«بولتن سینما»؛ ویژه نامه روزانه جشنواره فیلم فجر/8

ابوالحسن داوودی کارگردان فیلم سینمایی «رخ دیوانه» که در صدر نامزدهای سیمرغ بخش سودای سیمرغ سی و سومین جشنواره فیلم فجر قرار دارد و همچنین فیلمش در صدر آرای مردمی نیز هست در گفتگویی درباره این اقبال مردم و منتقدان اظهار کرد: من خیلی اهل پیش‌بینی نیستم و توان پیش‌بینی ندارم. از اتفاقی که افتاده و فیلم مورد توجه واقع شده خوشحالم، اما فیلمم را ساختم تا این اثر بتواند با مخاطب ارتباط برقرار کند. ظاهرا مردم این کار را دوست داشتند.

وی همچنین درباره حرفی که در نشست خبری مبنی بر بالا و پایین شدن آرای مردمی در جشنواره فجر بیان کرده بود، گفت: شوخی کردم. من آنجا گفتم چون به سینما فقط برای خودم فکر نمی‌کنم از حس اینکه خدایی نکرده یک وقت فسادی در سینما باشد مکدر می‌شوم و انشالله که چنین چیزی رخ نمی‌دهد.

کارگردان سریال «زمین انسان‌ها» در پاسخ به اینکه آیا با توجه به اقبالی که نسبت به این فیلم صورت گرفته است همین روند را در کارش ادامه می‌دهد یا خیر؟ تصریح کرد: من هیچوقت چیزی را حتی اگر مورد توجه هم قرار گرفته باشد، تا دلیل نداشته باشد ادامه نمی‌دهم اما اگر دلیلی برای این موضوع پیدا کنم حتما این مدل فیلمسازی را ادامه خواهم داد.

داوودی در پاسخ به اینکه آیا ساخت فیلم بعدی‌اش هم به هشت سال دیگر موکول می‌شود؟ گفت: بستگی به لطف دوستان دارد!

فیلم سینمایی «رخ دیوانه» در 10 بخش از جمله بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه، بهترین بازیگر نقش اول زن، بازیگر نقش مکمل مرد، بهترین فیلمبرداری، بهترین تدوین، بهترین موسیقی متن، بهترین صدا (هم صدابرداری، هم صداگذاری) و جلوه‌های ویژه میدانی و جلوه‌های بصری در بخش سودای سيمرغ سی‌وسومین جشنواره فیلم نامزد شده است.

محمد رضا فرجی مدیر کل دفتر سینماهای حرفه ای در این باره گفت: همزمان با سالروز پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی همه سینماهای سراسر کشور به جز سینماهای نمایش دهنده آثار جشنواره فجر برای علاقمندان نیم بها خواهد بود.

وی یادآور شد: علاقمندان به سینما، ۲۲ بهمن می توانند فیلم های در حال اکران را به صورت نیم بها به تماشا بنشینند.

مدیرکل دفتر سینماهای حرفه ای در پایان تاکید کرد: این تصمیم بر اساس مصوبه آیین نامه شورای صنفی مورد تایید سازمان سینمایی اتخاذ شده و با سینماداران نیز هماهنگی های لازم انجام شده است.

فریدون صدیقی که زمانی به نوشتن نقد فیلم و مقالات سینمایی مشغول بوده است و شاگردان زیادی در حوزه رسانه و مطبوعات دارد درباره حضورش در کاخ جشنواره فیلم فجر در دوره سی و سوم آن گفت: بیشترین دلیلم برای حضور در برج میلاد این بود که دوستان مطبوعاتی و هم نسل های خود و حتی شاگردانم را ببینم.

وی درباره این سوال که آیا مشغولیت های روزنامه نگاری اجازه می دهد فیلم ببیند یا خیر؟ بیان کرد: بله من هر روز فیلم هایی را تهیه می کنم و سعی می کنم از فیلم های روز سینمای ایران باخبر باشم و به تعبیر آقای هوشنگ گلمکانی معتقد هستم آن میلیاردها انسانی که قبل از تولد سینما زندگی می کرده اند لذت لازم را از زندگی نبرده اند. بنابراین باید به سینما رفت و فیلم دید و به همین دلیل من هم به جشنواره فیلم فجر آمده ام.

صدیقی تاکید کرد: البته دلیل دیگری هم داشتم و آن این بود که آیین جشنواره فیلم فجر رفتن را به جای بیاورم چون این آیین احترام گذاشتن به سینماست و من به سینما احترام می گذارم.

این روزنامه نگار درباره نقش سینما در جامعه امروز بیان کرد: سینما یک مدیوم و رسانه اثرگذار، مهم و قابل احترام است و همان مقدار که خودش از زندگی متاثر است زندگی را روایت می کند و من به احترام دیدن خودم به سینما می آیم چون بخشی از خود را که به دنبال آن می گردم در سینما پیدا می کنم که مثال ساده آن فیلم «جدایی نادر از سیمین» است.

این مدرس و روزنامه نگار پیشکسوت در پایان در پاسخ به این پرسش که چه بخشی از جامعه واقعی در سینما دیده می شود؟ گفت: آن بخش هایی از زندگی مردم که پرداختن به آنها مقدور است در سینما دیده می شود و بخش هایی را هم نمی توان پرداخت همچنان که در مطبوعات نمی توان به بعضی از مسایل پرداخت.

نظام‌الدین کیایی صدابردار «رخ دیوانه» پس از دیدن نام خود در لیست نامزدهای سودای سیمرغ در سی و سومین جشنواره فیلم فجر ابراز خوشحالی کرد و گفتگویی گفت: «رخ دیوانه» در نگاه اول فیلمی با حضور جوانان سینمای ایران به نظر می رسد اما با وجود عوامل پشت دوربین کوهی از تجربه در ساخت این فیلم سینمایی سهیم بوده است که این تجربه در کارکردی پدرانه در پلان به پلان فیلم دیده می شود. 

در «رخ دیوانه» همه عوامل سر جای خود قرار گرفته بودند

وی ادامه داد: انتخاب های ابوالحسن داوودی به عنوان کارگردان و مدیر فیلم در ساخت «رخ دیوانه» به اندازه ای درست بوده که همه عوامل سرجای خود قرار گرفته بودند. من بعد از سال‌ها تجربه صدابرداری در سینما برای نخستین بار بود که از حضور در فیلمی اینچنین لذت بردم و تمام هنر خود را در خدمت سینما خرج کردم و این اتفاق مرهون شناخت کارگردان و دکوپاژ سینمایی فیلم بود بنابراین از اینکه صدابرداری این فیلم دیده شد بسیار خوشحال هستم.

این صدابردار سینما که نخستین حضور خود در این عرصه را با صدابرداری فیلم «دونده» به کارگردانی امیر نادری تجربه کرده است در ارزیابی سی و سومین جشنواره فیلم فجر عنوان کرد: به اعتقاد من ارزیابی و اعتبار یک جشنواره سینمایی به فیلم هایی است که نمایش می‌دهد و همسان با کیفیت فیلم ها است که میزان استقبال از یک رویداد سینمایی مشخص می شود. به دلیل سرنوشت نامعلوم فیلم ها در اکران عمومی که اغلب یا دچار سانسور و یا توقیف می شوند مردم ترجیح می دهند به هر ترتیب خود را به جشنواره فیلم فجر برسانند ولی متاسفانه دست خالی برمی گردند.

کیایی ادامه داد: پاسخ من در ارزیابی این دوره از جشنوارهفیلم فجر این است که دستان تماشاگران خالی است و جز در مواردی انگشت شمار آثار چشمگیر و قابل اعتنا از سینماگران در این دوره از جشنواره فیلم فجر ندیدم.

وی در پاسخ به اینکه حضور فیلمسازان جوان در سی و سومین جشنواره فیلم فجر چطور بود؟ گفت: سینما متعلق به سینماگران جوان است و اصولا رشد سینما متکی به نگاه نو و ایده های تازه هنرمندان تازه وارد است و خود من هم ترجیح می دهم با جوانان سینماگر همکاری کنم اما نباید فراموش کرد که سینما بی در و پیکر نیست که به هر تازه واردی اجازه و امکان فعالیت دهند بنابراین باید توان و انرژی سینماگران با تجربه و به دنیال آن مدیران سینمایی بر پرورش اندیشه‌های جوان متمرکز شود.

این صدابردار سینمای ایران افزود: یکی از نکات مورد نقد من این است که هر سینماگر جوانی تا ذره ای اعتبار کسب می کند سراغ بودجه های دولتی برای ساخت فیلم می رود که همین رجوع به معنای فروختن اندیشه و خلاقیت به امکانات مالی دولتی است. به نظر من این روش از اساس اشتباه است. اگر امروزه شاهد اسم های بزرگ در سینمای ایران هستیم به این دلیل است که این اسامی در جوانی خود از دریافت کمک دولتی برای ساخت فیلم امتناع می کردند و اصولا یکی از افتخارات این دسته از فیلمسازان این بود که از بودجه های دولتی برای ساخت فیلم بهره نبرده اند.

اگر جشنواره فیلم فجر وجود نداشت سینمای ایران در کار نبود

نظام الدین کیایی که صدابرداری فیلم «چاقی» را نیز در سی و سومین جشنواره فیلم فجر دارد، تصریح کرد: با وجود همه نقدهایی که به جشنواره فیلم فجر وارد است اما معتقد هستم که اگر جشنواره فیلم فجر وجود نداشت امروز سینمای ایران هم در کار نبود و از این جهت از برگزاری این رویداد سینمایی خرسند هستم.

صدابردار پیشکسوت سینمای ایران با اشاره به این مطلب که حضور جوانان متخصص در رشته های مختلف سینما اندک است، بیان کرد: جذابیت سینما مقابل پرده است و این مهم بر کسی پوشیده نیست و به همین دلیل اغلب افراد دوست دارند مقابل دوربین حضور داشته باشد و اینگونه است که اغلب جوانان دوست دارند یا بازیگر و یا کارگردان شوند و کمتر علاقه ای به انجام حرفه های سخت تر چون صدابرداری، فیلمبرداری، تدوین، گریم و ... وجود دارد چون انجام فعالیت هایی از این دست تخصص و دانش می خواهد.

وی در پایان توضیح داد: از همین رو چون علاقه ای برای یادگیری تخصص  هایی از این دست وجود ندارد شاهد هستیم که متخصصان این امور در سینمای ایران اغلب افراد پا به سن گذاشته هستند و فعالیت های پشت دوربین عملا بر دوش یک عده خاص از افراد است.

کامپوزیا پرتوی کارگردان سینما در گفتگویی با اشاره به اینکه در سی و سومین جشنواره فیلم فجر تعداد کمی از فیلم ها را دیده است، گفت: تا امروز فیلم های خوبی در جشنواره ندیده ام و از بین فیلم هایی که دیده ام تنها «چهارشنبه 19 اردیبهشت» را دوست داشتم، از نظر من این فیلم یک اثر قابل قبول و جان دار از نظر فیلمنامه، کارگردانی و بازیگری است.

وی با اشاره به نبود سرمایه گذاری مناسب در حوزه سینما، توضیح داد: متاسفانه با سیاست هایی که در سینمای ایران صورت گرفته سرمایه گذار مناسبی برای ساخت فیلم های سینمایی پیدا نمی شود، چرا که سرمایه گذار بخش خصوصی جرات سرمایه گذاری در سینما را ندارد. ناامنی به وجود آمده  در سینما سبب شده تا کارگردانان برای جذب سرمایه با مشکل مواجه شوند و این نبود امنیت در بازگشت سرمایه و حتی نمایش فیلم ها بعد از ساخت باعث شده تا بخش خصوصی دیگر اعتمادی به صنعت سینما نداشته باشد.

از رییس سازمان سینمایی انتظاری ندارم

کارگردان فیلم «کافه ترانزیت» در ادامه بیان کرد: چهار سال است که صنعت سینما در کشور نابود شده و بخش خصوصی برای حضور در سینما اعتماد نمی کند، ما برای ایجاد چنین اعتمادی باید زمان زیادی صرف کنیم تا دوباره سرمایه گذاران به سمت سینما بروند و بی شک سال ها باید در این زمینه تلاش کرد.

پرتوی با اشاره به سیاست های سینمای ایران گفت: به عنوان یک کارگردان نمی توان از حجت الله ایوبی رییس سازمان سینمایی انتظاری داشته باشم چرا که کار او سینما نبود، اما از علیرضا رضاداد انتظار دارم چرا که او در حوزه سینما مدعی است. شعارهایی از جمله فضای امن سینما تنها از سوی رییس سازمان سینمایی و دبیر جشنواره فیلم فجر اعلام می شود، این افراد چه زمانی در فضای ناامن سینما فعالیت کرده اند که امروز را فضای امن در سینمای ایران می دانند؟

به تیتراژ برخی فیلم ها نگاه کنی می فهمی چرا به جشنواره راه یافته‌اند

کارگردان فیلم «افسانه دو خواهر» بیان کرد: اگر یک نگاه کوتاه به فیلم های انتخاب شده در جشنواره بیاندازیم، می بینیم که تعدادی از فیلم های خاص به جشنواره راه پیدا کرده اند، کافی است که تیتراژ پایانی فیلم را نگاه کنید تا ببنید در آخر از چه نهادهایی تشکر شده آن وقت متوجه می شوید که فیلم به چه دلیل به جشنواره فیلم فجر راه یافته است.

وی ادامه داد: به نوعی می توان گفت فیلم هایی که پشتیبانی های خاص داشتند توانسته اند در این جشنواره حضور داشته باشند و این حضور هیچ ربطی به اینکه کدام فیلم خوب بوده است ندارد. همین امسال مانع حضور چند فیلم در جشنواره فیلم فجر شدند. البته در این میان حتما چند فیلم خوب وجود دارد که نمی توانستند منکر آن شوند.

وی تاکید کرد: ما در سینمای ایران به یک مدیریت جسورانه مانند رییس جمهور نیاز داریم تا بتوانیم سینمای ایران را به سمت درستی ببریم.

فیلم های خاص راهی جشنواره شدند

این کارگردان سینما با اشاره حضور کمرنگ پیشکسوتان سینمای ایران، بیان کرد: زمانی که اعلام کردند فیلم های کارگردانان پیشکسوت سینمای ایران با هدف دیده شدن سینماگران جوان در بخش مسابقه حضور نداشته باشد، سیروس الوند حرف خوبی زد، او گفت کارگردان دیگری هم هست که چند سال از من بزرگتر است و او را می توان پیشکسوت تر از من دانست، پس چرا او در جشنواره حضور دارد. ببینید مساله توجه به فیلمسازان جوان نیست، مساله این است که دوستان در جشنواره از یک عده از فیلمسازان می ترسیدند و حتی اگر فیلم بدی هم ساخته بودند آن را در جشنواره راه دادند.

وی ادامه داد: کافی است که دقت کنید و ببینید فارابی از چه فیلم هایی حمایت کرده است، آن وقت می فهمید اکثر فیلم ها برای کارگردانانی است که مسئولان سینمایی می ترسیدند این افراد حرفی بزنند که مدیریت سینما دوباره زیر سوال برود، اما کارگردانانی که اعتراض نمی کنند و حرفی نمی زنند را حمایت نمی کنند.

مسئولان به دنبال سینمای خنثی هستند

کارگردان فیلم «بازی بزرگان» توضیح داد: متاسفانه در حال حاضر دوستان به دنبال سینمای خنثی و بدون حرف تازه هستند، آنها می خواهند فضایی کاملا بدون حاشیه برای سینمای ایران فراهم کنند، همانطور که دبیر جشنواره فیلم فجر اعلام کرد که سی و سومین جشنواره فیلم فجر یک جشنواره بدون حاشیه است. من چنین حرفی را درک نمی کنم چرا که تمام جشنواره های بین المللی فیلم برای مطرح شدن در دنیا به دنبال ایجاد حاشیه در بطن جشنواره هستند. به عنوان مثال هزینه می کنند و از چهره های شناخته شده سینمای جهان برای حضور در جشنواره دعوت می کنند. این درحالی است که در جشنواره فیلم فجر تمام تلاش خود را کرده اند که بدون حاشیه برگزار شود، حتی فیلم هایی را برای حضور در جشنواره انتخاب کرده اند که کسی نتواند حرفی درباره آن بزند.

چرا باید جشنواره بدون حاشیه داشت؟

وی ادامه داد: زمانی که دبیر جشنواره اعلام می کند که می خواهد جشنواره ای بدون حاشیه برگزار کند، پس باید مطمئن باشید که این جشنواره واقعا به همین شکل است و  این بی حاشیه بودن یعنی فیلم ها به گونه ای انتخاب شده است که کسی درباره آنها حرفی نزند. در صورتیکه جشنواره برای این است که همه یکدیگر را به چالش بکشند پس حضور خبرنگاران در جشنواره چه دلیلی دارد من به نشست خبری یکی از فیلم ها رفتم و دیدم که حتی سوال هایی هم که در نشست های خبری می شود سوال هایی تکراری و بی حاشیه هستند.

کامپوزیا پرتوی در پایان در پاسخ به اینکه برنامه ای برای تولید فیلم در سینما دارد یا خیر، گفت: فیلمنامه های مختلفی در دست دارم اما هر زمان که سرمایه گذارم به سینما اعتماد کند، فیلم را جلوی دوربین می برم، البته نمی دانم دقیقا چه زمانی این اتفاق رخ می دهد.

حامد عنقا فیلمنامه‌نویس سینما و تلویزیون ایران در گفتگویی درباره سی و سومین جشنواره فیلم فجر و آثارش اظهار کرد: برخی از فیلم‌های جشنواره سی‌و سوم فیلم فجر را دیده‌ام. منهای یکی دو فیلم، با دیدن بقیه آثار احساس کردم ما جماعت فیلمنامه‌نویسان باید کم کم تغییر شغل بدهیم. نسل جدیدی که فیلم می‌سازد فکر می‌کند دیگر لزومی ندارد قصه بگوید و مخاطب باید دو ساعت درگیر یک سری از حوادث و ذهنیت‌های برخی از کاراکترهای فیلم شود.

بازسازی دهه 50 با پنکه و دیالوگ‌های بی‌ربط

وی افزود: خیلی وقت‌ها جذاب‌ترین صحنه فیلم‌ها این است که یک بازیگر کهنه کاری که ما تا به حال برهنه شدنش را در فیلم‌ها ندیده‌ایم که به حمام برود، حمام می‌کند! یا اینکه دهه 50 را می‌توان با یک پنکه، کت و شلوار زشت و دیالوگ‌های بی‌ربط بازسازی کرد.

نویسنده «انقلاب زیبا» تصریح کرد: اصولا فکر می‌کنم فیلمنامه‌نویسان مستقل کم کم باید به فکر تغییر شغل بیفتند! من خودم می‌خواهم بروم در زمینه جلوه‌های ویژه میدانی و این حرف‌ها کار کنم!

تمجید «چهارشنبه 19 اردیبهشت»

عنقا یادآور شد: البته چند تا فیلم خوب هم دیدم. یکی از آنها همین «چهارشنبه 19 اردیبهشت» بود که نشان داد می‌توان بدون شعار دادن، نق زدن، متلک انداختن به حکومت و بدون لگد زدن به سیاست‌مدارها مشکلات و مسائل اجتماعی را گفت. می‌شود بدون ادا قصه‌گو بود. بازیگرها هم می‌توانند دیالوگ‌هایشان را بدون اینکه انگار از قبل شعر حفظ کرده‌اند، بگویند. کارگردان می‌تواند بازی‌های خوبی بگیرد و خبری از اداهای اگزجره‌ در دکوپاژش نباشد.

وی ادامه داد: من از این فیلم خیلی لذت بردم. «ماهی سیاه کوچولو» را هم دیدم که به واقع یکی از بهترین مضامینی را داشت که یک فیلمنامه‌نویس می‌تواند دست بگیرد. این فیلم را خیلی دوست داشتم. ممکن است این فیلم، جزو تعلقات خاطر من نباشد و دلم می‌خواست طور دیگری می‌بود اما جسارت علی طالب‌آبادی را در این دست فیلمنامه‌ها و جسارت محمدرضا شفیعی را برای تهیه کردن چنین فیلمی می‌ستایم.

«ماهی سیاه کوچولو» فیلم شریفی است

نویسنده «قلب یخی» بیان کرد: این فیلم اصلا هیچ شباهتی به فیلم‌های شبه دولتی دستوری که حتما باید در آنها تعدادی شعار داده شود نیست و فارغ از اینکه ممکن است چند نکته درباره فیلم داشته باشم که ترجیح می‌دهم درگوشی به رفقایم بگویم، به نظرم «ماهی سیاه کوچولو» فیلم خیلی شریفی بود اما از این دست فیلم‌ها در این جشنواره ندیدیم به ویژه از فیلمسازانی که پرطمطراق در بخش سودای سیمرغ خودنمایی می‌کنند هرچه دیدیم یکی پس از دیگری افسوس بود و افسوس.

عنقا در پایان درباره «عصر یخبندان» نیز اظهار کرد: من این فیلم را کامل ندیدم و تنها موفق به تماشای بخشی از آن شدم. تا جایی که من دیدم و باقی ماجرا که از بقیه شنیدم، این یک فیلم سرگرم کننده است که اتفاقا ما در سینمایمان به این فیلم‌ها بیشتر احتیاج داریم. با بقیه فیلم‌ها می‌شود پز داد و ادای روشنفکرها را درآورد و به درد کافه‌های آخر شب با دود سیگار و قهوه می‌خورند اما تماشاگر ما با این فیلم‌ها راضی نمی‌شود و ما به امثال «عصر یخبندان‌»ها نیاز داریم.

سعید راد در گفتگویی با اشاره به سی و سومین جشنواره فیلم فجر و آثاری که در کاخ جشنواره دیده است، گفت: من هنوز همه این فیلم ها را ندیده ام و نمی توانم اظهار نظر کنم اما با این حال همان تعداد فیلمی هم که دیدم از جذابیت برخوردار نبودند.

وی که سال گذشته با فیلم «چ» در جشنواره فیلم فجر حضور داشت درباره پذیرفتن فیلمنامه ها بیان کرد: من یک بازیگر حرفه ای هستم و در 63 فیلم بازی کرده ام بنابراین کارهای ساده و آپارتمانی را قبول نمی کنم و معتقد هستم که فیلم ها باید از پروداکشن برخوردار باشند اما هم اکنون همه فیلم ها پر شده اند از نقش های ساده و تکراری و درواقع همه فیلم ها دورهمی شده است.

این بازیگر سینما با اشاره به فیلم هایی که در جشنواره فیلم فجر دیده است، بیان کرد: چه کسی گفته است که در سینما همه فیلم ها باید اجتماعی باشند. در همه فیلم های ما یک معضلی بیان می شود که در آن یا پدر معتاد است و یا فردی دختری را می خواهد. بیشتر این فیلم ها در حد یک پاورقی هستند که داستان سه خطی آنها به یک فیلمنامه تبدیل شده است و من به دلیل همین موضوعات در آنها بازی نمی کنم. 

بازیگر فیلم های «دوئل» و «عقاب ها» با اشاره به سوژه هایی که می توانند در سینمای ایران مورد استفاده قرار گیرند، گفت: هزار و یک سوژه در سینمای ما وجود دارد که به آنها پرداخته نمی شود و شاید بخشی به این دلیل است که پرداختن به آنها آگاهی، بودجه و خلاقیت می خواهد که وجود ندارد. 

راد در پایان با مثالی از ساخت فیلم های متفاوت در حوزه دفاع مقدس گفت و یادآور شد: من برخلاف کسانیکه می گویند سوژه ساخت فیلم درباره جنگ و شهدا به پایان رسیده است معتقد هستم چنین چیزی نیست و ما آنقدر در این حوزه حرف داریم که می توانیم با آن دنیا را فتح کنیم و به طور مثال می توانیم از روابط انسانی خود در جنگ سخن بگوییم.