شعرخوانی شاعران دفاع مقدس در «دریای نور»
تهیه کننده «دریای نور» از آغاز پخش این ویژه برنامه به مناسبت هفته دفاع مقدس با موضوع شعر و ادبیات دفاع مقدس از شبکه آموزش خبر داد.
امیرحسین آذر تهیه کننده ویژهبرنامه «دریای نور» درباره این برنامه گفت: پخش ویژهبرنامه «دریای نور» با اجرای اسماعیل آذر به مناسبت هفته دفاع مقدس با موضوع شعر و ادبیات دفاع مقدس از شب گذشته اول مهر ماه از شبکه آموزش سیما آغاز شد.
وی افزود: آذر در قسمت‌های مختلف برنامه به معرفی ویژگی‌ها و سیر تحول شعر دفاع مقدس می‌پردازد و یکی از آیتم‌های برنامه نیز شعرخوانی شاعران دفاع مقدس است.
این تهیه‌کننده یادآور شد: از جمله دیگر بخش‌های برنامه می‌توان به روایت داستان «مرد یخی» اشاره کرد که هر شب از زبان نویسنده آن به صورت قطعه قطعه پخش می‌شود.
آذر تأکید کرد: روایت «پایی که جا ماند» در ژانر خاطره نویسی توسط حسینی پور نویسنده این اثر از دیگر آیتم‌های برنامه است. در بخش معرفی کتاب نیز کامور بخشایش پژوهشگر حوزه شعر و دفاع مقدس کتاب‌های مختلفی را در این حوزه به مخاطبان معرفی می‌کند.
وی در پایان گفت: در این ویژه برنامه فاطمه افشاریان فرزند سردار شهید مجید افشاریان نیز به شعرخوانی می‌پردازد.
ویژهبرنامه «دریای نور» به کارگردانی علیرضا فرح‌پور و تهیه کنندگی امیرحسین آذر در هفت قسمت 45 دقیقه‌ای از ابتدای مهر ماه هر شب ساعت 22 از شبکه آموزش سیما پخش می‌شود.
گزارشی از نشست «اقتباس از آثار ادبی در حوزه دفاع مقدس»
اولین نشست با موضوع اقتباس از آثار ادبی حوزه دفاع مقدس در ساحت تئا‌تر با حضور دکتر سعید اسدی و مهرداد رایانی مخصوص و جمعی از علاقه‌مندان در حوزه هنری برگزار شد.
مجموع نشست‌های با عنوان حماسه گل سرخ در تماشاخانه ماه و سالن مهرداد اوستای مجموعه حوزه هنری به مناسبت هفته دفاع مقدس در حال برگزاری است.
در اولین نشست با موضوع اقتباس از آثار ادبی حوزه دفاع مقدس در ساحت تئا‌تر با حضور دکتر سعید اسدی و مهرداد رایانی مخصوص و جمعی از علاقه‌مندان این حوزه برگزار شد.
در ابتدای جلسه مجری برنامه با اشاره به تلاش‌های مرکز پژوهش‌های حوزه هنری در راستای اعتلای امور پژوهشی حوزه تئا‌تر و انتشار مجله کتاب صحنه، پیرامون کارگروه اقتباس از آثار ادبی دفاع مقدس توضیحاتی ارائه داد. وی با طرح این سوال که در ادبیات حضور دفاع مقدس پررنگ است، چرا در مورد تئا‌تر با کم کاری مواجهیم.
شروع صحبت با سعید اسدی بود که به کمرنگ شدن تئا‌تر دفاع مقدس و تولید متون در این حوزه در سالیان اخیر اشاره کرد. وی با افزود در گذشته که خطر افول تئا‌تر دفاع مقدس حس می‌شده، سمینارهایی برگزار شد که حتی عنوان یکی از آن‌ها آسیب‌شناسی تئا‌تر دفاع مقدس بود که خود نشان از افول آن داشت.
وی یکی از علل افول این گونه تئاتری را عنوان آن دانست که خوشبختانه به تئا‌تر مقاومت تغییر کرده است. این استاد دانشگاه تهران در ادامه گفت در برخورد با تئا‌تر دفاع مقدس با متنی روبروییم که هدفش جنگ نبود؛ بلکه تقدیس و بیان ایدئولوژی بود. این تئا‌تر در پی اسطوره‌سازی اعراقی و تکرار غالب‌های امتحان شده بود که برای مخاطب کلیشه شده بود.
وی افزود که با تغییر عنوان این گونه تئاتری اتفاقی بزرگی نیز رخ نداد و این در حالی بود که مقاومت دیگر به جنگ ما با عراق خلاصه نمی‌شد؛ بلکه حوزه آن گسترده‌تر شد. تئا‌تر دفاع مقدس مدتی است از بدنه تئا‌تر جدا شده است و متولیان سعی بر برجسته کردن آن نمودند. حتی دست به تقسیم‌بندی میان هنرمندان پرداختند که موجب شد هنرمند هویت ویژه‌ای برای تئا‌تر دفاع مقدس قایل شود و نویسندگان و کارگردانان از این جریان جدا شوند.
سعید اسدی همچنین به فقدان افق تاریخی در دراز مدت برای تئا‌تر مقدس اشاره می‌کند که در زمانی که نیاز به تهییج و ایجاد روحیه بود ابعاد تبلیغی و تهییجی داشت و در دهه هفتاد این نگاه تغییر کرده و به رویکردی تحلیلی و تفسیری تدبیل شده است که جنگ به چشم یک رخداد دیده می‌شود.
وی معتقد است که در تم هنرمندان به دو گروه موافق و مخالف تقسیم شدند که در آن موافق نگاه نوستالژیک داشته و قصدش ایجاد این روحیه در جامعه بود؛ لیکن برخی به این مساله روشنفکرانه نگاه می‌کردند که ترس از فراموش شدن داشتند. یک عده در بطن جنگ بودند تا آرمان‌هایشان فراموش نشود و برخی دوست داشتند همه چیز فراموش شود.
وی در آسیب‌شناسی این تفرق نگاه به این مساله پرداخت که افرادی که توانایی تولید آثار دفاع مقدسی داشتند، نمی-توانستند تحلیلی به مساله نگاه کنند پس سعی به بازگشت به رویکرد تبلیغی نمودند، رویکردی که مدیران بالادستی نیز از آن راضی بودند که موجب شد این تئا‌تر تبدیل به ژانر کلیشه‌ای و در نهایت محدود به جشنواره‌ها و فصل پاییز شود.
اسدی با نگاه به آثار ادبی حوزه دفاع مقدسی آن‌ها را فاقد صورت زیبا‌شناسانه دانست که نویسندگان آن‌ها بیشتر بر رخداد تمرکز کرده‌اند؛ در حالی که دیگر رخداد وجود ندارد بلکه روایتی از رخداد است و سیل کتاب‌های خاطره ناشی از همین مساله است و این نوع نوشتار پیش از آنکه منتج از اصول داستان‌نویسی و زیبا‌شناختی باشد ناشی از تجربیات است و اکثراً توانایی تبدیل به آثار نمایشی را ندارند.
مهرداد رایانی مخصوص دیگر سخنران این نشست بود، او پیش از شروع بحث به تجربه خود در حوزه تئا‌تر دفاع مقدس پرداخت و از سه اثر «عزیز مایی»، «دغدغه‌های پرچین» و «من که دا نیستم» صحبت کرد. وی پیرامون اقتباس از کتاب دا گفت کتاب مملو از رخدادهای گسترده است و برای من قابلیت نمایشی نداشت و نتوانستم آنچه می‌خواستم را بنویسم که یکی از دلایلش ورود حاکمیت به این مساله است و دلیل دیگرش نبوده خواسته قلبی است با آنکه از لحاظ مالی اغنا شده است.
وی مشکل تئا‌تر دفاع مقدس را ورود حاکمیت دانسته که به اشتباه قصد هدایت هنر دفاع مقدس را داشته است. وی خود را نیز در این مساله مقصر دانست. وی با طرح این پرسش که چرا هنوز در غرب برای جنگ جهانی اول فیلم می‌سازند در حالی که صد سال از آن می‌گذرد؛ وجود هنرمند در عرصه جنگ را ضرورتی برای خلق اثر نمایشی با موضوع دفاع مقدس ندانست. وی با مخاطب قرار دادن ارگان‌هایی همچون انجمن تئا‌تر انقلاب و دفاع مقدس یا بنیاد حفظ و نشر ارزش‌های دفاع مقدس پرسید که این ارگان‌ها این سال‌ها چه کرده‌اند؟
این کارگردان تئا‌تر سپس به تبیین سه گونه اقتباس وفادارانه، برداشت یک بخش و الهام‌گیری پرداخت و اضافه کرد برای نوشتن دو چیز اهمیت دارد: یک تپیدن دل برای موضوع و دو درست کردن زاویه دید است. بر همین مساله وی با موفق شمردن برخی نمایش‌ها، آن‌ها را به سبب دلی نبودن، ناموفق در جلب نظر مسئولان خواند و افزود که در صورتی دلی کار کردن حتی می‌توان تئا‌تر انتقادی دفاع مقدس تولید کرد؛ چرا که قصد بنیان زدن و تحقیر ندارد بلکه نیت خیر دارد.
سپس میکروفون به سعید اسدی داده شد و وی به موضوع واقعیت، حقیقت و بازنمایی از منظر افلاطون و ارسطو پرداخت. وی بر اساس آرا ارسطو گفت اثر هنری می‌تواند از اصل فاصله بگیرد بطوریکه حقیقت را نفی نکند ولی واقعیت را تغییر دهد.
استاد دانشگاه تهران مشکل تئا‌تر مقدس را نداشتن جایگاه آن در میان مخاطبان دانست و حاکمیت را فاقد افرادی متخصص و دارای سر رشته در مسائل هنری معرفی کرد که تنها به عواقب اثر فکر می‌کنند، نه به فرایند اثر.
وی چاره را در بازگشت به مساله روایت دانست و در توضیح به روایت دا اشاره کرد که در روایت جذاب نیست؛ بلکه بواسطه وقایع مخاطب را جذب می‌کند و کتاب فاقد ساختار زیبا‌شناسانه است و این در حالی است که رمانی چون در جبهه غرب خبری نیست به سبب صورت زیباشناختیش با خواندنش تجربه‌ای از جنگ در مخاطبش پدید می‌آورد و در نتیجه از آن اقتباس‌های بی‌شمار سینمایی، تلویزیونی و تئاتری شده است.
اسدی به بی‌قاعدگی در ادبیات ایران پرداخت که در حوزه دفاع مقدس خالقان اثر نه نویسنده‌اند و نه هنرمند و حتی متحصصان انتشارات نیز قابل اعتماد نیستند. وی سپس به تقسیم‌بندی اثر هنری به دو گونه تعلیمی و هستی‌شناختی پرداخت و تئا‌تر دفاع مقدس کنونی ایران را از زمره آثار تعلیمی دانست و آن را به سبب عدم پیچیدگی و آشکاری اندیشه خواسته و مقبول حاکمیت است که در آن مثلاً بعد استیلایی شهید برجسته می‌شود و این در حالی است که ما نیاز به تئا‌تر هستی‌شناسانه داریم که در آن اندیشه در پس ماجراست و هدف کشف اندیشه است و این در حالی است که در تئا‌تر امروز مسئول ذی‌ربط خواهان تئاتری با نشانگان ویژه همیشگی دفاع مقدس مثل لباس خاکی و پوتین و شعارهای شناخته شده است.
فهرست 66 کتاب منتخب دفاع مقدس برای شرکت در نمایشگاه فرانکفورت منتشر شد
مجمع ناشران دفاع مقدس فهرست 66 عنوان کتاب با
موضوع دفاع مقدس و انقلاب اسلامی که از سوی این تشکل در نمایشگاه
بین‌المللی کتاب فرانکفورت حضور خواهند داشت را منتشر کرد.
این فهرست در طول سال گذشته از سوی کارگروه ویژه‌ای در مجمع، انتخاب و برای حضور در این نمایشگاه مشخص شده است.
این فهرست به شرح زیر است:
1- مهتاب خین : خاطرات سردار همدانی
2- من او: رضا امیرخانی
3- جانستان کابلستان: رضا امیرخانی
4- همان لبخند همیشگی: روایت‌هایی از سردار شهید «محمد بروجردی»؛ فرهاد خضری
5- من زنده‌ام: معصومه آباد
6- سفربه حلبچه: هدایت الله بهبودی
7- نیاز: قاسمعلی فراست
8- یکشنبه آخر: معصومه رامهرمزی
9- دوپنجره دوکبوتر، یک پرواز: سیدمهدی شجاعی
10- اگربابابمیرد: محمدرضا سرشار
11- مهمان صخره‌ها: خاطرات خلبان محمدغلام حسینی
12- خاک‌های نرم کوشک: سعید عاکف
13- معماي كانال ماهي: اكبرصحرايي
14- ارمیا: رضا امیرخانی
15- ایکاش گل سرخ نبود: منیژه آرمین
16- سلام بر ابراهیم
17- غواص‌ها بوی نعنا می‌دهند: حمید حسام
18- امام دوست بچه‌ها: مرتضی امین
19- بچه‌ها و رزمندگان: مرتضی امین
20- پرواز تا بی‌نهایت: آجا؛
21- حکایت آن مرد غریب: محمود جوانبخت
22- سه روایت از یک مرد: محمدرضا بایرامی
23- سفر به گرای 270 درجه: احمد دهقان
24- هفت روز آخر: محمد رضا بایرامی
25- جنگ پابرهنه: رحیم مخدومی
26- نامه‌های فهیمه: علي رضا كمری
27- جمیل: حسن گلچین
28- چقدر این انگشتر به دستان تو می‌آید: محمد علی شامانی
29- حرمان هور
30- نونی صفر
31- آلبوم بیست و هفتی‌ها
32- داستان‌های شهرجنگی: حبیب احمدزاده
33- شطرنج باماشین قیامت: حبیب احمدزاده
34- فال خون: داوودغفارزادگان
35- شب هاي بمباران: داودغفارزادگان
36- دا: با ترجمه پال اسپراکمن
37- کالک‌های خاکی: خاطرات سردارعزیزجعفری
38- رازنگین سرخ: حمید حسام؛ خاطرات سردارشهبازی
39- پایی که جاماند: سید ناصر حسینی پور
40- درهاله‌ای ازغبار: زندگینامه شهیداحمدمتوسلیان
41- نورالدین پسرایران: معصومه سپهری
42- خط فکه: یادداشت‌های شهیدمحمدشکری
43- بازیابی ثبات: مرکزاسناد و تحقیقات دفاع مقدس
44- ققنوس فاتح: گلعلی بابایی (خاطرات شهید محسن وزوایی)
45- برف سرخ
46- گردان عاشقان
47- ناهید: شهریار زمانی
48- کفش‌های فرمانده: شیوا سلامت
49- دفتر سوخته: شیوا سلامت
50- شهید همت (به روایت همسر)
51- شهید چمران (به روایت همسر)
52- سهم من از چشمهای او: حمید حسام
53- تنبیه متجاوز (معاقبه المعتدی): درودیان
54- روایت نیمه روز 24 ام: کاوه بهمن
55- دهلیز انتظار : حمید حسام
56- پوریای ولی
57- شاهدان زمان
58- جنگ تحمیلی و دفاع در برابر تجاوز (زنان در دفاع مقدس)
59- جنگ تحمیلی و دفاع در برابر تجاوز (شهدا)
60- دائره المعارف مصور تاریخ جنگ
61- زنده باد کمیل
62- فرمانده من
63- هاجر در انتظار
64- هشت سال اینگونه گذشت
65- اجتناب ناپذیری جنگ: درودیان
66- مسکو زیر صفر: منیرالسادات موسوی
