ممقان؛ پايتخت نخودچي جهان و شهر اقتصاد مقاومتي / بسيج، قطب بندي اقتصادي را كليد زد
اگر ممقان با كمترين ميزان آسيب هاي اجتماعي نظير اعتياد، طلاق، بزهكاري و مشكلات اخلاقي و بدفرهنگي رو به روست، حاصل اين است كه در اين شهر به سختي مي توان بيكار پيدا كرد. مردم در كارگاه هاي كوچك و خانگي زنجيره به هم پيوسته توليدنخودچي از جمله تهيه مواد خام، حمل و نقل، پاك كردن، فرآوري، بسته بندي و فروش را تشكيل داده و از ثروت حاصله بهره مند مي شوند. آنها 40 درصد نخودچي هايشان را در بازار آجيل ايران مي فروشند و 60 درصد باقي مانده را صادر مي كنند.
گروه اقتصادی: ممقان، شهري با جمعيت حدود 15 هزار نفر از توابع استان
آذربايجان شرقي است. مردم ممقان به سخت كوشي و در عين حال برخورداري از سطح
بالاي ثروت در قياس با شهرهاي مشابه، معروف اند. ممقان اما چندي است كه به
شهر اقتصاد مقاومتي هم مشهور شده چرا كه پايتخت نخودچي جهان محل تلاقي
صنايع بزرگ و مادر با صنايع كوچك و به اصلاح زير پله اي است.
به گزارش بولتن نیوز، نگين اقتصاد و صنعت آذربايجان، صنايع بزرگي همچون ايران خودرو تبريز، ايران
خودرو آذربايجان، شركت بزرگ شيرين عسل، شركت مهراصل، مادخودرو، گسترش
فولاد (فولادگستر كوثر تبريز)، معدن دياتوميت و شهرك صنعتي شهيد سليمي را
در خود جاي داده است. به موازات برخورداري از اين صنايع بزرگ، ممقان با
برخورداري از يك هزار و 800 كارگاه توليد نخودچي، سالانه 40 درصد از نخود
خام ايران را به نخودچي تبديل مي كند و از رهگذر صادرات اين محصول به
ايتاليا، برزيل هلند، كانادا، اتيوپي، كشورهاي همسايه، كشورهاي حوزه خليج
فارس و ... سالانه 500 ميليون دلار ارز وارد كشور مي كند.
صادرات نوخودچي ممقان حتي در اوج تحريم هاي ظالمانه مستكبران عليه كشورمان
نيز با قدرت ادامه داشت. ميزان توليد نخودچي در اين شهر سالانه بر 260 هزار
تن بالغ مي شود. ممقاني ها سنت ارسال بسته هاي نخودچي براي رزمندگان در
دفاع مقدس را همچنان حفظ كرده اند و به صورت مداوم براي رزمندگان مدافع
حرم، بسته هاي نخودچي را هديه مي فرستند!
شهري بدون اعتياد، طلاق و بزهكاري
علم و تجربه روز اقتصادي جهان ثابت كرده است كه اشتغالزايي در سطح وسيع بيش
از هر چيز با گسترش بنگاه هاي كوچك و زود بازده (صنايع زيرپله اي) بويژه
با هدفگذاري صادراتي محقق مي شود. چين، برزيل، هند، آرژانتين و تركيه از
جمله كشورهايي هستند كه با حمايت از بنگاه هاي زود بازده و نيز صنايع
تبديلي ضمن رقم زدن رشد اقتصادي بالا براي كشورهايشان، نرخ بيكاري را به
ميزان بسيار زيادي كاهش دادند.
شهر ممقان از اين حيث در كشور، يكي از نمونه هاي منحصر به فرد است. اگر
ممقان با كمترين ميزان آسيب هاي اجتماعي نظير اعتياد، طلاق، بزهكاري و
مشكلات اخلاقي و بدفرهنگي رو به روست، حاصل اين است كه در اين شهر به سختي
مي توان بيكار پيدا كرد. مردم در كارگاه هاي كوچك و خانگي زنجيره به هم
پيوسته توليدنخودچي از جمله تهيه مواد خام، حمل و نقل، پاك كردن، فرآوري،
بسته بندي و فروش را تشكيل داده و از ثروت حاصله بهره مند مي شوند. آنها 40
درصد نخودچي هايشان را در بازار آجيل ايران مي فروشند و 60 درصد باقي
مانده را صادر مي كنند. كارگاه هاي فراوري نخود در ممقان به صورت خانوادگي
اداره مي شود و زنان هنرمند ممقان در كنار سوزن دوزي و صنايع دستي، پا به
پاي مردانشان در كارگاه ها فعاليت مي كنند.
توليد نخودچي دانش بنيان
اما جريان داشتن روح اقتصاد مقاومتي در ممقان در همين موارد خلاصه نمي شود.
كليه دستگاه هاي صنايع تبديلي نخودچي در خود ممقان توليد شود. ممقاني هاي
سختكوش و هوشمند همچنين براي بالا بردن بهره وري توليد و خلق ارزش افزوده
بيشتر، با دانشگاه ها و علم روز نيز پيوند خورده اند. جالب است بدانيم سوژه
پايان نامه هاي فوق ليسانس و دكتراي بسياري از دانشجويان ممقاني، چيزي جز
توليد و فرآوري نخودچي نيست. در ممقان اساتيد دانشگاه و دارندگان مدرك
دكتري كه كارگاه توليد نخودچي شان را بر اساس تز پايان نامه شان اداره مي
كنند و حتي آزمايشگاه هم تاسيس كرده اند، كم نيستند. اين پديده را بايد
«توليد نخودچي دانش بنيان» ناميد.
توليد نخودچي در ممقان البته با چالش هايي هم روبه روست. از جمله اينكه
كمبود توليد نخود خام در كشور باعث مي شود ممقاني ها، نخودچي را بعضا از
كشورهاي آفريقايي وارد كنند كه موجب افزايش هزينه هاي توليد مي شود. همچنين
صنايع بسته بندي ممقان هم نيازمند جذب سرمايه براي ارتقاء و روزآمدي است.
گزارش هاي متعدد حاكي است كه نخودچي ممقان به خاطر ضعف نسبي در بسته بندي،
در خارج از كشور توسط بازرگانان خارجي مجددا بسته بندي مي شود و با قيمت
بالاتري به فروش مي رسد. بر اين اساس فقط در صورت افزايش كشت نخود در كشور و
نيز سرمايه گذاري در صنايع بسته بندي است كه درآمد حاصل از فرآوري نخود در
ممقان به نرخ واقعي خود نزديك مي شود.
بسيج و قطب بندي توليد و اقتصاد ملي
از زمان تاكيد رهبر معظم انقلاب اسلامي بر مساله اقتصاد مقاومتي، نهاد بسيج
ماموريت هاي متعددي را در اين حوزه براي خود تعريف كرده است. طي سالهاي 90
تا 92 با حمايت بسيج كه شامل آموزش و ارائه تسهيلات بانكي است، 62 هزار
كارگاه توليدي كوچك و زودبازده راه اندازي و 230 هزار شغل جديد بدون كمك و
سرمايه گذاري دولت ايجاد شد. بسيج سازندگي نيز ظرفيت هاي لازم را براي
اينكه 10 هزار واحد ماشين آلات صنايع تبديلي را در اختيار مردم در شهرهاي
كوچك و روستاها قرار دهد، ايجاد كرده است.
به موازت اين طرح بنيادي، بسيج حمايت از قطب هاي اقتصادي كشور را نيز در
دستور كار قرار داده است كه ممقان از جمله نمونه هاي بارز و منحصر به فرد
آن است. سردار محمد رضا نقدي، رئيس سازمان بسيج مستضعفين كه بخش وسيعي از
ظرفيت مردمي و نيز امكانات بسيج را در حوزه اقتصادي فعال كرده است، با همين
هدف هفته گذشته به ممقان رفت و ضمن بازديد از كارگاه هاي توليدي و گفت و
گو با مردم در كارگروه هاي تخصصي با حضور مسئولان و كارشناسان استان
آذربايجان شرقي شركت كرد.
اختصاص تسهيلات كم بهره با بازپرداخت 3 ساله به واحدهاي كوچك
رئيس سازمان بسيج مستضعفين در جلسه تنظيم ميثاقنامه صنايع تبديلي هشترود
با اعلام اين خبر كه تسهيلات كمبهره و ارزان قيمت با بازپرداخت 3 ساله به
واحدهاي توليدي كوچك داده ميشود گفت: يكي از اركان اقتصاد مقاومتي و ممكن
شدني صنايع تبديلي كوچك روستايي است. امروز اگر چين بازارهاي جهاني را در
دست دارد از همين كارگاههاي كوچك آغاز كرده است.
او با اشاره بهره وري پايين بخش كشاورزي ايران، خاطرنشان كرد: هر سال
ميليونها تن محصول توليد ميكنيم اما آنها را دور ميريزيم و از بين
ميبريم. بخش اعظم توليد ما در حين توليد و بخشي هم در حمل و نقل و توزيع
از بين ميرود. به عنوان نمونه سالانه 200 هزار تن خرما و 7 هزار تن سيب در
كشور به دليل فقدان مرغوبيت يا اشباع شدن بازار از بين ميرود. ما بايد
صنايع تبديلي را توسعه بدهيم و توليد خود را به انبوه برسانيم كه در اين
صورت كشور متحول ميشود.
سردار نقدي ممقان را شهر الگو در اجراي اقتصاد مقاومتي ناميد و گفت: توليد
نخودچي آجيلي با استفاده از فن آوري بومي و امكانات سنتي در تمام ماههاي
سال، حركتي منحصر به فرد است كه به علت درون زا بودن بحرانهاي اقتصادي
تاثير چنداني بر آن ندارد. در سال گذشته 230 هزار فرصت شغلي براي متقاضيان
اشتغال در كشور از طريق بسيج ايجاد شده و پيش بيني مي شود امسال اين ميزان
اشتغال با افزايش حمايتهاي اين سازمان از صنايع تبديلي كوچك دو برابر شود.
اجراي سياست اقتصاد بدون نفت و تكيه بر توان داخلي شهرها، رويكرد مهم
سازمان بسيج در كشور است.
او گز اصفهان، گلاب قمصر كاشان و سوهان قم را جزو محصولات توليدي در حوزه
اقتصاد مقاومتي دانست و گفت: نخودچي ممقان امتياز دائمي بودن فرآيند توليد و
كم بودن هزينه هاي استحصال را در قياس با ساير محصولات داراست. مردم شهر
ممقان اين نكته كليدي را به خوبي دريافته اند و در معيشت و اقتصاد خانواده
هاي خود به كار گرفته اند. ممقاني ها با تكيه بر دانش بومي و ساخت
دستگاههاي فراوري نخود و تبديل ان به محصول جديد ، دقيقا سياستهاي اقتصاد
مقاومتي را اجرا مي كنند.
لزوم اجتماع واحدهاي توليدي
سردار محمدرضا نقدي ظهر در مجمع عالي بسيج سپاه عاشورا استان
آذربايجانشرقي نيز، با تاكيد بر حمايت از محصولات بومي هر منطقه و
برندسازي آنها گفت: زماني كه واحدهاي توليدي مشابه در كنار هم باشند
موفقتر هستند و در تلاطمهاي اقتصادي آسيب كمتري ميبينند، يكي از عوامل
موفقيت اين واحدهاي توليدي مشابه در يك منطقه خاص آشنايي تمام توليدكنندگان
با فنون توليد محصول است، همچنين در چنين حالتي تبادل ابزار، فن و بازار
به راحتي انجام ميشود و مصرفكننده هم به آن كانون توليد انبوه مراجعه
ميكند.
وي با بيان اينكه هدف بسيج تسهيل توليد و كمك به مردم در رونق بخشيدن به
اقتصاد است، افزود: قطببندي شهرها براساس محصولات دامي و كشاورزي يكي از
تاكتيك هاي بسيج در امر اقتصاد مقاومتي است. بسيج همچون دوران دفاع مقدس در
عرصه سازندگي و اقتصاد مقاومتي و با دستان خالي و امكانات محدود اين جهاد
بزرگ را آغاز كرده و به حول و قوه الهي به دور از صحبت و شعار آن را ادامه
خواهد داد.
نقدي با بيان اينكه محصولات اشباع شده ظرفيت تبديل به ثروت را دارند، تصريح
كرد: يكي از دلايل تشديد ضايعات اين است كه بخش بيشتر محصولات در مرحله
عرضه به بازار، اشباع و موجب تنزل قيمت ها ميشود كه در نهايت به تلنبار
شدن محصولات ميانجامد.
چالش صنعت، مرغوب نبودن كالاهاست
رئيس سازمان بسيج مستضعفين با بيان اينكه رويكرد اردوهاي جهادي در سال 95
توجه به اقتصاد توليدي و صنايع تبديلي خواهد بود، گفت: كاهش شديد قيمت تمام
شده و رسيدن به سود به توليدكننده حاصل تقويت صنايع تبديل است. صنايع
تبديلي كوچك، زمان ماندگاري كالا را افزايش داده، فرصت بيشتري را براي عرضه
كالا به بازار فراهم ميآورد و به توليدكننده فرصت ميدهد تا از زمان
اشباع بازار عبور كند. كوچك بودن صنايع تبديلي، هزينههاي سرباري و حمل و
نقل و به تبع آن هزينه تمام شده محصول را بشدت كاهش ميدهد و قدرت رقابت را
براي توليد كننده بالا ميبرد. در صورت تمركز صنايع تبديلي كوچك به صورت
انبوه، اصناف شهر و منطقه نيز در حمايت از آن قرار ميگيرد و مصرف كننده
نيز به صورت ناخودآگاه به سمت اين بازار كشيده ميشود.
رئيس سازمان بسيج مستضعفين با اشاره به زود بازدهي و نيز مقرون به صرفه
بودن واحدهاي توليدي خرد و كوچك، توضيح داد: برخي از صنعتگران هنگام احداث
كارخانه بزرگ هزينه هاي زيادي را متحمل مي شوند اما هنگام فروش به دليل
بالا بودن قيمت تمام شدهي محصول توليدي و نبود بازار مصرفي متناسب با
توليد با مشكل مواجه مي شوند.
وي تعطيلي كارخانهها به دليل نبود نقدينگي را ادعاي اشتباهي دانست و تصريح
كرد: چالش اصلي پيش روي صنعت عدم مرغوبيت محصول نهايي توليدي است.
اختصاص 15 ميليارد ريال تسهيلات به واحدهاي نخودپزي
وي كارگاه هاي نخود پزي ممقان را يكي از نمونه هاي بارز و مثال زدني
اقتصادمقاومتي دانسته و افزود: كارگاه هاي كوچك تبديلي ممقان نمونه عيني
تحقق اقتصاد مقاومتي در يك بخشي از كشور است كه البته بايد اين كارگاه ها
از لحاظ مصرف انرژي و بهداشت بهتر شوند.
سردار نقدي يكي از وظايف رسانه ها را برجسته سازي و معرفي مناطق فعال
اقتصادي مانند ممقان به جامعه دانست و خاطرنشان كرد: صدا و سيما بايد چنين
شهرهايي را كه از لحاظ اقتصادي خود اتكا و پويا هستند در كشور به همه معرفي
بكند.
وي با اشاره به اينكه راه موفقيت و شكوفايي در اقتصاد، فقط پياده كردن شيوه
هاي تقليدي نيست، گفت: صنايع كوچك تبديلي كه بيشتر خانوادگي اداره مي شوند
تاثير بسيار مهمي در پويايي و شكوفايي اقتصاد كشور دارند چنانكه ما در
ممقان شاهد اين مدعا هستيم. امسال 15 ميليارد ريال تسهيلات از طريق بسيج
سازندگي آذربايجان شرقي در اختيار واحدهاي نخودپزي ممقان قرار خواهد گرفت.