اعدام مخالف محمدرضا پهلوی

[1]. پس از آن كه اصلاحات مد نظر حكومت در سال 41 آغاز شد شاه برای اجرای اصلاحات ارضی، فئودال های مناطق مختلف كشور را به تهران احضار می‏كرد تا آنان را مطمئن سازد كه زیان های آنها به گونه ‏ای جبران خواهد شد و با تطمیع یا تهدید از واكنش آنان جلوگیری خواهد كرد. یكی از مناطقی كه سابقه مبارزات خونینی با سلسله پهلوی داشت، منطقه كهگیلویه و بویراحمد بود.

در زمستان سال 1341 شاه تعدادی از خوانین آن منطقه را به تهران احضار كرد تا از واكنش آنها در برابر انقلاب سفید جلوگیری كند. بدین منظور عبدالله خان ضرغام‏ پور و ناصرخان طاهری ، رهبران ایل بویراحمد علیا و سفلی به تهران فراخوانده شدند. اما آنان در تهران دریافتند كه جریان های ملی و مذهبی مهمی با برنامه‏ های رژیم مخالفند و با این آگاهی، دلگرم و امیدوار شدند كه به منطقه برگردند و مبارزه را آغاز كنند.

آنان به منطقه بازگشتند اما سیر تحولات اجتماعی، وضعیت جامعه را متفاوت از دهه ‏های پیش ساخته بود، از جمله اینكه مشروعیت سیاسی خوانین در میان ایلات كاهش یافته بود و زمینه مبارزات عشایری سنتی چندان فراهم نبود. به هر حال خوانین با تأكید بر اینكه این مبارزه جنبه ملی داشته و از پشتیبانی علما برخوردار است، توانستند زمینه نسبتاَ مناسبی برای مبارزه فراهم كنند.

بدین ترتیب، اواخر سال 1341 و سه ماه اول سال 1342، ایام آخرین مبارزه عشایر كهگیلویه و بویراحمد با رژیم پهلوی بود كه با سركوب خشن و خونین عشایر به پایان آمد. شرح آن مبارزات بیرون از حوصله این نوشته است اما نكته قابل تأمل در رخدادهای آن منطقه درآن ایام این است كه مهمترین و كوبنده‏ ترین و در عین حال خونین ‏ترین بخش آن مبارزه را طایفه ” جلیل" از ایل بویراحمد صورت داده بود.

این طایفه از نظر جایگاه اجتماعی و موقعیت طبقاتی، به عنوان ” رعیت" شناخته می‏ شدند و بنابر قاعده می ‏بایست به وعده‏ های رژیم مبنی بر دستیابی به زمین دل می ‏بستند، اما مشاهده می ‏شود كه رئیس آن طایفه، ملا غلامحسین سیاهپور، هنگامی كه پی برد علمای دین با برنامه‏ های رژیم مخالف‏اند، آشكارا اعلام داشت كه از همراهی با خوانین در مبارزه با رژیم می‏ پرهیزد، اما به دستور علما مبارزه را برخود واجب می ‏داند.

بدین گونه بود كه او به طور مستقل به مبارزه برخاست و حماسه گجستان را آفرید. نبرد گجستان در روز آخر فروردین و اول اردیبهشت 1342 میان مبارزان عشایر و نظامیان رژیم به وقوع پیوست. در این نبرد قوای دولتی با برجای گذاشتن ده ها كشته و زخمی متحمل شكست سنگینی گردیدند.

سپهبد بهرام آریانا فرمانده عملیات جنوب اعتراف كرد كه واقعه گجستان « نه تنها تطبیق عملیات را مختل و غیرممكن كرد بلكه باعث بحران بزرگی در عملیات نیرو گردید.» قوای دولتی پس از شكست در این نبرد چون نتوانستند مبارزان عشایر را دستگیر كنند، با بی‏رحمی و شقاوت، خانواده‏ های آنان را به مدت چند ماه مورد شدیدترین حملات و شكنجه‏ ها و خشونت ها قرار دادند. فرماندهان نظامی ناصادقانه و با ادای سوگند و تأمین كتبی، سیاهپور را حاضر به معرفی كردند و سرانجام در 20 دی 1343 او را همراه با چند نفر دیگر از همرزمانش اعدام كردند. رجوع كنید به جنگ گُجستان ، تقوی ، مصطفی ، خبرگزاری فارس ، 18 آذر 1385.