دولت هیچ‌یک از ۱۰ "اقدام و عمل" اقتصاد مقاومتی را اجرایی نکرده است

گروه اقتصاد: مقام معظم رهبری در نخستین روز سال 95 با حضور در حرم مطهر رضوی 10 اقدام و عمل را برای تحقق اقتصاد مقاومتی برشمردند که عبارتند از:

1- تمرکز بر فعالیت‌ها و زنجیره‌های اقتصادی مزیت‌دار کشور

2- زنده کردن تولید داخلی

3- پرهیز از واردات تضعیف کننده تولید داخلی

4- پرهیز از هدردادن منابع مالی‌ای که پس از برجام باید وارد کشور شود

5- دانش‌بنیان شدن بخش‌های مهم و حساس

6- احیای بخشهای اقتصادی که قبلاً در آنها سرمایه گذاری شده

7- شرط انتقال فناوری در معاملات خارجی

8- مبارزه جدی با فساد، ویژه‌خواری و قاچاق، در کشور

9- ارتقای بهره‌وری انرژی

10- نگاه ویژه به صنایع متوسط و کوچک

به گزارش بولتن نیوز، به‌منظور بررسی واقعیت اجرایی شدن اقتصاد مقاومتی و میزان موفقیت دولت در پرداختن به این فرازهای مهم  به‌سراغ امیررضا واعظی آشتیانی، معاون اسبق وزیر صنعت و مدیرعامل سازمان صنایع کوچک و شرکت‌های صنعتی ایران رفته‌ایم.

 

-در مورد 10 اقدام اساسی اقتصاد مقاومتی که مقام معظم رهبری ابلاغ فرمودند، بعد از حدود دو ماه، آیا نشانه‌هایی از رویکرد دولت به‌سمت اجرایی شدن آن موارد وجود دارد؟

ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی که مقام معظم رهبری در سال 92 بیان داشتند در 24 بند بود. ایشان چهار توصیه هم برای اجرای موفق اقتصاد مقاومتی بیان داشتند که در آبان سال 94 انجام شد. در حقیقت این چهار بند، نکاتی است که می‌تواند اقتصاد مقاومتی را به سرانجام عملی برساند. در سال جدید هم در پیامشان اقدام و عمل را فرمودند و 10 مورد که چکیده آن 24 مورد است برشمردند. متأسفانه در بخشهای قابل توجهی از این موارد، اقدامات مناسبی را که نمود داشته باشد ما شاهد نیستیم. هرچند که بحث اقتصاد مقاومتی موضوعی نیست که ما انتظار داشته باشیم یک‌ساله یا دوساله عملی شود، بلکه نیاز به زمان دارد، ولی نکته‌ای که هست بخشی از بندها می‌تواند نمود خودش را نشان دهد.

- چرا مقام معظم رهبری آن‌قدر به اجرای اقتصاد مقاومتی تأکید دارند؟

مقام معظم رهبری پیگیر این موضوع هستند زیرا این باور وجود دارد که سرنوشت و موفقیت کشور، در گروی محقق کردن اقتصاد مقاومتی است که ما بتوانیم در برابر حوادث غیرمترقبه در اقتصاد جهانی، و حتی دشمنی‌هایی که برخی از کشورها با جمهوری اسلامی دارند، در بخش اقتصادی ما بتوانیم مقاوم باشیم. این علت لزوم محقق کردن اقتصاد مقاومتی است، چرا که ما اگر بنا باشد که امورات خود را در بخش اقتصادی و سیاسی به روزمرگی بگذرانیم، همواره باید مطیع و فرمانبر کشورهای ثروتمند و از جمله آمریکا باشیم، که این یک ضعف برای نظام جمهوری اسلامی می‌تواند باشد.

مقام معظم رهبری الآن سه سال است که تأکید بر محقق کردن این موضوع دارند و می‌دانند و حتی صاحب‌نظران در بخش اقتصاد باورشان بر این است که اقتصاد مقاومتی با ادبیات خاصی حتی در کشورهای توسعه یافته نیز اجرا می‌شود و موضوع و فرمول پیچیده‌ای  ندارد. آنها نیز موفقیتشان را در گروی اقتصاد مقاومتی دیده‌اند؛ ما هم باید اقتصاد مقاومتی را با ادبیات خاص خودمان و با باورها و اقتصادی که در اسلام تعریف شده پیاده کنیم.

بندهای ابلاغی که مقام  معظم رهبری فرموده‌اند همه پیوسته به هم و به همدیگر مرتبط است، اما موضوع حایز اهمیت در این مورد، یکی بحث تأمین شرایط فعال سازی کلی منابع مالی کشور است. در واقع بحث مهم بحث بهره‌وری است که متأسفانه در این بخش یک مشکل اساسی داریم. نکته بعد استفاده از ظرفیتهای هدفمند سازی یارانه‌ها است، که ما می‌بینیم هیچ اقدام عملی در ارتباط با هدفمند سازی یارانه‌ها نشده است، چون اگر می‌شد ما می‌توانستیم به‌سمت اشتغال برویم، به‌سمت بهره‌وری برویم، کاهش انرژی داشته باشیم، در یک کلام عدالت اجتماعی را محقق کنیم.

افزایش تولید داخلی و به‌ویژه کالاهای اساسی که مقام معظم رهبری تأکید بر این موضوع داشتند، ما می‌بینیم که در این سه سال هیچ اتفاقی از بابت افزایش تولید داخلی را که بتواند نیازهای داخلی‌مان را با محصولات داخلی‌مان برآورده کنیم شاهد نیستیم و شاهد این هستیم که بنا بر اعتراف مسئولان وزارت صنایع، نزدیک به هشت هزار کارخانه تعطیل شده است، به‌دلیل سیاستهای دولت در بخش اقتصاد و صنعت. حالا این آمار، آمار دولتی است اما سازمان‌های غیردولتی مختلف این عدد را تا 20 هزار کارخانه اعلام کرده‌اند، که هم کارخانه‌های متوسط و هم کوچک را شامل می‌شود.

- دولت در مورد کاهش واردات چه‌کاری انجام داده است؟

بحث مدیریت مصرف و الگوهای مصرف به‌معنای ترویج مصرف کالاهای داخلی است که متأسفانه این اتفاق که نمی‌افتد هیچ بلکه واردات ما زیادتر هم شده است. آماری که چند روز پیش اعلام شده حکایت از آن دارد که واردات ما نسبت به پارسال از آمریکا، سه برابر شده است. در بخشهای دیگر هم ما این اتفاقات را شاهد هستیم. افزایش قدرت مقاومت و کاهش آسیب پذیری اقتصاد کشور از مقولاتی بود که باز مقام معظم رهبری تأکید داشته‌اند. ایجاد ارزش افزوده در مواد خام نکته مهمی است که ما مواد خام را نفروشیم و این‌طور نباشد که کشورهای دارای تکنولوژی مواد خام ما را بگیرند و ارزش افزوده واقعی را آنها ببرند، لذا معظم‌له بر روی این موضوع هم تأکید داشتند. صرفه‌جویی در هزینه‌های کشور هم جزء یکی از بندهای ابلاغی ایشان بوده و ما شاهد این هستیم که سمینارهایی که برگزار می‌شود به‌عنوان مثال سمیناری که در مشهد در رابطه با اقتصاد مقاومتی برگزار شد،  در هتلهای مجلل و شاهانه انجام شد. حقوق‌های میلیونی که بالای بیست سی میلیون و پاداش‌های آن‌چنانی همه مغایر با اقتصاد مقاومتی است.

ما می‌بینیم که  کسانی و افرادی که کارشناسی و انتقادی به این مسایل می‌کنند، در بخش اقتصادی دولت، از سوی دولت با الفاظ مختلف مورد بی‌مهری قرار می‌گیرند و فکر می‌کنند که کارشناسان و کسانی که آگاه به مسایل اقتصادی و تولید کشور هستند، عنادی احیاناً دارند و از آنجایی که می‌بینیم حتی معاون اول رئیس جمهور، منتقدین را متهم به این می‌کند که "شما مرتب در حال نق‌زدن هستید"، با این ادبیات و یا رئیس جمهور، منتقدین را بی‌سواد و یا با الفاظ دیگری صدا می‌کند، اینها همه باعث می‌شود که منتقدین که نگران اقتصاد، تولید و سرنوشت کشور هستند در این برهه حساس چه از بعد سیاسی و چه از بعد اقتصادی، مورد بی‌مهری از طرف دولت قرار گیرند. دولت فکر می‌کند که تا الآن فعالیتهایی که کرده ارزنده بوده است، ولی اگر فعالیتهایشان را با این سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری بسنجیم نمره قبولی نمی‌گیرد. 

نکته‌ای که در ابلاغیه مقام معظم رهبری در سال 92 به آن اشاره شده، بحث فرهنگ سازی است. ما می‌خواهیم بدانیم که دولت چه فعالیتهایی را انجام داده است، و چه بسترهای فرهنگی را برای آحاد مردم فراهم کرده که بتوانند مشارکتهایی را در اقتصاد مقاومتی داشته باشند و بتوانند کمک کنند، چرا که کمک کردن مردم یکی از نکات بسیار مهم در محقق کردن اقتصاد مقاومتی است. دولت در این ارتباط کار مهمی انجام نداده است و همچنان دارد دور تسلسل را طی می‌کند.

باور من بر این است که دولت در دوره چهارساله هیچ اتفاقی انجام نداده و نمی‌دهد و حداقل گزارشی را که نشان دهنده این است که گامهایی را در این ارتباط برداشته ندیدیم، البته تا دلتان بخواهد به‌صورت تئوری بحث و کتابچه و جزواتی را تهیه کرده‌اند ولی مهم این است که اقدام و عمل انجام شود.

یکی از چالشهای جدی دولت این است که مدیران شجاع و کارآمد و خلاق و مدیرانی که باور به اقتصاد مقاومتی داشته باشند به‌طور واحد و یک‌دست ندارد و چون فاقد چنین مدیرانی است، متأسفانه خود دولت با چالش مواجه است. اگر دولت و دولتهای آینده، می‌خواهند اقتصاد مقاومتی را محقق کنند، از نگاههای سیاسی پرهیز کنند، از گروه‌گرایی و باندبازی پرهیز کنند، بروند به‌سمت اینکه از افراد کارآمد، استفاده کارآمدی بکنند، نه اینکه مدیرانی را بیاورند که  هدف آنها در ابتدا تأمین مسایل مالی خودشان باشد. اگر نگاه این باشد بدون شک این دولت هیچ توفیقی را نخواهد داشت  حتی اگر دور بعد هم حضور داشته باشد. مقام معظم رهبری وقتی تأکید بر اقتصاد مقاومتی می‌کنند و ابلاغیه‌های مختلف را در سال 92 و 94 و امسال اعلام می‌کنند، نشان این است که همه وارد بحث اقتصاد مقاومتی شوند و مشارکت کنند، حتی اگر کسانی نقدی دارند نقد سازنده کنند، اما در عین حال متأسفانه دولت، کلیه نقدها را یا خیلی سیاه می‌بیند اگر از طرف منتقدین باشد، و به‌عنوان منتقد مخرب از آن یاد می‌کند، یا خیلی سفید می‌بیند، و آن وقتی است که خودشان، خودشان را تأیید می‌کنند، و این نکته خوبی برای آینده اقتصاد مقاومتی کشور نیست.

دولت در حرف‌زدن اولویت اول را دارد، در حوزه حرف‌زدن و عمل نکردن، رتبه اول را دارد.

نه من دولت را موفق نمی‌بینم، وقتی آن بندها را ملاحظه می‌کنیم می‌بینیم اتفاق خاصی نیفتاده ، یک بند از آنها تقویت روحیه جهادی است، خوب، این فرهنگ جهادی کجا اتفاق افتاده است؟ در بهره‌وری و کارآفرینی چه اتفاقی افتاده است؟ وقتی کارخانجات ما به‌اعتراف خود متولیان تولید کشور 8 هزار کارخانه تعطیل شده این کجایش کارآفرینی است؟ شاید در بخش گفتمان سازی دولت قدمی را برداشته باشد، آن هم گفتمان سازی که کارهای آنها را تأیید بکند.

من تصور و باورم این است که در بدنه دولت یک مقاومتهایی وجود دارد، عده‌ای احساس خطر می‌کنند از محقق شدن این موضوع زیرا منافع شخصی یا گروهی‌شان درگیر است، و در سطح خود دولت هم آن اعتقاد راسخ برای محقق کردن این موضوع وجود ندارد، این یک خطر می‌تواند باشد هرچند که در ظاهر دولت خیلی مدعی است که به‌دنبال محقق کردن اقتصاد مقاومتی است ولی آثار و تبعات این مسئله را ما لمس نمی‌کنیم. تا زمانی که دولت هر موضوع پیش پا افتاده را به دولتهای قبل مرتبط بداند، شما اطمینان داشته باشید که دولت ناتوان است.

دولت یازدهم هیچ عمل مثبتی در ارتباط با اقتصاد مقاومتی را که نشان‌های آن مشهود باشد انجام نمی‌دهد، فقط در حد حرف و سمینار و جلسه و همایش که شامل نشست‌های شاهانه و ریخت و پاشهای زیاد که جز این من فکر نمی‌کنم چیزی دیگر مشاهده بشود. من فکر می‌کنم تا زمانی که نگاه گروهی، باندی و جناحی باشد، اقتصاد مقاومتی با یک چالش جدی مواجه است.

سه فاکتور متأسفانه عامل این است که ما نتوانیم اقتصاد مقاومتی را توسط این دولت اجرایی کنیم، یکی بحث نیروی انسانی که توسط مدیران ارشد و میانی است که فقط در شعار است و باور به این ندارند، نکته دوم که عدم‌باور تیم اقتصادی دولت نسبت به این موضوع است یعنی مشاورین رئیس جمهور در بخش اقتصادی و تیم اقتصادی دولت از آنجایی که یک‌دست نیستند و تبحر نسبت به مسایل اقتصادی ندارند، عاملی است که این مهم به سرانجام نرسد، نکته سوم این است که  اقتصاد ما را به‌سمت اقتصاد لیبرالی بردند، و علاقمند هم نیستند که در این فضا تغییری ایجاد شود و بیشتر دوست دارند که ادامه دهنده اقتصاد لیبرالیستی باشند و بحثی از نوآوری نباشد، بحث از کارآفرینی نباشد، بحث از مشارکت مردم نباشد چون در اقتصاد لیبرالیستی از این مسایل خبری نیست و یک طیف خاص و یک گروه خاص کار را در دست دارند و آن افراد هستند که تعیین تکلیف برای اقتصاد کشور می‌کنند و همیشه سعی می‌کنند که مردم جامعه خودشان را مقروض نگه دارند، لذا بحث اقتصاد لیبرالیستی از نکات بسیار مهمی است که از باور بعضی از مسئولین به‌دور نیست، لذا این یک واقعیت است که مشاور رئیس جمهور، آقای ترکان،  وقتی که می‌گوید که "ما فقط تنها چیزی را که خوب بلدیم درست کنیم قورمه‌سبزی است"، این نشان می‌دهد که خودباوری نسبت به تولید داخلی وجود ندارد، در عین حال این نمادی از دیدگاه کلان دولت است که به تولید داخلی دارد و نمادی است از تحقیر تولید کنندگان داخلی، همه اینها دارد دست به دست هم می‌دهد که ما نتوانیم اقتصاد مقاومتی را اجرا کنیم. اگر هم احیاناً دولت بخواهد برای  اقتصاد مقاومتی کاری انجام دهد، بیشتر در الفاظ و اینها، گیر کرده است.

رئیس جمهور باید در کسانی که پیگیر کار اقتصادی هستند و مشاوران خود تجدید نظر کند، هرچند تا الآن هم نشان داده که نگاه خود رئیس جمهور هم این بوده که مخالف اقتصاد مقاومتی عمل کرده مگر اینکه تغییراتی ایجاد کند. هرچند که تا پایان دولت یازدهم زمان زیادی نمانده ولی من تصورم این است که این خواسته خود رئیس جمهور است زیرا اگر این‌گونه نبود حداقل در این سه سال گذشته اقدامات عملی را ما در برخی از بخشها می‌دیدیم، البته دولت به‌خاطر اینکه استراتژی کلانی برای اقتصاد کشور ندارد، شاید یکی از دلایلش این باشد که نمی‌دانند که تکلیف اقتصاد کشور را چه بکنند، هرچند که مقام معظم رهبری مشخص کرده، ترسیم کرده و نکاتی را هم یادآوری کرده است و حتی راهکار را هم بیان نموده است.

منبع : تسنیم