تحول بی سر و صدای سیاست ترکیه در قبال داعش

گروه بین الملل،

به گزارش بولتن نیوز به نقل از المانیتور، معاون رییس جمهور آمریکا، جو بایدن روز سوم اکتبر در مورد مبارزان خارجی در سوریه گفت:« بزرگترین مشکل ما متحدان مان هستند.» وی گفت که ترکیه،عربستان سعودی و امارات متحده عربی «شدیدا مصمم به سرنگونی ]رییس جمهور سوریه بشار[ اسد بودند و در واقع یک جنگ نیابتی سنی ]با شیعه[ را هدایت می کردند... آنها صدها میلیون دلار و هزاران تن سلاح را به پای کسانی ریختند که در مقابل اسد می جنگیدند، با وجود  اینکه افرادی که تغذیه می شدند اعضای النصره و القاعده و عناصر افراط گرای جهادی بودند که از دیگر نقاط جهان به آنجا می رفتند.»

اظهارات بایدن، که واکنش تند رییس جمهور ترکیه رجب طیب اردوغان را در پی داشت، در راستای توضیح در مورد تغییرات اخیر در رویکرد دوستان منطقه ای آمریکا در مواجهه با گروه های تروریستی در سوریه و عراق بیان شد.

بعد از راه اندازی «بزرگراه جهادگرایی»  بین ترکیه و سوریه در سه سال پیش، اردوغان شروع به تغییر تدریجی رویکرد کشورش در قبال مبارزان خارجی کرده است. این تغییر در واکنش به فشار فزاینده و موشکافی های جامعه بین المللی رخ داده است.

در بیست و چهارم سپتامبر، شورای امنیت سازمان ملل به ریاست باراک اوباما به اتفاق آراء قطعنامه 2178 را تصویب کرد، که شامل تهدید تحریم علیه کسانی که مبارزان خارجی در سوریه را حمایت کنند می شد.

احمد اینزل این هفته در نشریه «رادیکال» گزارش داد که قطعنامه 2178 دربردارنده این هشدار بود که « شاید دولت ترکیه تحت فشار سازمان ملل قرار گیرد.»

اردوغان به نفع قطعنامه 2178 صحبت کرد، و یادآور شد که کشور وی قربانی حملات تروریستی بوده است و نیز ادعا کرد که جامعه بین المللی در مقابل این تهدید ناکارآمد نشان داده است.

این هفته، پارلمان ترکیه اجازه استفاده از نیروی نظامی در عراق و سوریه را صادر کرد.

در واکنش به نظرات بایدن، اردوغان روز چهارم اکتبر گفت: «مبارزان خارجی هرگز از کشور ما وارد سوریه نشده اند. شاید آنها به عنوان توریست به کشور ما آمده باشند و از مرز به سوریه وارد شده باشند، اما هیچ کس نمی تواند بگوید که آنها با اسلحه از مرز عبور کردند.» وی افزود که ترکیه از ورود 6،000 جهادی به ترکیه جلوگیری کرده است و هزار نفر دیگر را دیپورت کرده است.

سمیح آیدیز نوشت که تحول سیاست اردوغان همراه با ریسک هایی است.

ایدیز نوشت:« اگر درگیری ترکیه با داعش موجب نتایج مثبتی شود، این امر نه تنها جایگاه اردوغان در کشورش را بهبود خواهد بخشید بلکه به وی در بازیافتن احترام خود در غرب به عنوان یک بازیگر منطقه ای مهم کمک خواهد کرد. اما اگر این درگیری موجب تشدید مشکل پناهندگان در ترکیه شود، امنیت ترکیه را به خطر اندازد و به «توافق» با کردها آسیب بزند،این امر می تواند به جایگاه وی در داخل، حتی در میان هوادارانش و نیز شانس پیروزی حزب عدالت و توسعه در انتخابات آسیب بزند.»

تعداد پناهندگان سوری در ترکیه به یک میلیون نفر می رسد. ترکیه اعلام کرده است که هدفش ایجاد یک منطقه حائل است که به این کشور اجازه حفاظت از مرزهایش در مقابل حملات تروریستی بدهد، امری که موجب نگرانی بسیاری از کردها شده است.

ایدیز می نویسد:« کردهای ترکیه که معتقدند آنکارا تنها در حال تلاش برای دخالت نظامی در سوریه و ایجاد یک منطقه حائل ظاهری برای پناهندگان است، تا به کردهای سوریه اجازه خودمختاری به مانند آنچه کردهای شمال عراق از آن برخوردارند را ندهد.»

محاصره عین العرب (که در میان کردهای سوریه به نام کوبانی شناخته می شود) توسط مبارزان داعش موجب تشدید تنش ها میان ترکیه با حزب کارگران کردستان (پ ک ک) شده است. پ پ ک با حزب اتحاد دمکراتیک (PYD) سوریه و نیز واحدهای حفاظت مردمی (YPG) رابطه دارد.

واحدهای حفاظت مردمی یکی از موثرترین گروه های مسلح سوری هستند, اما به خاطر ارتباط با پ ک ک از آمریکا یا دوستانش پشتیبانی دریافت نمی کنند.

آنکارا به مبارزان پ ک ک در ترکیه اجازه نداده است که از مرز عبور کنند و به نیروهای کرد سوری بپیوندند، و در زمانی که کردهای سوریه به خاطر حمله داعش مجبور به فرار می شدند، هیچ اقدامی برای کمک به آنها انجام نداده است.

فرمانده نظامی ارشد پ ک ک، کمیل بیلیک به روزنامه آمبرین زمان گفت که رویکرد ترکیه در قبال سوریه موجب توقف مذاکرات صلح شده است، و هشدار داد که «شاید ما جنگ مان را از سر بگیریم.»

تولین دالقلو گزارش داد که ترکیه می بایست با شهروندانی که به داعش ملحق می شوند مقابله کند. گزارش گروه «سوفان» و «مرکز بین المللی مطالعات رادیکالیزاسیون» تخمین می زند که حدود 11,000 تا 12,000 مبارز خارجی در داعش وجود دارد که حدود 400 نفرشان ترک هستند.

اظهارات بایدن، و شروع تغییر در سیاست ترکیه، نباید برای خوانندگان تعجب برانگیز باشد. المانیتور در ماه ژانویه گزارش داده بود که فاز بعدی مقابله با تروریسم شامل «مذاکرات دشوار آمریکا با متحدانش از جمله عربستان سعودی، ترکیه و دیگران می شود که می توانند اقدامات بیشتری در جهت جلوگیری از رسیدن مبارزان خارجی و تسلیحات به سوریه انجام دهند.» در ماه فوریه نیز گزارشی منتشر شد که در مورد احتمال عقب نشینی ترکیه از رویکرد خود در مقابل مبارزان خارجی در سوریه خبر می داد.

ادوارد دارک از حلب گزارش داد که بعضی از طرفداران دولت سوریه در مورد حملات هوایی آمریکا بر علیه داعش نگرانند.

دارک سخن عمار، یکی از اعضای حزب بعث سوریه را نقل می کند که می گوید:« ما زمانی یک کشور قدرتمند و یک بازیگر بزرگ در منطقه بودیم. اکنون به ما نگاه کنید، حتی بحرین نیم وجبی نیز ما را بمباران می کند. ما مضحکه عام شده ایم.»

ناامیدی در میان مبارزان به اصطلاح «میانه رو» نیز مشهود است.

دارک می نویسد:« آنها در اظهار مخالفت با حملات هوایی ائتلاف در سوریه خیلی صریح صحبت کرده اند. حتی گروه هایی که پیشتر تسلیحات پیشرفته آمریکایی را دریافت کرده بودند، مانند گروه «حرکات حزم» نیز با این حملات مخالفت کرده اند، چون از اینکه دست نشانده آمریکا پنداشته شوند می ترسند.»

این نیروها به خاطر هدف قرار گرفتن النصره، که به خاطر توانایی بالایش مورد توجه است، و نیز هدف قرار نگرفتن نیروهای دولت سوریه با آمریکا مخالف هستند.

محمد الخطیب، از حلب گزارش داد که نخستین موج حملات آمریکا تاثیر زیادی بر خطوط نبرد اپوزیسیون و داعش نداشته است:

«حملات هوایی به رهبری آمریکا به مقرهای داعش در سوریه نتایج قابل توجهی به بار نیاورده است. در طی شش روز گذشته، این گروه حضور خود در مناطقی که قبل از شروع حملات هوایی به دست آورده بود را حفظ کرده است. علاوه بر این، مواضع اپوزیسیون که به جای حمله بیشتر روی دفاع متمرکز است، با رسیدن کمک نظامی یا تسلیحات تغییر زیادی نکرده است. مبارزان از صرف انرژی و منابع خود برای مبارزه با داعش خودداری می کنند چون از این می ترسند که دولت سوریه از این امر بهره بگیرد.»