افشای چهره واقعی شرکت کوکاکولا

به گزارش بولتن نیوز،صنعت نوشابه های غیر الکلی در بحرانی کامل به سر می برد. فروش نوشیدنی های گازدار طی 10 سال گذشته همواره روندی نزولی داشته و به لطف اجماعی روزافزون در بین پژوهشگران امور سلامتی مبنی بر اینکه نوشیدنی های شیرین مهم ترین عامل چاقی هستند و با مشکلاتی نظیر دیابت و امراض قلبی نیز مرتبط هستند، قوانینی نیز برای وضع مالیات و محدودیت فروش آنها وضع شده است.

از این روست که هر چه می گذرد شگردهای روابط عمومی کوکاکولا بیشتر از سر استیصال و موذیانه می شوند. در یک تبلیغ تلویزیونی سال 2013 این شرکت چنین مطرح می شد که 139 کالری موجود در یک قوطی کوکا را می توان با 75 ثانیه بلند خندیدن یا شلنگ تخته انداختن همراه با فریاد زدن مصرف کرد؛ ادعاهایی که در همان زمان مورد انتقادات گسترده ای واقع شد. به تازگی معلوم شد که کوکا در حال استفاده از تاکتیک مشابهی است، اما با پوششی جدی تر و آبرومندانه تر. این موضوع زمانی آشکار شد که نیویورک تایمز گزارش داد این شرکت پیوندهای فاش نشده ای با گروه غیرانتفاعی «شبکه توازن انرژی جهانی» دارد؛ رابطه ای که مقادیر هنگفتی پول در آن نقش دارد و حتی کوکاکولا محرمانه وب سایت این گروه را در دامین خودش به ثبت رسانده است.

این نخستین باری نیست که سازندگان محصولات خطرناک راهی می یابند تا شواهد ادعایی علیه خودشان را از جامعیت بیندازند یا به برنامه های تحقیقی به ظاهر مستقل پول داده اند تا با تحقیق درباره ریشه های «واقعی» مشکل، از آنها حمایت کنند. صنعت دخانیات سال ها با استفاده از کارزارهای آگاه سازی جامعه برای ایجاد بحث بر سر واقعیت های تثبیت شده درباره خطرات استعمال دخانیات، از پذیرش این واقعیت ها طفره رفت. لابی اسلحه این شگردها را برای تبلیغ این ایده وام گرفته است که داشتن تعداد زیادی سلاح – که قوانین و مقرراتی جدی درباره آنها وجود ندارد- ما را ایمن نگه می دارد، حتی اگر نرخ مرگ و میر مرتبط با اسلحه کشور ما در مقایسه با دیگر کشورها رشدی سرسام آور داشته باشد.

ماموریت شبکه توازن انرژی بر اساس آنچه که در وب سایت خودشان آمده «ارتباط برقرار کردن و مشارکت با دانشمندان چند رشته ای و دیگر متخصصان اطراف جهان که تلاش هایشان را وقف به کار گیری و پیشرفت دانش توازن انرژی برای دستیابی به زندگی سالم تر» ذکر شده است. این «علم توازن انرژی» به این واقعیت کاملا شناخته شده اشاره دارد که چیزی که شما می خورید، تنها بخشی از چیزی است که تعیین کننده وزن شماست. بخش دیگر مسئله این است که چه اندازه کالری می سوزانید.

این پیام به خصوص به این دلیل ساده پیام خطرناکی است که عمدتا حقیقت دارد و در نگاهی سطحی، دشوار می توان بر یک پیام مشوق ورزش خدشه ای وارد کرد. اما این واقعیت که در درک ما از رابطه بین رژیم غذایی، ورزش و سلامتی شکاف هايی وجود دارد، به این معنا نیست که ما باید اجماع های غالب را درباره خطرات نوشیدنی های گازدار تغییر دهیم. اما این همان چیزی است که تهدید آن می رود گروه شبکه توازن انرژی انجام دهد: پیامی که به تلویح می گوید اگر بیشتر ورزش کنید، می توانید از کوکای بیشتر لذت ببرید.

اما اگرچه ورزش موجب سوختن کالری می شود، ولی از سوی دیگر این کار اشتها را نیز افزایش می دهد که می تواند به خوردن بیشتر بیانجامد که به جای خود می تواند جایگزین تمام آن کالری های سوزانده شده شود. کسانی که قند بیشتری مصرف می کنند، ممکن است در برابر انسولین مقاوم شوند، در نتیجه بدن هایشان انسولین بیشتری تولید کند که این اتفاق به انباشت چربی بیشتر منجر می شود. و غذاهایی که فیبر بالایی دارند، مثل آجیل ها، به نسبت غذاهایی که همین میزان کالری دارند اما فیبر کمتر دارند، مثل کوکاکولا، به کاهش وزن بیشتری به نسبت هر کالری منجر می شوند. اگرچه خاتمه دادن به یک رژیم غذایی نامطلوب امکان پذیر است، اما جای سئوال ندارد که مدیریت کردن وزن بدن از طریق تمرکز بر آنچه که می خورید کار ساده تری است. اما این خطر وجود دارد که شبکه توازن انرژی همان گونه که شاهدیم، با تمرکز بر چاقی و مشکلات مرتبط با آن، نگاه را از رژیم غذایی به سوی توازن انرژی منحرف کند و در نتیجه این واقعیت را زیر سئوال ببرد.

وب سایت گروه توازن انرژی می نویسد: «همه می توانند در حالت توازن انرژی باشند، با هر وزن یا توده بدنی که دارند، چه لاغر باشند، چه اضافه وزن داشته باشند و چه چاق باشند. این حرف صرفا به این معناست که وزن بدن پایدار است و نه افزایش می یابد و نه کاهش.»

این حرف درست است، اما به شدت گمراه کننده نیز هست. معنی تلویحی این حرف این است که قرار داشتن در توازن انرژی معادل سلامتی است. اما اگر کسی چاق باشد، در این صورت قرار داشتن در حالت توازن انرژی به این معنی است که می تواند آن سطح زیانبار از وزن را حفظ کند. در حالی که در افراد لاغر ممکن است سطح قند خونشان به شکل خطرناکی بالا برود.

یونی فریدهاف اولین کسی که ارتباط گروه شبکه توازن انرژی را با کوکا کولا کشف کرد و به این موضوع در نیویورک تایمز پرداخت، می گوید: «این مقیاس ها نیستند که وجود یا فقدان سلامتی را اندازه گیری می کنند، آنها کشش گرانشی زمین را اندازه گیری می کنند. بنابراین بله، اگر وزن بیشتری کسب نکنید، وزنتان را می توان به عنوان شاخصی از توازن انرژی توصیف کرد. اینکه به عنوان فردی سالم توصیف شوید یا نشوید، بستگی به این دارد که به واقع تا چه اندازه سالم هستید یا نیستید.»

من از طریق ایمیل با ماریانلا هررا یکی از اعضای کمیته اجرایی گروه شبکه توازن انرژی ارتباط برقرار کردم. او برنده جایزه سال 2010 تحقیقات دیابت بنیاد آزادی دو جانبه در ونزوئلاست. وقتی از او پرسیدم که آیا خود را جزئی از کارزار روابط عمومی کوکاکولا می داند یا خیر؟ جواب داد معلوم است که نه.

دکتر هررا یکی از صاحبنظران بسیار معتبر و محترم در حوزه دیابت است و من هیچ دلیلی در دست ندارم تا به صحت این حرف او شک کنم. او تایید کرده است که آزمایشگاهش توسط کوکاکولا تاسیس شده و او از رابطه کوکا کولا با گروه شبکه توازن انرژی از همان ابتدا با خبر بوده است، اما ادعا می کند که فرم های تضاد منافع که از سوی اعضای هیئت اجرایی به امضا رسیده، این امکان را از بین می برد که وجوه دریافتی جی ای بی ان از کوکا کولا به هیچ شکلی از اشکال بر یافته های آنها اثرگذار باشند. به گفته وی، اگر هر یک از نتایج تیم او در راستای منافع کوکاکولا قرار نداشته باشد، او باز هم آنها را انتشار خواهد داد. او می گوید: «نتایج نتایج هستند و باید برای حل مشکلات در نظر گرفته شوند.»

شاید در نیت هررا غل و غشی وجود نداشته باشد، ولی چیزهایی وجود دارد که با این ادعا جور در نمی آیند. طبق گفته مارتین نستل، استاد تغذیه و بهداشت عمومی، 83 درصد تحقیقات پایه گذاری شده از سوی کوکا کولا به این نتیجه رسیده اند که نوشابه های شیرین مضر نیستند.

یونی فریدهاف به من گفت: «سوگیری هایی که انگیزه ای در پشت آنها وجود دارد، شنیع و غیر اخلاقی نیستند، این طبیعت انسان است. وقتی که از هررا پرسیدم آیا نوشابه های شیرین مثل کوکا کولا در یک رژیم غذایی سالم دارای جایگاهی خاص خود هستند یا خیر، جوابی کلیشه ای به من داد که مسئولیت آن را بر دوش خود مصرف کنندگان می گذارد: «پیش از آنکه بگوییم نوشابه های شیرین می توانند یا نمی توانند بخشی از یک رژیم غذایی سالم باشند، بیایید به واقعیت ها نگاهی بیندازیم: انجمن دیابت آمریکا توصیه کرده است که مردم باید مقدار مصرف نوشابه های قندی شان را کاهش دهند، به این دلیل که مقدار بیش از حد شکر با ابتلا به دیابت نوع دو مرتبط است، ولی همچنین گفته است که اگر می خواهید چیزهای شیرین مصرف کنید، باید توجه داشته باشید که چگونه آن را با دیگر کربن های موجود در رژیم غذایی تان جایگزین کنید. آیا خوردن یک کوکا بد است؟ خیر. آیا خوردن 6 قوطی کوکا در روز بد است؟ بله، این کار می تواند برایتان مشکل درست کند، همانطور که خوردن یک کیک کامل به شکل مرتب یا یک بسته بزرگ بستنی در هر روز می تواند برایتان مشکل ساز شود!»

جواب هررا 560 کلمه است. من جواب هررا را به فریدهاف نشان دادم و او از مشاهده به قول خودش این آکروبات بازی ها به شگفت درآمد. آکروبات بازی که در جواب سئوال سر راست من انجام داده بود. فریدهاف این جواب را به جای آن پیشنهاد کرد: «نوشابه های قندی یک وعده غذایی محسوب می شوند، ولی یک ماده خوراکی زیانبارند و در نتیجه میزان مناسب آن در رژیم غذایی تان کمترین مقدار ممکن است، یعنی به اندازه ای که بخواهید خودتان را از تجربه این لذت نیز در زندگی تان بی نصیب نگذارید.»

از وندی براون یکی دیگر از اعضای هیئت اجرایی گروه شبکه توازن انرژی و مدیر مرکز تحقیقات ورزش، فعالیت های جسمانی و سلامتی در دانشگاه کوئینزلند پرسیدم: یک فرد برای سوزاندن کالری دریافتی از یک قوطی کوکاکولا چه مسافتی را باید بدود؟ او جواب داد: «این دقیقا همان دانش و درکی است که ما می کوشیم به آن دست بیابیم. بیشتر مردم هیچ اطلاعی از این ندارند که برای رسیدن به توازن در انرژی دریافتی شان چقدر باید تحرک داشته باشند.» جواب این سئوال بستگی به وزن شخص و میزان فعالیت های او و همچنین ساختار ژنتیک او دارد. به عبارت دیگر جواب آن خیلی پیچیده است.

این پیچیدگی باید برای منافع کوکا کولا خیلی خوب باشد، چون دادن جواب این سئوال را ناممکن می کند که انسان برای سوزاندن کالری موجود یک قوطی کوکا کولا چه اندازه باید فعالیت داشته باشد. و مبهم گذاشتن این جواب تا مدت ها امکان پذیر می شود، در حالی که بحث را از واقعیت های ساده و تثبیت شده به راحتی منحرف می کند و این می تواند سناریویی عالی برای فروش های آتی این شرکت باشد. مغشوش کردن موضوع حتی این ایده را نیز زنده نگه می دارد که یک دقیقه و نیم خندیدن با صدای بلند، واقعا برای سوزاندن مقدار کالری معادل یک قوطی کوکا کولا کفایت می کند!

اگر شبکه توازن انرژی واقعا می خواهد رابطه بین رژیم غذایی، ورزش و وزن را مشخص کند، اصلا لازم نیست کار دیگری انجام دهد. این کار انجام شده است. نتیجه آن هم چیزی است که کوکا کولا نمی خواهد بشنود.

اما در ویدئویی که تشکیل گروه شبکه توازن انرژی اعلام می شود، استیون بلر قائم مقام این موسسه گفته است: «بیشتر تمرکز رسانه های پر طرفدار و مطبوعات علمی این است که: وای، آنها خیلی می خورند، خیلی می خورند، خیلی می خورند... و فست فودها را سرزنش می کنند، نوشابه های قندی را مقصر می دانند و از این قبیل. در حالی که به واقع مسئله این است که هیچ گونه شواهد اقناع کننده ای که صحت این حرف ها را ثابت کنند وجود ندارد.»

شدت چندش آور بودن این ویدئو هیچ کمکی به ادعای دکتر بلر نمی کند. او در طول این ویدئو حتی یک بار هم به دوربین نگاه نمی اندازد. بطری های کوکا و اسپرایت نقش برجسته را بر عهده دارند و به نظر می رسد که بلر آمادگی این را دارد که در طول این ویدئو خودش چند تا از این بطری ها را با ولع سر بکشد.

اما در مورد حرف های او فرض من بر این است که از نظر دستور زبان درست هستند که هیچ گونه شواهد اقناع کننده ای مبنی بر اینکه فست فودها و نوشیدنی های قندی عامل چاقی اند وجود ندارد، چون هر کسی حتی با خوردن شکر خالص روی کاناپه اش می تواند وزن اضافه کند. با این حال این اظهارات به طرز شرم آوری گمراه کننده اند، به خصوص با توجه به اینکه زمانی بر زبان آورده شده اند که هنوز رابطه صمیمانه بین گروه شبکه توازن انرژی با کوکاکولا فاش نشده بود.

کوهی از شواهدی وجود دارند که نشان می دهند مصرف نوشابه ها یکی از عوامل اصلی مشکلات سلامتی جدی نظیر چاقی، دیابت نوع دوم و بیماری های عروق کرونر هستند. با منحرف کردن بحث از رژیم غذایی و تغییر تمرکز آن بر ورزش یا فقدان تحرک، کوکا کولا مسیری را دنبال می کند که شرکت های بزرگ دخانیات از خود بر جای گذاشتند و لابی اسلحه نیز آن را دنبال کرده است: تغییر بحث و تبدیل کردن آن به بحثی قابل پیروز شدن در آن یا دست کم به بحثی که پیشاپیش در آن بازنده نشده باشند.

شاید این شگردها برای تداوم فروش نوشابه های شیرین تا چند سال دیگر کفایت کنند، اما چرخ ها همچنان به چرخش خود ادامه می دهند. و همانطور که شرکت های بزرگ دخانیاتی راه دشوار را پیدا کردند، تلاش برای ایجاد ابهام در حقایق شناخته شده، می تواند بهای سنگینی در پی داشته باشد.

منبع: http://www.alternet.org/personal-health/how-coca-colas-obesity-pr-stunt-blew-companys-face

[1] . Ari LeVauxروزنامه نگار عضو سندیکا که عمدتا در حوزه مواد غذایی قلم می زند.

ترجمه: محمود سبزواری

منبع: هفته نامه رفسنجان