به گزارش بولتن نیوز، عده‌ای‌ آغاز چاپ‌ در ایران‌ را عصر ایلخانیان‌ می‌دانند؛ اما بر اساس‌ مدارک موجود، نخستین‌ کتابی‌ که‌ در خود ایران‌ چاپ‌ شده‌، زبور داوود یا ساغموس‌ است‌ که‌ در سال 1638 به‌ زبان‌ و خط‌ ارمنی‌ در 572 صفحه‌ در جلفای‌ اصفهان‌ و به‌ دست‌ کشیشان‌ ارمنی‌ به‌ چاپ‌ رسیده‌ است. صنعت چاپ بعد از این کتاب، اگر آن را اولین کتاب چاپ شده در ایران بدانیم، فراز و فرود بسیاری را در پشت سر گذراند، با مشکلات متعدد مواجه شد و در نهایت با آروزی روزهای بهتر فعالیت خود را ادامه می‌دهد.

محمودرضا برازش، مدیر اداره کل چاپ وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی، در حاشیه تور بازدید خبرنگاران از تعدادی از چاپخانه‌های استان تهران که به مناسبت روز صنعت چاپ برگزار شده بود، با اشاره به تحول صنعت چاپ در کشور طی سال‌های اخیر گفت: در طول دو الی سه دهه گذشته، صنعت چاپ تحول بسیاری را شاهد بوده است. 40 سال پیش که می‌خواستند اداره کل چاپ را در وزارات ارشاد را تأسیس کنند، تصور این بود که این اداره تنها به چاپ کتاب می‌پردازد. اما طی دهه‌های گذشته صنعت چاپ در کشور تغییر کرد و دچار تحول شد. به طوری که وارد عرصه‌های جدیتری مانند کارت‌های اعتباری شد. شاید در دوره‌ای چاپ کارت‌های اعتباری اهمیت خاصی نداشت، اما الآن در کیف هر یک از ما سه الی چهار کارت دیده می‌شود.

سیل واردات و تعطیلی چاپخانه‌ها

وی ادامه داد: صنعت چاپ امروزه گسترده شده و از چاپ کتاب و رزونامه فراتر رفته است. در حال حاضر سهم کمی از صنعت چاپ به مقوله کتاب و نشریات می‌پردازد؛ حوزه‌های جدیدی مانند بسته‌‌بندی، تبلیغات و... پیش روی ما قرار دارد. توسعه هر یک از این بخش‌ها موفقیت‌هایی را به همراه دارد. به عنوان نمونه، عدم توفیق در بسته‌بندی منجر به این شده است که ما نتوانیم کالاهایمان را در خارج از کشور به نحو احسن ارائه دهیم.

مدیر اداره کل چاپ وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی از تفویض اختیارات به شهرستان‌ها دراین زمینه خبر داد و افزود: سعی داریم با همکاری کارشناسان در راه توسعه این نوع فعالیت‌ها قدم برداریم. یکی از این حوزه‌ها شامل بسته‌بنید می‌شود که می‌خواهیم با استفاده از کارشناسان، به سمت توسعه قدم برداریم. از یک سو از تعطیلی چاپخانه‌ها حرف می‌زنیم و از سوی دیگر شاهد سیل واردات هستیم. متأسفانه در این زمینه تعادل را رعایت نکردیم.

شرکت چاپ و نشر بانک ملی ایران اولین مقصد بازدید خبرنگاران به مناسبت روز صنعت چاپ در کشور بود. روزی که می‌توان به بهانه آن از نزدیک با مشکلات فعالان این عرصه که چند سالی است تحریم‌ها، افزایش قیمت‌ها و در نهایت واردات محصولات مواجه بوده‌اند، آشنا شد.

شرکت چاپ و نشر بانک ملی در سال 1317 با نام «بنگاه چاپخانه» تاسیس شده است. این شرکت که در ابتدا کارش محدود به چاپ تاریخ انتشار بر روی اسکناس‎ها بود، کم‌کم با گسترش فعالیت‌ها، به تدریج به یکی از معتبرترین چاپخانه‎های کشور و خاورمیانه تبدیل شد. ساختمان شرکت توسط فرانسوی‎ها طراحی و در سال 1319 ساخته شد. در سال 1376 به دلیل تقاضای فراوان و حجم بالای سفارش‎های چاپی، ساختمان جدید چاپخانه که در این زمان با نام «شرکت چاپ بانک ملی ایران» به کار خود می‎پرداخت، با زیر بنای 23400 متر مربع در کیلومتر 18 جاده مخصوص کرج احداث شد. نهایتاً در سال 1379 این شرکت به منظور یجاد امکان نشر کتاب و مجله، مجوز نشر را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کرد و به «شرکت چاپ و نشر بانک ملی ایران» تغییر نام یافت.

چاپخانه‌ای که مقام اول امنیتی را در کشور دارد

شرکت چاپ و نشر بانک ملی انجام امور متعدد و ویژ‌ه‌ای را برعهده دارد که به دلیل داشتن ماشین‌های خاص، انجام ان تنها از سوی این شرکت انجام می‌شود که از جمله این موارد می‌توان به چاپ اوراق بهادار، تولید کارت ملی هوش.مند و اسکن‌ از اسناد مهم سازمان‌های مختلف اشاره کرد. علاوه بر این حجم بالای تولیدات در روز، امکان حفظ تولیدات در انبارها به مدت طولانی نیز از دیگر ویژگی‌های این شرکت بوده است. رضا منصوری، مدیرعامل این شرکت، طی بازدید خبرنگاران از شرکت متبوعش با اشاره به فعالیت‌های این شرکت گفت: این شرکت به مرور در دوره‌های مختلف پیشرفت‌هایی را داشته و با توسعه ماشین‌آلات و امکانات جانبی دیگر، بسیاری از فعالیت‌های ارگان‌های دولتی، نظامی و سیاسی به این شرکت سپرده می‌شود. این شرکت رضایت مشتری و انجام امور به نحو احسن را مد نظر خود قرار داده و به همین جهت در طول سال‌های متمادی به توسعه فعالیت‌های خود پرداخت. از جمله این موارد که جدیدترین آن هم محسوب می‌شود، بهره‌برداری از آخرین خط اسکن اسناد است که با مشارکت نهادهای دیگر این کار انجام می‌شود.

به گفته منصوری، از دیگر کارهای پراهمیتی که شرکت چاپ و نشر بانک ملی آن را مد نظر قرار داده است، ارتقای سطح امنیتی تولیدات این شرکت است. با توجه به این مهم، شرکت برای رسیدن به این مرحله امور مختلفی را انجام و برنامه‌ریزی می‌کند که از جمله این موارد می‌توان به  استفاده از نرم‌افزار طراحی امنیتی، حکاکی لیزر، درج هولوگرام، درج تراشه و ... اشاره کرد.

تعرفه انتخابات و اوراق بهادار چگونه تولید می‌شود؟

 فعالیت‌های این شرکت به دلیل امور محول شده، به دو بخش عمده امنیتی و غیر امنیتی تقسیم می‌شود. بر این اساس فعالیت‌ها به بخش A و B تقسیم می‌شود. چاپ برخی از تولیدات که از اهمیت ویژه برخورداراند، در درجه A قرار می‌گیرند. البته براساس اهمیت تولیدات، سطوح امنیتی نیز افزایش می‌یابد که از جمله این موارد می‌توان به چاپ تعرفه انتخابات اشاره کرد که در این زمان تمام شرکت به صورت ایزوله اداره می‌شود و علاوه بر این، اصول امنیتی در بالاترین سطح خود رعایت می‌شود. از دیگر ویژگی‌های این شرکت داشتن خزانه وسیع برای نگهداری تولیدات تا زمان مقرر است. به گفته محمدی، مدیر فروش این شرکت، داشتن خزانه یکی از ویژگی‌های مثبتی است که در هر چاپخانه‌ای نمی‌توان یافت. داشتن این خزانه به ما این امکان را می‌دهد که با رعایت تمام اصول امنیتی، زمان توزیع نیز تغییر نکند. به عنوان نمونه شرکت این توانایی را دارد که در زمان انتخابات حدود 120 میلیون برگ را در داخل خزانه خود نگهداری کند تا زمان توزیع آن از سوی وزارت کشور اعلام شود.

این شرکت علاوه بر چاپ اوراق بهادار چاپ آثار متعدد را نیز در سطح B فعالیت‌ها برعهده دارد که این امر هم از دو بخش تقسیم می‌شود. بخش نخست کتاب‌هایی است که بنا بر درخواست دیگر ناشران چاپ می‌شود و دیگری آثاری است که چاپ آنها به علاقه خود شرکت انجام می‌شود. از جمله کارهای منحصر به فرد در این بخش، چاپ قرآن به خط نیریزی با شش رنگ بود که کاغذ آن در کشور اندونزی و تحت نظر مفتی‌های این کشور انجام شده بود. این قرآن نفیس دارای خطوط تذهیب زیبا با شش رنگ بود که کار طراحی آن یک‌سال زمان برده است. این قرآن پس از توشیح مقام معظم رهبری از سوی ایشان به سران کشورهای اسلامی اهدا می‌شود.

از دیگر نکات جالب این بخش از شرکت چاپ و نشر بانک ملی، امکان چاپ آثار با عطف بالا است، به طوری که امکان این را می‌دهد که کتاب با کمترین امکان آسیب به چاپ برسد. چاپ این آثار را ماشین‌های تردوزی برعهده دارند.

آغاز به کار اسکن‌سازی اسناد سازمان‌ها مختلف

این شرکت علاوه بر چاپ اوراق بهادار و کتاب، چاپ روزنامه را نیز برعهده دارد که این کار توسط ماشین‌های مرولن انجام می‌شود که قابلیت 60 هزار کپی در ساعت را با سرعت بالا دارند. «روزنامه ایران» از جمله روزنامه‌هایی است که چاپ آن را این شرکت برعهده دارد. از نکات جالب این بخش، تولید روزنامه بدون بوی نفت بود که به گفته یکی از کارشناسان، استفاده از مرکب هیت ست و سیستم درآیر، این امکان فراهم شده است تا روزنامه بدون بوی نامطبوع متداول منتشر شود.

خط تولید اسکن اسناد در سال جاری به عنوان جدیدترین اقدام این شرکت، راه‌ا‌ندازی شد. نیما منبری، مدیر این بخش، با اشاره به فعالیت‌های انجام شده به خبرنگاران حاضر گفت:
آنچه که در این خط تولید است، فعلاً یک دستگاه است که  اسکن اسناد مراکز مختلف دولتی را برعهده دارد. این امر به دلیل در خطر بودن اسناد در مواجهه با حوادث متعدد راه‌ندازی شده  و قرار است میزان فعالیت‌های خود را گسترش دهد. دستگاه به کار گرفته شده در این بخش، بر خلاف دیگر دستگاه‌های موجود، محدودیت دراماژ ندارد و با هر سایزی می تواند اسناد را اسکن کند. این دستگاه هر ثانیه یک‌برگ را در سه بعد سیاه، سفید و خاکستری اسکن می‌کند.

آغاز خط تولید کارت ملی هوشمند/ توزیع: 4 سال آینده

با وجود همه بخش‌های فعال در این شرکت، به نظر می‌رسد جذاب‌ترین بخش، ویژه چاپ اوراق بهادار و تعرفه انتخابات باشد. این بخش کاملاً به صورت امنیتی اداره می‌شود و قوانین خاص خود را دارد. به عنوان نمونه، کارمندان این بخش برای ورود به سالن باید لباس مخصوص خود را بپوشند و تصویربرداری نیز در این بخش ممنوع اعلام شده است. داوود محمدی، مدیر فروش این شرکت، با توضیح جزئیات این‌چنینی، درباره نوع فعالیت‌های این بخش گفت: کار ما در این بخش تنها منحصر به تولید دسته چک نیست، امور مهمتری مانند تعرفه دوره انتخابات را هم در این سالن انجام می‌دهیم. ما در این بخش به تولید و آماده‌سازی انوع دسته چک‌ها، اوراق مشارکت، بن‌ها و اوراق امنیتی می‌پردازیم و ویژگی‌های خاصی را برای هر یک از این امور تعریف می‌کنیم که شامل برش، شخصی‌سازی، کنترل رنگ، کلیه اطلاعات متغیر شامل نام و نام خانوادگی، شعبه صدور دسته چک و... است.

محمدی البته بر بالا بودن سطح امنیتی کارها در این بخش تأکید کرد و گفت: به دلیل لحاظ کردن پارامترهای امنیتی تا کنون ما در این بخش شاهد انجام جعل در شرکت نداشتیم.

از دیگر کارهایی که به تازگی در این شرکت آغاز شده، تولید «کارت ملی هوشمند» با طراز امنیتی بالاست که این امر با همکاری سازمان ثبت احوال کشور و وزارت خارجه انجام شده است. به گفته منصوری، این بخش به تازگی کار خود را آغاز کرده و پیش‌بینی می‌شود که توزیع این نوع کارت‌ها برای 72 میلیون جمعیت ایران، از چهار سال آینده آغاز خواهد شد. کارت ملی‌های تولید شده در این بخش، با کارت ملی‌هایی که هم‌اینک در دست عموم قرار دارد، تفاوت‌های عمده‌ای دارد که از جمله این موارد می‌توان به ایجاد ظرفیت‌های متعدد در آن، امکان احراز هویت و... اشاره کرد.

چینی‌ها بازار ایران را از دست نمی‌دهند

«مسعود مارک» مقصد دیگر خبرنگاران بود. این شرکت که به تولید برچسب می‌پردازد، کار خود را از 40 سال آغاز کرد. مصطفایی، مدیر این شرکت، در جمع خبرنگاران با اشاره به نوع فعالیت‌های شرکت خود گفت: این شرکت کار خود را با مارک‌های فلزی آغاز کرد و بعد کم‌کم به مارک‌های پرچسب‌ و جدیداً نمونه جدید عکس برگردان حرارتی برای ظروف پلاستیکی تولید می‌کند. 

وی با بیان اینکه در حال حاضر حدود 100 نفر در این مجموعه مشغول به کار هستند، از مشکلات این کارگاه کوچک و کارگرانش گفت و افزود: مشکل امروز ما کپی برداری از تولیداتمان است. برخی از کارگاه‌های کوچک اقدام به تولیدات مشابه می‌کنند که گاه این امر کار را برای ما سخت می‌کند. علاوه بر این، واردات نیز تاحدودی ما را با مشکل مواجه کرده است. قیمت کالاهای وارداتی از تولید ارزان‌تر تمام می‌شود. حتی کشور چین که بخش عمده‌ای از واردات محصولات را برعهده دارد، پس از اینکه متوجه شد ما در داخل توانستیم یک نوع از کالاهای وارداتی را تولید کنیم، اعلام کرد که این کالا را با 20 درصد تخفیف عرضه می‌کند.

واردات میلیون یورویی و مشکلات چاپخانه‌های داخلی

«رسام نگار جاوید» مقصد نهایی خبرنگاران بود. این شرکت از سال 84 فعالیت خود را در دو بخش تولیدی و بازرگانی آغاز کرد. 200 نیروی متخصص در فضایی به وسعت 25 هزار متر مربع کار خود را در زمینه‌های چاپ، تولید کارت‌های هوشمند، کارت‌های پیش‌پرداخت و همچنین اطلاعات متغیر و پاکت‌گذاری صورت‌حساب‌ها در این مجموعه کار خود را انجام می‌دهند.

رضا حیدری، مدیر عامل این مجموعه، با اشاره به نوع فعالیت‌های شرکت رسام نگار جاوید، یکی از تولیدات این شرکت را چاپ قبوض همراه اول و تلفن ثابت عنوان کرد و گفت: این شرکت قابلیت دارد که در ماه 5 میلیون قبض چاپ کند. علاوه بر این، شرکت قابلیت تولید 45 میلیون سیم‌کارت را نیز دارد.

وی در ادامه با اشاره به کارهای جدید این شرکت گفت: همچنین این مجموعه قابلیت این را دارد که به تولید نسل جدید کارت‌های بانکی بپردازد. علاوه براین، قابلیت این را دارد که تمامی مراحل کارت ملی هوشمند را در داخل همین شرکت انجام دهد. ما برای این منظور پیشنهادی به سازمان ثبت احوال کشور دادیم، اما هنوز پاسخ مشخصی دریافت نکرده‌ایم. متأسفانه طی سال‌های اخیر حدود چند میلیون کارت ملی وارد کشور شده است که بخشی از این واردات به کامل نبودن ظرفیت تولید در کشور بازمی گردد. از این نظر ما جدیدترین ماشین‌ها را برای این امر تهیه کردیم که در روز می‌تواند 1میلیون 800 هزار کارت تولید کند.

حیدری با اشاره به مشکلاتی که پیش روی تولیدکنندگان داخلی قرار دارد، گفت: ما در حال حاضر در کشور انواع و اقسام چاپ‌ها را داریم، در برخی از بخش‌ها رشد داشتیم و می‌توانیم صادر کنیم، اما بخش‌هایی هم ضعف دارد که از کشورهای دیگر مثل ترکیه وارد می‌کنیم. چندین 10 میلیون یورو دارد هزینه می‌شود تا کار چاپ شده لیبل به طور اعم از ترکیه وارد کشور شود.

مشکل واردات تنها منحصر به تولیدکنندگان و فعالان عرصه چاپ کشور نیست، در بخش‌های مختلف تولیدی در سال‌های گذشته، واردات کالاهای بی‌رویه هر روز دست تولیدکنندگان را بیشتر از پیش بسته و ماشین‌های بسیاری را به خاموشی سپرده است. آنچه که امروز صنعت چاپ کشور با آن دست و پنجه نرم می‌کند، تنها واردات بی‌رویه کالاهای مختلف نیست، قوانین دست و پا گیر و نداشتن برنامه مشخص از دیگر مشکلاتی است که تولیدکنندگان این حوزه با آن مواجه هستند. رشد واردات از یک سو، کم‌توانی تولیدکنندگان داخلی در مواجه با افزایش قیمت‌ها و عدم حمایت‌ لازم دولتی از سوی دیگر منجر به این شده که صنعت چاپ کشور پس از چند دهه همچنان در پیچ و خم‌های متعدد قرار گیرد؛ صنعتی که می‌تواند با برنامه‌ریزی مشخص و عزم ملی، یکی از ظرفیت‌های خوب برای صادرات به ویژه در کشورهای همسایه باشد.