تیغ دو لبه نرخ ارز بر صنایع بورسی/کدام صنایع از افزایش نرخ دلار سود می‌برند؟

گروه اقتصادی-حدیث موسوی*مدتی است که نرخ ارز در بازار غیررسمی از دوران آرام و کم نوسان خود فاصله گرفته و در مسیر صعودی قدم گذاشته است. بر این اساس طی یک دوره افزایشی هفته گذشته نرخ دلار در بازار آزاد به کانال 3600 تومان وارد شد، محدوده‌ای که از 23 خرداد 92 تاکنون تجربه نکرده بود.

حال در شرایطی که شواهد تجربی نشان می‌دهد رابطه مستقیم میان شاخص بورس اوراق بهادار و نرخ ارز وجود دارد، بررسی‌ها از 10 صنعت اول بورس (با ارزش بازاری بیشتر) نشان می‌دهند، سه صنعت خودرو و ساخت قطعات، مواد و محصولات دارویی و حمل و نقل تأثیر منفی از افزایش نرخ ارز خواهند گرفت. در مقابل، افزایش نرخ ارز بیشترین تأثیر مثبت را بر سه صنعت محصولات شیمیایی، فرآورده‌های نفتی و فلزات اساسی خواهد داشت.

به گزارش بولتن نیوز،مدیر سرمایه‌گذاری گروه اقتصاد مفید در گفت‌و‌گو با اقتصادنیوز گفت: شاخص بورس اوراق بهادار به عنوان دماسنجی از سطح فعالیتهای اقتصادی کشور عمل می‌کند. به این معنی که تغییرات فعالیت‌های اقتصادی کشور، خود را در سودآوری شرکت‌های بورسی و به تبع در قیمت سهام این شرکتها نشان می دهد (تولید شرکت‌های بورسی نزدیک به 40 درصد از ارزش تولید صنعتی کشور را تشکیل می‌دهد).

سامان فلاحی اشاره کرد: شاخص بورس اوراق بهادار هم از متغیرهای اسمی تأثیر می‌پذیرد و هم از متغیرهای حقیقی. البته، میزان تأثیرپذیری شاخص‌های بورس از متغیرهای اسمی و حقیقی در کشورهای مختلف بسیار متفاوت است.

این کارشناس بازار سهام ادامه داد: شواهد تجربی اقتصاد ایران حاکی از آن است که شاخص بورس اوراق بهادار تهران همبستگی بیشتری با متغیرهای اسمی دارد تا متغیرهای حقیقی. البته این موضوع برای اقتصادی که در طی سه دهه گذشته حجم نقدینگی در آن نزدیک به 1,500 برابر شده و در مقابل، تولید حقیقی تنها دو برابر شده است، چندان دور از انتظار نیست.

وی با بیان اینکه شواهد آماری نشان می‌دهد ضریب همبستگی نرخ رشد شاخص بورس اوراق بهادار تهران با نرخ رشد تولید حقیقی (به قیمت‌های ثابت 1383) در دوره زمانی 1393-1370 منفی 5 درصد بوده است، گفت: این موضوع در حالی است که ضریب همبستگی نرخ رشد شاخص بورس اوراق بهادار با دو متغیر نرخ تورم و نرخ رشد ارز (برابری ریال در مقابل دلار آمریکا) به عنوان نماینده بخش اسمی اقتصاد به ترتیب برابر با مثبت 44 و 31 درصد بوده است.

به گفته فلاحی شواهد تجربی حاکی از آن است که رابطه مستقیم و نسبتا قوی بین شاخص بورس اوراق بهادار تهران و نرخ ارز وجود دارد اما تأثیرپذیری صنایع و شرکت های مختلف از تغییرات نرخ ارز بسیار ناهمگن است. به این صورت که افزایش نرخ ارز منجر به افزایش سودآوری برخی صنایع و شرکت‌ها و کاهش سودآوری برخی دیگر از صنایع و شرکت‌های بورسی می‌شود.

مدیر سرمایه‌گذاری گروه اقتصاد مفید توضیح داد: اثرات تغییرات نرخ ارز را می‌توان به دو اثر مستقیم و غیرمستقیم تفکیک کرد. اثر مستقیم تغییرات نرخ ارز برای صنایع و شرکت‌های نقش حیاتی دارد که بخش مهمی از عملیات فروش یا خرید مواد اولیه آنها با نرخ پول رایج کشور نباشد. در واقع، تغییرات نرخ ارز برای صنایع و شرکت‌های که ارز عملیاتی آنها متفاوت از پول رایج کشور است اثرات مستقیمی به همراه دارد.

فلاحی گفت: به طور کلی می توان گفت که افزایش نرخ ارز برای شرکت‌های که درآمدهای ارزی آنها کمتر از هزینه‌های ارزی آنها نیست اثر مستقیم مثبتی به همراه دارد. از سوی دیگر، اثر غیرمستقیم تغییرات نرخ ارز تقریبا بر تمامی صنایع و شرکت‌های بورسی تأثیرگذار است. به گفته وی اثر غیرمستقیم نرخ ارز اشاره به افزایش نرخ تورم در اثر افزایش نرخ ارز دارد، افزاش نرخ تورم نیز خود منجر به افزایش سودآوری اسمی همه شرکت‌ها می‌شود.

این کارشناس بازار سهام با اشاره به نمودار همراه متن گفت: برای تبیین بهتر مطلب مطابق با استدلال ارائه شده میزان تأثیرپذیری 10 صنعت اول بورس (با ارزش بازاری بیشتر) از افزایش نرخ ارز در نمودار نشان داده شده و میزان اثرپذیری صنایع در دامنه [5 ،5-] سنجیده شده است. مطابق با این ارزیابی، سه صنعت خودرو و ساخت قطعات، مواد و محصولات دارویی و حمل و نقل تأثیر منفی از افزایش نرخ ارز خواهند گرفت. در مقابل، افزایش نرخ ارز بیشترین تأثیر مثبت را بر سه صنعت محصولات شیمیایی، فرآورده‌های نفتی و فلزات اساسی خواهد داشت.

تأثیرپذیری 10 صنعت اول بورس (با ارزش بازاری بیشتر) از افزایش نرخ ارز