ترکیه و تغییر موازنه قوا در منطقه

گروه بین الملل: کودتای ترکیه و ابعاد پنهان آن باعث اتفاقات بسیاری در منطقه شده است. مهم‌ترین اتفاق تغییر رویه اردوغان در مواجه با همسایگان خود می‌باشد. قابل توجه‌ترین اقدام وی سفر به روسیه و تقاضای ارتباط مجدد سیاسی و اقتصادی و هم‌چنین برقراری روابط نظامی میان دو کشور در مساله سوریه می‌باشد.


به گزارش بولتن نیوز،  آنکارا در زمان سپری شده از کودتا و علی‌الخصوص از زمان افشای نقش آمریکا در اقدامات گولن و طرفدارانش در کودتای نافرجام, سطح روابط خود را با این کشور کاهش داده و در رفتار خود تغییری محسوس ایجاد نموده است. عدم همکاری مطلوب آمریکا با ترکیه در تحویل گولن نیز در این رابطه بسیار موثر است. در مقابل هم‌دستی آمریکا در ایجاد این کودتا ترکیه واکنشی قابل توجه از خود نشان داد. چرخش به سمت روسیه و ایران و شروع روابط و همکاری مجدد میان این سه کشور. بدون شک این دوستی دوباره پیامدهای بسیاری در منطقه خواهد داشت.       سفر اخیر اردوغان به روسیه با توافقاتی در زمینه‌های گوناگون همراه شد که مهم‌ترین آن در صحنه سیاست خارجی و اتفاقات منطقه علی‌الخصوص سوریه می‌باشد.

 اردوغان در ملاقات‌های با مقامات روس و شخص پوتین به صورتی ضمنی از اعمال خود و مخصوصا سقوط جنگنده روسی توسط ترکیه عذرخواهی کرد تا باب مذاکرات را بگشاید. همین عقب‌نشینی اردوغان مسکو را متقاعد کرد تا مجددا ارتباطات مثبت خود را با ترکیه از سر بگیرد. از سوی دیگر اتفاق مهمی که توجهات را به خود جلب کرد سفر محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان به ترکیه بود. این سفر از آن جهت قابل تامل است که پس از سفر اردوغان به روسیه و مذاکرات مثبت با پوتین, بلافاصله ظریف نیز برای دیدار سران این کشور به ترکیه سفر کرد تا پس از چند سال مجددا روابطی گرم میان دو کشور آغاز شود.


 البته بدون شک اردوغان از ایران سپاس‌گزار نیز خواهد بود, زیرا همان‌گونه که دکتر ظریف در ترکیه و کنفرانس مطبوعاتی خود اشاره کرد, ایران از ثبات در منطقه و علی‌الخصوص ترکیه حمایت می‌کند و جایگاهی برای کودتاگران در ترکیه قائل نیست. این اظهارات صریح در مقابل سکوت بسیاری از کشورهای همسایه ترکیه و سایر کشورهای منطقه بسیار قابل توجه آنکارا قرار گرفته است.

 دو سفری که در هفته‌های گذشته رخ داد به لحاظ استراتژیک نیز برای سایر بازیگران منطقه‌ای و خارجی شایان توجه است از آن جهت که با نگاهی دقیق به شرایط سوریه و روند نبرد در جبهه‌های مختلف, نیروهای داعش نیاز به حمایت لجستیکی ترکیه دارند اما ترکیه در توافقی که با روسیه و ایران داشته از مواضع خود در خصوص سوریه تا حدود زیادی عدول کرده است و اعلام کرده که قصد بستن مرزهای خود به روی سوریه را دارد که این اقدام باعث می‌شود تا معارضین داعشی از عقبه خود محروم شوند. در نتیجه با این اقدام ترکیه برسرعت روند رو به سقوط داعش افزوده خواهد شد.

 هم‌چنین ترکیه به دلیل این که در داخل خاک خود با کردهای جدایی طلبی که از سوی آمریکا و سایر گروه‌های جدایی طلب کرد در بقیه کشورهای منطقه تحریک و حمایت می‌شوند, در مبارزه‌ای سنگین است. حمایت‌های آمریکا از اقدامات خرابکارانه و کودتاگران در ترکیه باعث شده تا اردوغان نیز به سمت ایران و روسیه چرخش داشته باشد. این امر نیز تنها محدود به مسائل نظامی نشده است. رفع تحریم‌هایی که از سوی مسکو ضد آنکارا وضع شده بود و هم‌چنین فعالسازی مجدد تجارت با ایران و قراردادهای جدید تجاری در وضعیت کنونی ترکیه که دچار مشکلات اقتصادی گشته است تحولی بزرگ و بسیار موثر در وضعیت اقتصادی  کنونی ترکیه می‌باشد.


 نکته تاثیرگزار دیگر در نزدیکی روابط این سه کشور و چرخش ترکیه به سمت دو متحد استراتژیک منطقه‌ای خود, رفتار اتحادیه اروپا پس از کودتا بوده است. سران اتحادیه و کشورهای اروپایی در مواضعی کاملا صریح از مبارزه با کودتاگران انتقا د کرده‌اند و تلاش ترکیه برای حضور در اتحادیه اروپا را صریحا نافرجام اعلام کرده‌اند و به صورت عامیانه می‌توان گفت آب پاکی را روی دست ترکیه ریخته‌اند.

 پس از چنین موضع‌گیری‌هایی اردوغان دلیلی برای حفظ اتحاد قبلی به صورتی که سابقا اتخاذ کرده بود نمی‌بیند و ترجیح می‌دهد که همکاری خود را با ایران و روسیه آغاز کند. سفر محمد جواد ظریف نیز در همین مسیر و هوشمندانه است. مواضعی که وی در ترکیه اتخاذ نمود و حمایت از اردوغان در جهت تثبیت روابط و حفظ ثبات در منطقه بسیار عالی بود و توانست با هوشمندی توازن قوا را در منطقه به سمت ایران و جبهه خودی تغییر دهد تا از این طریق به تسریع روند صلح در سوریه و هم‌چنین شکست داعش قدمی بزرگ برداشته باشد.