تحول چابهار؛ قلب بندرگاهی به هندی‌ها می‌‌رسد؟

به گزارش بولتن نیوز، نیتین گادکاری وزیر کشتیرانی هند قرار است، در چند روز آینده به ایران سفر کند تا با امضای یک یادداشت‌تفاهم دوجانبه، توافق 2 کشور بر سر توسعه بندر چابهار را رسمی کند.

ایران و هند در سال 2003 مذاکراتی در زمینه توسعه این بندر آغاز کردند. بندری که تنها بندر اقیانوسی ایران است و در کرانهٔ دریای عمان و اقیانوس هند واقع شده است و لنگرگاه آن قابلیت پهلوگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما دارد.

تهران در نظر دارد تا این بندر را به منطقه آزاد تجاری و صنعتی تبدیل کند اما پیشرفت کند هند در احداث این بندر 12 سال به طول انجامیده و فعالیت بر روی آن هنوز آغاز نشده است، این امر دلیل اصلی نارضایتی مقامات ایرانی است که پس از رد پیشنهاد چین، این پروژه را به دهلی‌نو سپردند.

هند تا سال 2012 تحت فشار آمریکا عملیات ساخت این بندر را متوقف کرد اما زمانی‌که چین مدیریت توسعه بندر گوادر را در این سال به عهده گرفت، دهلی‌نو علی‌رغم مخالفت‌های آمریکا، عملیات ساخت بندر چابهار را از سرگرفت. از آن زمان، چین احداث بندر گوادر در پاکستان در 70 کیلومتری شرق بندر چابهار را به پایان برده است.

با شنیده شدن زمزمه‌های حضور شرکت‌های چینی برای توسعه این بندر، دهلی‌نو احساس خطر کرد که پکن گوی سبقت را از این کشور را برباید و تلاش‌های خود برای رسمی کردن این توافق را آغاز کرد.

اقدام پکن برای انعقاد قرارداد با ایران برای توسعه بندر چابهار، سبب شد تا نیتین گادکاری وزیر کشتیرانی هند در 16 آبان 93، از تعیین یک چارچوب زمانی  18 ماهه برای ساخت پایانه کانتینری و پایانه چندگانه محموله در دو لنگرگاه در بندر چابهار خبر دهد.

بندر چابهار به دلیل موقعیت راهبردی، که نزدیک‌ترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه (افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان) به آبهای آزاد است از اهمیت فراوانی برخوردار است. از جمله برنامه‌های توسعه‌ای برای این بندر، احداث اسکله و افزایش گنجایش بارگیری کشتی‌های اقیانوس‌پیما و ساخت راه‌آهن به سوی آسیای میانه و احداث فرودگاه بین‌المللی است. این بندر یکی از مهمترین چهارراه‌های «کریدور ترانزیتی بزرگ بین‌المللی شمال جنوب» است.

همچنین این بندر مسیر دستیابی هند به افغانستان و آسیای مرکزی از طریق یک مسیر کوتاه‌‌تر را فراهم می‌سازد.

در صورت توسعه بندر چابهار، این بندر نخستین بندر در آب‌های عمیق با استاندارهای مدرن کشتیرانی برای ایران خواهد بود که جایگاه ژئواستراتژیک ایران را اساسا متحول خواهد کرد و با شکستن فشار اقتصادی بین‌المللی بر تهران، ایران را به یکی از حلقه‌های اصلی ترانزیت در به صرفه‌ترین کریدور ترانزیتی برای مبادلات تجاری در اروپا و اقیانوس هند تبدیل خواهد کرد.

از طرفی، بندر چابهار برای هند به عنوان خروجی اقیانوس هند در کریدور ترانزیتی بزرگ بین‌المللی شمال جنوب است و دسترسی دهلی‌نو به آسیای مرکزی، روسیه و در نهایت بازارهای اروپایی را فراهم خواهد کرد و این کشور را قادر خواهد ساخت تا با چین به رقابت بپردازد.

این مسیر در مقایسه با مسیر کنونی ترانزیت کالا از هند به اروپا از طریق دریای سرخ، کانال سوئز و دریای مدیترانه، 40 درصد کوتاه‌تر است و هزینه مبادلات تجاری هند را تا 30 درصد کاهش خواهد داد.

توسعه بندر چابهار به اذعان روزنامه صهیونیستی جروزالم‌پست برای ایران به معنای دستیابی به جایگاه مطمئن در اقتصاد جهانی و کاهش آسیب‌پذیری این کشور در برابر فشار بین‌المللی خواهد بود.