ضعف عربستان در مواجهه با تحولات منطقه و جهان علت دلخوری از ایران است

گروه سیاسی، رویکرد دوگانه سعودی در مذاکره با وزیر خارجه ایران در نیویورک و اظهارات خلاف عرف دیپلماتیک در مقابل وزیر امور خارجه آلمان نشان دهنده ضعف سیاست خارجی عربستان در مواجهه با تحولات منطقه و  جهان است و از روی ناآگاهی انجام می شود!.

به گزارش بولتن نیوز، در را بطه با اظهارات خلاف عرف دیپلماتیک سعودیها، حسین امیرعبداللهیان، معاون وزیر امور خارجه ایران هشدار داده است اظهارات روز دوشنبه وزیر امورخارجه عربستان سعودی درباره ایران «با فضای حاکم بر مذاکرات دیپلماتیک دو کشور در تعارض است.»

سعود الفیصل وزیر امور خارجه عربستان، پس از دیدار با همتای آلمانی‌ خود فرانک والتر اشتاینمایر در شهر جده، در یک کنفرانس خبری مشترک گفته است: برای کمک به حل مناقشه سوریه، ایران باید نیروهایش را – که وی آن‌ها را  «اشغالگر» خواند – از آن کشور بیرون بکشد. او ادعا می کند: «در بسیاری از مناقشات، ایران بخشی از مشکل است؛ نه راه حل.»

معاون وزیر امور خارجه ایران در امور کشورهای عربی و آفریقایی، روز سه شنبه به خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا، گفت: «جمهوری اسلامی ایران بارزترین کشور منطقه در مبارزه با تروریسم است.»

معاون عربی آفریقای وزیر امور خارجه درواکنش به سخنان وزیر خارجه عربستان سعودی گفت: اظهارات سعودالفیصل اگر دقیق نقل شده باشد با فضای حاکم بر مذاکرات دیپلماتیک دو کشور در تعارض است.

حسین امیر عبداللهیان در پاسخ به سخنان وزیر خارجه عربستان مبنی بر اشغالگر خواندن ایران افزود: جمهوری اسلامی ایران بارزترین کشور منطقه در مبارزه با تروریسم است.

وی افزود: به عربستان توصیه می کنیم مراقب توطئه های دشمنان منطقه باشد و از فرصت نقش آفرینی مثبت در منطقه غافل نشود.

معاون وزیر خارجه ایران تاکید کرد: تهران به دولت و مردم عراق ، سوریه و منطقه در مبارزه با تروریسم در چارچوب حقوق بین الملل کمک می کند.

اظهارات سعود الفیصل در رابطه با ایران در حالی است که عربستان سعودی از جمله حامیان مالی و تسلیحانی تروریسم در منطقه  است و در عراق، سوریه، یمن و بحرین با حمایت از داعش و دیگر تروریستهای دست ساخته عربستان و آمریکا در حال کشتار و قتل عام مردم بی گناه منطقه است.

تروریستهای داعش و تروریستهای شبه نظامی دیگری که در سوریه و عراق در حال جنایات جنگی بی شماری هستند  مورد حمایت عربستان و برخی دیگر از کشورهای عربی منطقه  هستند.

نگرانی سعود الفیصل از قدرت منطقه ای ایران به این خاطر است که ایران از برقراری ظلم یک طرفه توسط نیروهای تروریستی عربستان که در منطقه فعالیتهای ضد بشری انجام می دهند تا حدودی جلوگیری کرده است و اجازه نمی دهد دیپلماسی مداخله گرانه عربستان در منطقه با سرعت بیشتری به اوج خود برسد.

از این رو گویا برخی مسئولین عربستانی با قرار گرفتن در موقعیت ضعف  دیگر قدرت کنترل و اعصاب خود را از دست داده اند و در حال دور شدن هر چه بیشتر از مبانی اولیه عرف دیپلماتیک هستند.  

به گزارش مرکز پژوهشهای علمی و مطالعات استراتژیک خاور میانه، سیاست فعالانه این کشور نسبت به تحولات جهان عرب به ویژه در مورد مصر، بحرین و سوریه، نشان‏گر تلاش عربستان برای ایفای نقش فعالانه در منطقه با هدف تغییر توازن قوای منطقه ‏ای از دست‏ رفته به سود خود است. بنابراین تغییر موازنه قوای منطقه‏ ای به سود ایران و شیعیان، مهم ‏ترین عامل تغییر سیاست کلان عربستان سعودی در منطقه بوده است. از سوی دیگر، تحولات جهان عرب نیز اولین محل نمایش سیاست جدید عربستان سعودی و تلاش این کشور برای تغییر توازن قوای منطقه ‏ای به سود خود محسوب می‏ شود.

بررسی سیاست عربستان سعودی در قبال کشورهایی که به شکلی با تحولات و انقلاب های عربی مواجه شدند، به خوبی این تغییر را نشان می ‏دهد. به عنوان نمونه عربستان سعودی در بحرین برخلاف رویه خود به شکل رسمی و آشکار از سیاست حفظ وضع موجود با توسل به هر ابزاری استفاده کرده است. ارسال نیروهای نظامی و امنیتی به بحرین برای سرکوب نیروهای مردمی تحت عنوان نیروهای سپر جزیره به خوبی مؤید همین موضوع است. عربستان سعودی به هیچ عنوان نمی‏ تواند سقوط یکی دیگر از حکومت‏ های سنی در سطح منطقه را تحمل کند. در نتیجه برخلاف سیاست سنتی و میانه‏ رو خود، از تمامی ابزارهای موجود حتی توسل به نیروهای امنیتی و نظامی استفاده می‏ کند تا مانع از تغییر بیشتر شرایط به ضرر خود شود.

اما در سوریه شرایط کاملاً متفاوت است. مقامات سعودی به خوبی می‏ دانند که سقوط بشار اسد تا چه میزان می‏تواند توازن از دست رفته را به شرایط اولیه برگرداند. در نتیجه این امر، عربستان برخلاف سیاست سنتی خود که مبتنی بر میانه‏ روی، حفظ وضع موجود و دوری از سیاست ماجراجویانه بود، در سوریه سیاست دیگری را انتخاب نموده‏ است. حمایت از نیروهای داخلی، ارسال اسلحه و مهمات، تلاش برای به رسمیت شناختن نیروهای مخالف در مجامع بین‏ المللی و مداخله آشکار در امور داخلی، از جمله سیاست‏ ها و اقدامات عربستان سعودی در قبال بحران سوریه بوده است. این موارد به خوبی نشان‏گر سیاست خارجی جدید عربستان است که تحت تاثیر تحولات یک ‏دهه گذشته خاورمیانه انتخاب شده است.

مقامات سعودی بر این باورند که سیاست جدید آن ها منافع عربستان را به شکل کامل تامین خواهد کرد. با این وجود، هرچند احتمالاً این پیامدها در کوتاه ‏مدت در راستای منافع این کشور است، اما در میان‏ مدت عملاً شرایط را برای سعودی‏ ها سخت‏ تر خواهد کرد. مقامات سعودی بر این باورند که این سیاست می‏ تواند وزن عربستان در خاورمیانه‏ در حال تحول را افزایش دهد و به شکلی روند امور را دوباره به سود کشورهای عربی با محوریت اهل تسنن تقویت نماید. به باور آن ها تغییر در کشورهای حامی ایران باعث تضعیف محور مقاومت و تقویت جریان محافظه ‏کار با محوریت عربستان خواهد شد.

در مقابل جلوگیری از تغییر در کشورهای دوست همچون بحرین و ممانعت از استیفای حقوق شیعیان این کشور مانع تقویت موضع ایران می‏ گردد. واقعیت آن است که این سیاست شاید در کوتاه ‏مدت چنین منافعی برای عربستان داشته باشد، اما همزمان و در میان‏ مدت می‏ تواند مشکلات بیشتری برای این کشور ایجاد نماید. سیاست فعالانه و تهاجمی عربستان نسبت به منطقه می‏ تواند برای عربستان سعودی نیز بسیار خطرناک باشد.

به هر حال عربستان سعودی تا حدودی با همان مشکلاتی مواجه است که باعث تغییر در لیبی، تونس، یمن و مصر و بروز نارضایتی در بحرین و سوریه شده است. رژیم سیاسی این کشور همچون سایر کشورهای عربی به شکلی کاملاً شخصی و قبیله ‏ای و برخلاف خواسته‏ های مردمی اداره می‏ شود. از نظر اجتماعی و مذهبی نیز مردم عربستان انتقاد‏های گسترده ‏ای نسبت به وضع موجود دارند. همچنین عربستان سعودی همچون اکثریت کشورهای عربی دارای اقلیت شیعیانی است که از کم‏ ترین حقوق سیاسی، مذهبی و شهروندی برخوردارند. بنابراین این احتمال وجود دارد که موج محدود مخالفت‏ ها و اعتراضات مردمی در این کشور، تحت تاثیر روند روبه‏ گسترش و موفق تحولات عربی و همچنین سیاست تهاجمی و مداخله‏ گرایانه عربستان روبه افزایش گذارد.

در نهایت این احتمال وجود دارد که بی‏ پروایی مقامات سعودی در تلاش برای حفظ موازنه قوا به سود خود و به ضرر ایران که در سیاست متناقض این کشور در قبال بحرین و سوریه مشخص است، عربستان را در عرصه داخلی با مشکلات مهمی مواجه سازد. روندی که می ‏تواند باعث انتقال تحولات و بحران‏ ها از عرصه خارجی به عرصه داخلی گردد و عربستان را با تغییرات و تحولاتی همراه سازد. در نتیجه این امر بسیاری تغییر سیاست عربستان از میانه ‏روی و دوری از تنش ‏های منطقه‏ ای به سوی مداخله ‏گرایی و خود درگیرسازی را عاملی برای تنش‏ بیشتر در منطقه‏ و درگیرسازی عربستان و سایر کشورهای منطقه با بحران‏ های داخلی ارزیابی می‏ کنند.