اعلام اسامی شورای نمایش یا فیلم‎هایی که یک باره جلوی‎شان گرفته می‎شود ابهام وجود دارد. چقدر این فشارها از داخل وزارتخانه است و چقدر از بیرون بر سینما به وجود می‎آید؟

چطوری می شود این را توضیح داد؟ واقعیت این است هنگامی که بر ما فشار وارد می‎شود ما باید توضیح دهیم و اگر شبهه‎ای وجود دارد، اگر تفاوت عقیده‎ای با برخی سازمان‎های بیرون از سینما وجود دارد باید گفتگو کنیم، نباید راحت بپذیریم. مثلا درمورد فیلم «قصه‎ها»ی خانم بنی‎اعتماد خیلی فشار بر ما بود؛ کمیسیون فرهنگی مجلس، اصل نود، قوه قضاییه و.... ما با هرکدام جلسه‎های متعدد داشتیم و با گفتگو مسئله حل شد. فیلم‎هایی که پیش از این به ناحق توقیف شدند که تعدادشان اتفاقا کم هم نیست در این دولت نمایش داده شدند. تعداد فیلمهایمان که تولید شده تقریبا دو برابر است و تعداد فیلم‎هایی که مشکل پیدا کردند خیلی کمتر از قبل است. بنابراین فکر می‎کنم کارنامه قابل دفاعی است.

در مورد شورای نمایش هم قرار بود بعد از جشنواره فیلم، اعضا تغییر کنند که یک مقدار طول کشید و حدود دوسوم اعضا هم عوض شدند و این در راستای سیاست چرخش نخبگان می تواند نفسیر شود. اما متاسفانه رسانه‎ها این تغییر را به حاشیه‎ها ربط دادند. ترکیب جدید این شورا، واقعا ترکیب جالبی است و اگر به این ترکیب نشود اعتماد کرد به هیچ شورایی در کشور نمی‎توان اعتماد کرد.

به دو برابر شدن تعداد فیلم‎های تولیدی اشاره کردید، فروش فیلم‎ها هم امسال بیش از انتظار بود؛ آیا این یک موج موقتی است؟

ما همان سال اولی که سازمان را تحویل گرفتیم در نخستین سال فروش به 54 میلیارد رسید که بخشی از آن میوه دیجیتال شدن سینماها بود. سال بعد به 74 میلیارد و امسال در ماه چهارم 70 میلیارد را هم رد کردیم. پس ما طی سه سال یک روند صعودی و فزاینده داشتیم که نشان می دهد سینما از بحران بیرون آمده و راه ترقی را به سرعت می پیماید. استقبال از سینما پس از سال‎های سال، به یک پدیده تبدیل شده و هم‎چنان ادامه دارد. مردم بعد از سال‎ها صف‎های سینما را می‎بینند. این رونق کسب و کار سینما سبب شده است همین الان صد سالن سینما در حال ساخت داشته باشیم. روزهای اول موج تعطیلی سینماها بود و اکنون موج بازگشایی سینماها و نکته مثبت آن همکاری و حضور شرکت‎های خصوصی است.

بعضی افراد، عملکرد شما را در زمینه توسعه زیرساخت‎ها مثبت نمی‎دانند. اما شما آمار خوبی از ساخت سالن‎های سینمایی ارایه می‎کنید.

روزی که سازمان سینمایی را تحویل گرفتیم کمتر از 300 پرده داشتیم و در حال حاضر حدود 500 پرده سینمایی فعال داریم. از چندین سالن سینمایی در مجتمع‎های تجاری معروف تهران تا مثلا سالن‎های قدیمی در شهرهای مختلف که دوباره احیا یا ساخته شده است بهره‎برداری شد. در جشنواره فجر هم تعدادی از اینها رونمایی می‎شود. همچنین چندین درخواست ساخت سالن سینما داریم. یکی از اتفاق‎های خیلی مهم اینکه ما از سینمای نگاتیو عبور کردیم و سینما در این دولت، دیجیتال شد. اتفاق زیرساختی و مهم دیگر این است که تمام سینمای ایران مکانیزه است. یعنی هر بلیتی که در سراسر کشور فروخته می‎شود در تهران ثبت و اعلام می‎شود. شاید به نظر اتفاق ساده‎ای باشد اما آرامشی در سینما ایجاد کرد. تهیه‎کنندگان همیشه نگران بودند که از میزان فروش‎شان اطلاع ندارند، اما حالا می‎دانند چقدر فروش واقعی داشته‎اند. تحول زیرساختی دیگر سامانه نمایش درخواستی(سند) یا همانVOD  است. 5-6 سال دیگر می‎توان به عنوان انقلاب تصویر از آن یاد کرد؛ تمام زیر ساخت‎هایش فراهم شده است.

مدرسه ملی سینما از منظر من یک کار زیرساختی مهم است، که با هدف پر کردن خلاء بحث آموزش و برای افزایش پژوهش و بالابردن دانش سینمایی جوانان، با سخت‎گیری فراوان راه انداختیم. بخش بزرگی از اهالی سینما همراه آن هستند. فکر می‎کنم در سال‎های بعد از این شجره طیبه یاد خواهد شد.

«هنر و تجربه» هم به نوعی اصلاح ساختاری موفقی بود.

آقای کیارستمی بارها به من گفته بودند،  که « هرجای دنیا می‎روم پُز  هنر و تجربه را می‎دهم». حتی حاضر بودند نام‎شان به عنوان هیات موسس هنر و تجربه به عنوان یک کار دولتی بیاید اما بیماری ایشان  اجازه نداد. هنر و تجربه امید و نشاطی در بین اهالی سینما ایجاد کرد. فیلم‎های ارزشمند هنری را از سیطره فیلم‎های بدنه خارج کرد. سینمای بدنه هم نفس کشید، بخشی از رونق فروش را مدیون جدا شدن فیلم‎های هنر و تجربه هستیم. این فیلم‎ها با وقار و احترام در تمام کشور نمایش داده می‎شوند. تقریبا هر ماه هم یک سالن هنروتجربه افتتاح می‎شود. از طرفی هنر و تجربه فرصت نمایش را در اختیار بخش بزرگتری از تولیدات سالانه قرار می‎دهد و یک طرح عدالت‎محور در سینما است. هرچند ما شعار عدالت‎خواهی را در بوق و کرنا نکردیم،  اما در تقسیم یارانه های فرهنگی به جامعه متکثرتری معتقد بودیم و عمل کردیم. مثلا پیش‎تر، فروش تهران 90 درصد کل فروش بود در حالی که اکنون سهم شهرستان‎ها حدود 45 درصد از آمار فروش فیلم‎ها است. اکران فیلم‎ها در تهران و شهرستان هم‎زمان است.. ما سال اول جشنواره فجر را تقریبا در تمام استان‎ها برگزار کردیم، امسال هم دوست داریم این اتفاق بیفتد.

ولی حمایت‎های مالی شما از بخش‎های مختلف مثل تولید پروژه‎های بزرگ سینمایی خیلی زیاد نیست.

واقعا عرض می‎کنم، بودجه سازمان سینمایی خیلی جدی نیست. سینما صنعتی پرهزینه است و فیلم کالایی بسیار گران. همه می‎گویند چرا فیلم فاخر‎، فیلم دفاع مقدسی و ... تولید نمی‎کنید. درحال حاضر اگر بودجه ساخت فیلم دفاع مقدسی زیر 10 میلیارد باشد، اصلا به ما ارائه نمی‎دهند، وقتی بودجه های‎شان بالای این ارقام است به سراغ ما می‎آیند. آن وقت کل بودجه ما در فارابی حدود 14-15 میلیارد تومان است، تازه امسال که وضع‎مان خوب شده است. این واقعا شوخی با سینما است. اما ما تلاش‎مان را کرده‎ایم، بخش خصوصی را به کمک گرفته‎ایم، با سیلی صورت‎مان را سرخ نگه داشته‎ایم.

چه کسانی به کمک آمده‎اند؟

بانک‎ها و برخی نهادها در بخش خصوصی. فروش خوب فیلم‎ها هم کمک کرده است که تهیه‎کنندگان با فراغ بیشتر به سراغ سینما بیایند. با همه این حرف‎ها در این چند سال با فضای امیدوارکننده‎ای که ایجاد شده، سینماگران آمدند و درخشیدند. ما ظرفیت تولیدمان حداقل یک برابر و نیم شده است. تولید یعنی ایجاد شغل. گاهی بیکاری در سینما را به سازمان سینمایی نسبت می‎دهند، با قاطعیت این اتهام را رد می‎کنم. بیکاری در سینما به ما ارتباطی ندارد، در همه حوزه‎ها تولیدات ما افزایش یافته است. اما از آن طرف تولید در تلویزیون کاهش یافته است. تلویزیون چندصد تله فیلم تولید می‎کرد در حالی که الان کاملا متوقف شده است. موج بیکاری از شمال به جنوب، از تلویزیون به سینما آمده است.

سینما تنها فیلم‎های بلند و داستانی نیست. یکی از نهادهای بی بدیل سینمای ایران، انجمن سینمای جوانان است که در شصت نقطه کشور دفتر دارد. این انجمن‎ها نقطه امیدی برای آینده سینمای ایران است. تحولات این عرصه همچنین اتفاق‎های بسیار خوبی که در عرصه سینمای مستند و انیمیشن افتاده خود گفت‎وگوی دیگری می‎طلبد. در عرصه شبکه نمایش خانگی هم شاهد یک جهش بزرگ هستیم. یکی از نمونه های این موفقیت سریال شهرزاد است که همه از آن خبر دارید.

مهم‎ترین برنامه ماه‎های آخر دولت یازدهم در حوزه سینما چیست؟

امسال باید مدرسه ملی را نهادینه کنیم. دکتر جنتی با جدیت مسائل مدرسه را دنبال می‎کنند و پشتیبان اصلی آن هستند. همچنین طرح بلند پروازانه‎ای به نام سینما سلام داریم که مقدماتش فراهم شده است. سینماهای سیار با امکانات دیجیتال و ردگیری از طرق جی‎پی‎اس که امکان ارسال فیلم از طریق شبکه با ضریب اطمینان صددرصدی را دارد و مهندسین ایرانی با شیوه مهندسی معکوس طراحی کرده‎اند. امیدواریم در روز ملی سینما از این طرح رونمایی کنیم. این طرح، در راستای تحقق وعده وزیر محترم ارشاد و برنامه‎هایی که در روز اول در مجلس مطرح کردند اجرا می‎‎شود.

البته راه‎اندازی وی او دی و همچنین ادامه ساخت و سازها سالن‎ها، همچنان از کارهای باقی مانده این دوره از دولت تدبیر و امید است.

گاهی انتقادهای تندی به محتوای فیلم‎ها می‎شود؛ چه پاسخی دارید؟

از نظر محتوا، درصد فیلم‎های دینی، ارزشی، دفاع مقدس و اجتماعی امیدآفرین، که هم مردم‎پسند باشد و هم باکیفیت در این دوره به صورت چشم‎گیر افزایش یافته و اصلا با گذشته قابل مقایسه نیست. دلیل این امر هم ایجاد فضای اعتماد، عملکرد مثبت شوراهای پروانه ساخت و نمایش خوب بوده است.