اسراییل واقعا چند بمب اتمی دارد؟

به گزارش بولتن نیوز به نقل از بولتن دانشمندان اتمی، با وجود اینکه دولت اسرائیل در اختیار داشتن سلاحهای اتمی را تکذیب یا تأیید نمینماید، اما به طور کلی دوست و دشمن متفق القول هستند که اسرائیل سلاح اتمی در اختیار دارد، تقریباً نزدیک نیم قرن است که وضعیت چنین است. شواهد این نتیجه گیری از زمان برآوردهای قبلی ما در سال 2002 تقویت گردیده است، خصوصاً به لطف اسناد جدیدی که تحت قانون آزادی اطلاعات آمریکا و دیگر منابع آزاد قابل دسترس به دست دانشمندان رسیده اند.

ما به این نتیجه می رسیم که بسیاری از ادعاهای عمومی درباره وسعت زرادخانه هسته ای اسرائیل دچار اغراق بوده است. برآورد ما این است که ذخیره زرادخانه هسته ای اسرائیل تقریباً شامل 80 کلاهک هسته ای قابل حمل توسط دهها موشک ، چند اسکادران جنگنده و احتمالاً چند موشک کروز دریایی است. در ادامه بخش سوم این گزارش تقدیم می گردد.

به نظر می رسد بیشتر تخمین هایی که در اختیار عموم قرار دارند، براساس برآوردها از میزان تولید پلوتونیوم اسراییل در تاسیسات دیمونا و میزان بمب هایی که با آنها می توان تولید کرد به دست آمده اند. ارزیابی فنی مقاله ساندی تایمز در سال 1986، بر مبنای افشاگری  تکنسین سابق هسته ای، مردخای وانونو در مورد دیمونا بوده است. به عنوان مثال، این نشریه تخمین زده است که اسرائیل پلوتونیوم کافی برای تولید 100 تا 200 کلاهک هسته ای را  تولید کرده است (ساندی تایمز، 1986).

مردخای وانونو، افشاگر برنامه هسته ای اسراییل

بر این اساس اسرائیل به در اختیار داشتن 100 تا 200 کلاهک هسته ای متهم شد، این برآورد از آن زمان تا کنون بسیار مورد استفاده بوده است. در مورد تاریخچه بهره برداری راکتور دیمونا در طول سال ها تردید زیادی وجود دارد، اما تصور می شود که تولید پلوتونیوم از سال 1986 تا کنون ادامه دارد و در مجموع، در حدود 840 کیلوگرم پلوتونیوم برای اهداف نظامی تولید شده است. با فرض استفاده از کلاهک های شکافت-انفجاری تک مرحله ای نسل دوم، با محفظه بزرگ شده به گنجایش 4 تا 5 کیلوگرم پلوتونیوم، این مقدار به طور بالقوه می تواند برای ساخت 168 تا 210 سلاح هسته ای کافی باشد.

مجموع پلوتونیوم تولیدی، شاخص گمراه کننده ای برای تعیین اندازه واقعی زرادخانه هسته ای اسرائیل است.با این حال به دلیل اینکه اسرائیل - مانند دیگر کشورهای دارای سلاح هسته ای - به احتمال زیاد تمام پلوتونیوم خود را به کلاهک تبدیل نکرده است، احتمالا بخشی از آن به عنوان ذخیره استراتژیک انبار شده است و بر این اساس، احتمالاً اسرائیل بخش محدودی از هواپیماها و موشک های خود را به سلاح های هسته ای مجهز کرده است. در هر صورت اسرائیل کلاهک هایی بیشتر از آنچه که برای آن قابل استفاده باشد، تولید نمی کند.

و این جایی است که اعتبار برآورد 200 تا 400 کلاهک زیر سوال می رود. با فرض این که اسرائیل بیش از 25 موشک بالستیک زمینی مجهز به کلاهک هسته ای تکی در اختیار نداشته باشد، چنین تعداد زیادی از کلاهک های هسته ای باید به شکل 150 تا 350 بمب هوایی، و یا مجموعه قابل توجهی از انواع دیگر سلاح های هسته ای باشند. از 180 بمب هسته ای ایالات متحده مستقر در اروپا، تقریبا 20 بمب به هر اسکادران جنگنده بمب افکن که قادر به حمل سلاح هسته ای هستند، اختصاص داده شده است. استراتژی هسته ای اسراییل مشخص نیست، اما بر اساس نیازهای بازدارندگی، برآورد واقعی تر این  است که اسرائیل در مجموع تعدادی اسکادران جنگنده بمب افکن با شاید 40 بمب برای ماموریت های هسته ای اختصاص داده باشد.

به نظر می رسد تخمین های غیر واقع بینانه، از شایعات پیرامون اینکه اسرائیل تعداد قابل توجهی از انواع دیگر سلاح های هسته ای و یا سلاح های هسته ای تاکتیکی تولید کرده است ناشی شده اند. منابع مختلف در طول سال ها، بدون ارائه شواهد زیادی، ادعا کرده اند که انواع سلاح های دیگر شامل توپخانه، مین های زمینی، بمب های چمدانی، سلاح های پالس الکترومغناطیسی برای از کار انداختن مدارهای الکترونیکی و سلاح های تشعشعی پیشرفته (بمب نوترونی) توسط اسرائیل تولید شده اند.

یک نمونه بمب نوترونی

پر فروش ترین کتاب سیمور هرش در سال 1991، انتخاب سامسون ها: زرادخانه هسته ای اسرائیل و سیاست خارجی آمریکا، ادعا می کند که اسرائیل، پس از سال 1973، خود را به «صدها » کلاهک هسته ای نوترونی و حداقل سه گردان توپخانه با قابلیت هسته ای به همراه توپخانه 175 میلیمتری خود کشش که بیش از 108 گلوله توپ هسته ای به آنها اختصاص داده شده است، مجهز کرده است.

بعلاوه، گلوله های توپخانه هسته ای برای توپ 203 میلی متری اسرائیل نیز آماده شده اند. علاوه بر این، هرش ادعا کرده است که کلاهک هسته ای که در آزمایش هسته ای مشکوک اسرائیل در سال 1979 مورد آزمایش قرار گرفت «گلوله توپ هسته ای ضعیف شده ای بوده است که برای استفاده توسط نیروی دفاع اسرائیل استاندارد سازی شده بود».  نیویورک تایمز این ادعاها را منتشر کرد، اما خاطر نشان ساخت که برآورد «رسمی» سازمان های اطلاعاتی ایالات متحده، «کمتر از 100» کلاهک بوده است، و از بنیاد کارنگی نقل کرد که گفته بود اکثر منابع خارجی تعداد کلاهک ها را بیش از 200 عدد برآورد می کنند، اما در پایان به برآورد هرش از ذخیره «300 عدد یا بیشتر» کلاهک هسته ای توسط اسرائیل نیز اشاره کرده بود.

 در سال 1997، مقاله ای توسط هارولد هاف، منتشر گردید که تا حدودی این ادعاها را تقویت می کرد. در آن مقاله، هارولد هاف، با استفاده از عکس های ماهواره ای تجاری به بررسی پایگاه موشکی مشکوک اسرائیل در نزدیکی شهر زاخاریا پرداخته بود. مقاله نتیجه گیری کرده بود که ممکن است در این پایگاه 50 موشک جریکو II و پنج زاغه در انباری در نزدیکی آن که قادر به ذخیره سازی 150 سلاح بودند، وجود داشته باشد. بر اساس ادعای هاف (1997)، «این اطلاعات نشانه هایی را که زرادخانه اسرائیل ممکن است دارای 400 سلاح هسته ای با توان مجموع 50 مگاتن باشد را تقویت می کرد».

عکس های ماهواره ای خیلی واضح نبودند، با این حال، بعضی کارشناسان بعدها اشاره کردند که «بررسی دقیق عکس های منتشر شده نشان می دهد که بسیاری از موارد مشخص شده به صورت بصری کاملاً مشهود نیستند» که این موضوع موجب «تردید زیاد در ارتباط با برآورد انجام گرفته می شد».

مقاله ای در نیویورک تایمز به خوانندگان یادآور می شود که مطالعه موسسه رند (Rand) که توسط پنتاگون انجام گرفت و توسط روزنامه اسرائیلی هاآرتص منتشر گردید، به این نتیجه رسیده است که اسرائیل تنها برای تولید 70 سلاح هسته ای پلوتونیوم کافی در اختیار داشته است.

برآورد موسسه رند در محدوده همان 60 تا 80 کلاهک هسته ای بود که سازمان اطلاعات وزارت دفاع آمریکا(DIA)   در گزارشی محرمانه در سال 1999، اعلام کرده بود. این اطلاعات بعدها در سال 2004 به بیرون درز پیدا کرد و منتشر گردید. بر اساس اطلاعات ما، این گزارش جدیدترین سندی است که در دسترس عموم قرار دارد و برآوردی رسمی از تعداد کلاهک های هسته ای اسرائیل ارائه می کند.

این گزارش، که همزمان با راه اندازی اولین گروه شش تایی از زیردریایی کلاس دلفین اسرائیل بوده، حاوی اطلاعاتی در خصوص برنامه ریزی برای تولید 65 تا 85 کلاهک هسته ای تا سال 2020 بوده است.

زیردریایی کلاس دلفین، ساخت آلمان

در طول 15 سالی که از زمان گزارش سازمان اطلاعات وزارت دفاع آمریکا گذشته است، احتمالاً اسرائیل تولید پلوتونیوم در دیمونا را ادامه داده است (هر چند این راکتور قدیمی است) و همچنین احتمالاً تولید کلاهک های هسته ای را نیز ادامه داده است. بسیاری از این کلاهک های هسته ای احتمالاً جایگزین کلاهک های قبلی تولید شده برای سیستم های نظامی موجود، مانند موشک های جریکو II و هواپیماها بوده اند. کلاهک های موشک های بالستیک جریکو III (که پیرامون آنها شایعاتی وجود دارد) احتمالاً جایگزین کلاهک موشک های جریکو II با سیستم جایگزینی یک به یک می شوند. اگر کلاهک های مورد استفاده برای موشک های کروز زیردریایی نیز صحیح باشند، این تعداد علاوه بر موجودی فعلی زرادخانه های اسرائیل هستند، اما احتمالا تعداد نسبتاً کمی از این کلاهک ها موجود باشد.

 طراحی کلاهک ها

بر اساس شایعات، انواع مختلفی از طرح های کلاهک های هسته ای برای نیازها و مصارف مختلف موجود می باشند (برای موشک های بالستیک، برای هواپیماها، توپخانه، مین های زمینی و بمب های نوترونی). این تنوع، چالش فنی قابل توجهی برای سلاح های هسته ای پیچیده ای است که برای آنها تنها یک آزمایش هسته ای، و یا حتی چند آزمایش، در 35 سال پیش انجام گرفته است.

پروسه توسعه چنین سلاح های متنوعی، برای دیگر کشورهای دارای سلاح های هسته ای شامل ده ها آزمایش انفجار هسته ای آزمایشی می باشد که به دقت طرح ریزی شده اند و همچنین استراتژی جنگی مشخصی برای توجیه هزینه های چنین آزمایش هایی وجود دارد.

به گفته برخی از تحلیلگران، اسرائیل در دهه 1960، «دسترسی نامحدودی به نتایج آزمایش های انفجار هسته ای فرانسه» داشته است بنابراین «آزمایش های هسته ای فرانسه در دهه 1960 منجر به ایجاد دو قدرت هسته ای شده است. تا زمانیکه فرانسه همکاری هسته ای عمیق خود با اسرائیل را در سال 1967 قطع کرد، 17 آزمایش کلاهک شکافت در الجزایر انجام داده بود، این آزمایش ها در محدوده مواد انفجاری از چند کیلوتن تا حدود 120 کیلوتن بوده اند.

بر اساس مصاحبه با مردخای وانونو در سال 1986، فرانک بارنابی، فیزیکدان هسته ای که بر روی تحقیقات ساخت سلاح های اتمی برای بریتانیا کار می کرد، بعدها گفت که توضیحات وانونو در مورد «تولید لیتیوم دوتراید به شکل پوسته نیم کره در دیمونا ... این سوال را مطرح می کند که آیا اسرائیل تولید سلاح های هسته ای در زرادخانه خود را افزایش داده است؟». اگر چه او فکر نمی کرد که وانونو دانش زیادی در مورد چنین سلاح هایی داشته باشد، بارنابی نتیجه گیری کرده است که «اطلاعاتی که او ارائه کرده نشان می دهد که اسرائیل سلاح های هسته ای پیشرفته تر از نوع سلاح به کار رفته در ناکازاکی را در اختیار دارد».

بارنابی در اظهارات خود در سال 2004، به سلاح های هیدروژنی اشاره نکرده است، گرچه او در کتاب خود به نام «بمب نامرئی» به این نتیجه رسیده است که در سال 1989، «احتمالاً اسرائیل حدود 35 سلاح هیدروژنی داشته است». در آن زمان، مدیر سازمان سیا به ظاهر با این احتمال که اسرائیل به دنبال ساخت بمب هیدروژنی است، موافق نبوده است، اما گزارش ها نشان می دهند که احتمال آن وجود داشته است.

تاسیسات هسته ای دیمونا

با این حال سیمور هرش در انتخاب سامسون ها، ادعا می کند که طراحان سلاح آمریکا از اطلاعات وانونو به این نتیجه رسیده اند که «اسرائیل قادر به ساخت یکی از پیچیده ترین سلاح ها در زرادخانه هسته ای خود بوده است، بمب نوترونی [دو مرحله ای] عملکرد پایین». در سال 2009، نویسندگان «نوکلیر اکسپرس» این ادعا را تکرار کردند، آنها اعلام کردند که محصول همکاری اسرائیل با آفریقای جنوبی «مجموعه ای از مواد اولیه تقویت شده، بمب های هیدروژنی عمومی، و نوعی خاص از بمب نوترونی» بوده است.

در حالی که احتمالاً به لحاظ فنی کلاهک های شکافت هسته ای تقویت شده تک مرحله ای، در آن زمان در دسترس اسرائیل بوده است، باور این ادعا که اسرائیل همچنین قادر به تولید کلاهک های هیدروژنی دو مرحله ای و یا سلاح های تشعشعی بهبود یافته (که طرح هایی از سلاح های هیدروژنی دو مرحله ای هستند) بوده است، سخت می باشد. زیرا این ادعا ها بر اساس اطلاعات محدود در مورد آزمایش های هسته ای اسرائیل و تاریخچه طراحی آنها، که در دسترس عموم بوده است، مطرح شده بودند.

ترکیب زرادخانه هسته ای اسرائیل هر چه که باشد، نه نشانه ای از اینکه اسرائیل توان کافی برای پرتاب 200 تا 400 کلاهک هسته ای داشته باشد دیده می شود و نه این موضوع که چرا کشوری که استراتژی مشخصی برای جنگ هسته ای ندارد، باید انواع بسیاری از کلاهک ها یا طراحی های کلاهک ها برای دفاع در مقابل دشمنان بالقوه خود داشته باشد، قابل درک است. در ارزیابی ما، برآورد معتبر تری - با توجه به میزان تولید پلوتونیوم، تاریخچه آزمایش ها، مهارت های طراحی، ساختار نیروها و استراتژی – انجام گرفته است که نشان می دهد ذخیره اسرائیل در حدود 80 کلاهک تقویت شده شکافت هسته ای می باشد.