هدف بعدی داعش در عربستان

«عبدالباری عطوان» تحلیلگر برجسته عربی در تحلیل این حوادث نوشت، انفجارهای عربستان بعد از حملات مشابهی که در منطقه الکراده در بغداد و در فرودگاه آتاتورک استانبول رخ داده، صورت گرفته است.

انگشت‌ اتهام به سوی گروهک تروریستی داعش و عناصر انتحاری این گروهک نشانه رفته است و به این ترتیب پاسخ خونین روشنی به «ائتلاف بین المللی ضد داعش» می‌دهد که تلاش می‌کند با این گروهک مقابله کرده و بن و ریشه آن را در سوریه و عراق نابود کند.

عطوان تأکید کرد که داعش تلاش می‌کند بگوید همچنان قدرت دارد و می‌تواند نبرد را به کشورهایی که [ظاهرا] با آن مقابله می‌کنند بکشاند؛ اما انفجاری که در مدینه رخ داد با توجه به اهمیت دینی این شهر از همه این حوادث خطرناک تر است.

چهار انفجار در یک روز شرق و غرب عربستان را هدف قرار داد؛ این اهداف با دقت بالایی انتخاب شدند از مساجد شیعیان این کشور گرفته تا کنسولگری آمریکا [در سالروز استقلال این کشور] و مسجد النبی که نشان می‌دهد هدف از این حملات ایجاد بی‌ثباتی امنیتی چند ماه مانده به مراسم حج در عربستان است.

به گفته این تحلیلگر فلسطینی این حملات به صورت آشکار نشان می‌دهد که هدف بعدی تروریست‌ها می‌تواند حمله به میلیون‌ها زائر خانه خدا در مراسم حج باشد.

با وجود اینکه شاید نتوان هرچقدر هم توان امنیتی یک کشور بالا باشد با حملات افرادی که با منفجر کردن خود معتقدند کوتاه ترین مسیر برای رسیدن به بهشت را انتخاب کرده‌اند، مقابله کرد‌ اما از حوادث اخیر عربستان می‌توان چند برداشت کرد:

اول: نیروهای امنیتی عربستان با توجه به بودجه و تجهیزات امنیتی و اطلاعاتی که در اختیار دارند در رصد و شناسایی عناصر وابسته به داعش در کشورشان و مهار آنها شکست خورده‌اند و بر راهکارهای امنیتی بدون در نظر گرفتن راهکارهای فکری و ایدوئولوژیک و سیاسی و اجتماعی تکیه کرده‌اند.

دوم: داعش همچنان عناصر فعالی در عربستان دارد به ویژه در میان قشر جوان این کشور؛ شمار این افراد آنقدر زیاد است که امکان شمارش آنها وجود ندارد و آماده‌اند در صورت ورود دستوراتی از داعش در زمان لازم دست به انجام عملیات بزنند.

سوم: انصار الله در یمن خطری برای امنیت و ثبات عربستان ایجاد نمی‌کنند، ایران همسایه شیعه عربستان نیز خطری برای ریاض ندارد یا دولت سوریه، اما خطر اصلی در داخل خود عربستان نهفته است.

جنگ اصلی که عربستان باید در آن حضور داشته باشد نه در یمن است نه در سوریه نه در عراق و نه در لیبی؛‌ عربستان باید در کشور خود با دشمنی بجنگند که نمی‌توان با جنگنده‌های «توفان قاطع» یا تانک‌های آمریکایی آن را هدف قرار داد، جنگ عربستان فکری است جنگی برای مبارزه با فساد و ایجاد اصلاحات سیاسی و اجتماعی در این کشور که فرصت‌های کاری را برای جوانان فراهم کند و آنها را در طرح‌های تولیدی جذب کند.

چهارم: دست برداشتن عربستان از سیاست‌های فعلی‌اش که در تلاش برای ایجاد تغییر در نظام سیاسی دیگر کشورها از طریق حملات نظامی خلاصه می‌شود، در حالی که عربستان خود بیش از دیگران نیاز به اصلاح ساختاری و توجه ویژه دارد.

پنجم: افزایش دوستان و کم کردن دشمنان، توجه به موضوعات مهم جهان عرب و دور شدن از اتهامات و گمانه‌ها از جمله ارتباط پنهانی یا آشکار با دشمنان جهان عرب از جمله اسرائیل، در حالی که دیگر کشورها از جمله ایران و همپیمانانش به مسائل مربوط به جهان عرب و اسلام توجه دارند.

اینکه «ابراهم الترکی» سخنگوی وزارت کشور عربستان عجولانه اعلام کرد فردی که عملیات تروریستی در نزدیکی کنسولگری آمریکا را اجرا کرد یک تبعه پاکستانی بود و عربستانی نبوده، به نوعی تلاش کرد شهروندان سعودی را از اتهام تروریسم تبرئه کند.

این مسأله نشان می‌دهد او کاملا از خطر واقعی که کشورش را تهدید می‌کند ناآگاه است؛ تروریسمی که امروز با آن مواجه‌ایم تروریسمی است که از مرز کشورها و قاره‌ها فراتر رفته، تروریست سعودی در سوریه و عراق و یمن دست به عملیات‌های خرابکارانه می‌زند و بالعکس.

شاید داعش از برخی مناطقی که اشغال کرده عقب نشینی کند اما شادی زودهنگام با گمان شکست این پدیده اشتباه است زیرا با این وجود داعش قادر است در عمق کشورهایی که دشمن خود می‌داند نفوذ کند و ریشه خشونت و تروریسم خود را گسترش دهد؛ جنگ با داعش جنگی طولانی است پیش از آنکه نبردی نظامی و امنیتی باشد نبردی فکری و ایدوئولوژیک است.

سیاست عربستان که همواره بر دخالت نظامی و سیاسی در امور داخلی دیگر کشورها، تغییر حکومت‌ها، برهم زدن امنیت دیگر کشورها، چندپاره کردن آنها و حمایت از دیدگاه طائفه‌ای [در یمن، عراق و سوریه] خلاصه شده باید تغییر کند. این سیاست نتایج معکوسی می‌دهد و عربستان باید به سرعت این رویه را تغییر دهد، نه به این دلیل که نتایج حاصله حاکی از شکست این سیاست‌هاست بلکه به این دلیل که این رویکرد نتیجه معکوس داده و در حالی که دیگران یاد گرفته‌اند با این پدیده مقابله کرده و خطر آن را کم کنند، صاحبان آن یعنی عربستان را نابود می‌کند.

جنگ‌های خارجی عربستان همه با شکست مواجه شده و نتایج فاجعه بار آن را دیگران تحمل می‌کنند؛ وضعیت جنگ‌های داخلی این کشور بهتر نیست و وقت شفاف سازی و تغییر اساسی فرا رسیده است، ادامه غرور و تکبر فعلی این کشور فقط آتش شکست را شعله ور تر می‌کند و باید عملیات نجات فوری در عربستان ایجاد شود و این مسأله مسئولیت دانایان و خردمندان این کشور است.