پاسخ بازپرس سابق به ابهامات پرونده ریحانه

محمدحسين شاملو، بازپرس سابق جنايي تهران پس از وقوع اين قتل در محل حادثه حاضر شد و در كمتر 15 ساعت راز اين جنايت را فاش كرد. او نخستين بازجويي را از ريحانه جباري انجام داد و پس از 6 ماه تحقيقات براي او كيفرخواست صادر كرد. براي پاسخ به ابهامات اين پرونده گفتگويي با بازپرس سابق جنايي تهران داشتيم كه در ادامه مي خوانيد.

چه زماني از وقوع اين جنايت مطلع شديد؟

بعد از اذان مغرب و عشاء بود. نماز مغرب را خوانده بودم و خودم را براي نماز عشاء آماده مي كردم كه تلفن كشيك قتل به صدا درآمد. مامور كلانتري از آن سوي خط اعلام كرد، مرد ناشناسي در يك ساختمان مسكوني در خيابان ميرعماد به قتل رسيده است. دستور حضور تيم هاي تخصصي از جمله افسر پليس آگاهي، پزشكي قانوني و تشخيص هويت را در صحنه جنايت صادر كردم. به دليل اينكه محل جنايت به خانه ام نزديك بود سريع به آنجا رسيدم. جسد مرد ميانسالي در راه پله ها افتاده بود.هيچكدام از ساكنان او را نمي شناختند. مقتول هدف يك ضربه چاقو قرار گرفته بود. همسايه تنها صداي " دزد. دزد. بگيريدش." را شنيده بودند . وقتي از خانه هاي خود بيرون مي آيند مقتول رو به رو مي شوند كه قبل از گفتن حرفي از حال مي رود.

در ابتدا هويت مقتول مشخص نبود. رد خون را دنبال كرده و به دو طبقه بالاتر رسيديم. درب واحد آپارتماني باز بود. در ميان واحد سجاده اي پنه بود كه شواهد نشان مي داد ، مقتول هنگام نماز از پشت سر هدف چاقو قرار گرفته است. در كنار سجاده يك صندلي قرار داشت كه مقتول براي بلند شدن از آن كمك گرفته بود و رد خون بر روي دسته آن مشهود بود. ساكنان ساختمان در تحقيقات گفتند كه اين واحد آپارتمان متعلق به زن سالمندي است كه در حال حاضر بيمارستان است. در بازرسي جيب مقتول يك كارت شناسايي كشف شد كه از اين طريق هويت مقتول مورد شناسايي قرار گرفت.

چگونه به قاتل رسيديد؟

در بررسي محل جنايت تلفن همراه و دفترچه تلفن مقتول را پيدا كردم. بلافاصله تحقيق تلفني از افرادي كه در دفترچه تلفن بودند را آغاز كردم. بازجويي هاي تلفني طولاني باعث شد در اين مدت چهار بار تلفن همراهم باطري تمام كند. سرانجام پس از 15 ساعت به ريحانه رسيديم. البته نام او در دفتر تلفن ريحانه نوشته نشده بود.

از او خواستم براي ديدن يك عكس قرار بگذارد. در ابتدا گفت كه مادرم سكته كرده و نمي تواند بيايد. وقتي گفتم خودم مي آيم كفت چالوس است و تا 45 دقيقه ديگر خودش را به تهران مي رساند. آن روز تعطيل بود و امكان نداشت او در اين مدت كم خودش را به تهران برساند به همين خاطر به موضوع مشكوك شده و دستور رديابي آنتن تلفن همراهش را دادم. بررسي ها نشان داد، تلفن همراه در تجريش فعال است. خودم همراه ماموران راهي محل مورد نظر شديم. وقتي به مقابل خانه شان رسيديم دوباره با او تماس گرفتم. در اين مدت هم چند بار با هم تلفني تماس داشتيم و او سعي مي كرد طوري وانمود كند كه در جاده است. وقتي فهميد مقابل خانه شان هستم خواست عكس را مقابل پنجره اتاقش بگيرم كه قبول نكردم و سرانجام در را باز كرد.

در همان مرحله نخست به قتل اعتراف كرد؟

براي اينكه اعتراف كند بايد مدارك مستندي را آماده مي كرديم. به بازرسي اتاقش پرداخته و زير تخت يك چاقوي آغشته به خون پيدا كرديم. مانتو و مقنعه آغشته به خون نيز در اتاق كشف شد. ريحانه كه ديگر راهي براي فرار نداشت لب به اعتراف گشود و به ارتكاب قتل اعتراف كرد.

از همان ابتدا هم دفاع از ناموس را به عنوان انگيزه قتل مطرح كرد؟

نه! او در ابتدا درباره انگيزه اش حرفي نمي زد و بعدها موضوع دفاع از ناموس را مطرح كرد. شش ماه بر روي اين پرونده در دادسرا كار شد تا هيچ نكته مبهمي وجود نداشته باشد.پس از طي تشريفات قانوني پرونده براي محاكمه به دادگاه كيفري فرستاده شد. جلسه دادگاه نيز به رياست قاضي تردست برگزار شد. قاضي تردست از قضات باتجربه و حرفه اي بود كه در بعضي از محاكمات با تيزهوشي متوجه بي گناهي متهم به قتل شد و او را تبرئه كرد. موضوع دفاع مشروع از سوي دادگاه نيز رد شد و اين درحالي بود كه ريحانه و وكلايش نتوانستند براي ادعاي خود دليلي بياورند.

طي مدتي كه پرونده در دادسرا بود از اولياي دم خواستند كه به خاطر جواني ريحانه او را ببخشند كه آنها حاضر به اين كار نشدند حالا اميدوارlم با وساطت ريش سفيدان و بزرگان و به دور از جنجال آفريني اولياي دم حاضر به گذشت شوند.

با توجه به تحقيقات صورت گرفته در دادسرا به نظر شما انگيزه اصلي اين قتل چيست؟

ريحانه هيچ وقت انگيزه اصلي خود از قتل را نگفت. اما شواهد موجود در صحنه انگيزه دفاع مشروع را قاطعانه رد مي كند. مقتول در حال نماز خواندن بود كه قتل رخ داد. در خانه نيز قفل نبود. از سوي ديگر خيابان ميرعماد به خاطر نهادهاي مهمي كه در آن مستقر است هميشه پرتردد است. واحد مورد نظر نيز يك بالكن داشت كه رو به حياط بود. هميشه در حياط خانه تعدادي از اهالي حضور داشتند. با اين توضيح اگر انگيزه مقتول تجاوز بوده ، ريحانه مي توانست به راحتي از آنجا فرار يا درخواست كمك كند. ريحانه در برابر انگيزه اش از قتل سكوت كرده و اميد دارد فردي در آخرين لحظات به كمك او بيايد.

ريحانه در اين قتل همدستي داشت؟

شواهد كه اين را نشان نمي دهد. در محل قتل فقط دو ليوان بود. ريحانه تنها از خانه خارج شده بود و بعد هم تنها بازگشته بود. قتل هم با چاقوي ريحانه انجام شده بود. از مغازه داري كه چاقو را خريده بود نيز در اين باره سوال شد كه حرف هاي ريحانه در خصوص خريد چاقو به تنهايي را تائيد كرد. ريحانه حتي بعد از قتل تا زمان رسيدن اورژانس صبر مي كند و شماره پلاك خودروي اورژانس را در تلفن همراهش ذخيره كرده بود.

اگر انگيزه دفاع مشروع نبود ، چه انگيزه اي براي قتل متصور است؟

این موضوع را ریحانه باید توضیح دهد. اما به نظر نمی رسید ریحانه و مقتول با هم اختلافی داشته باشند. در بررسی محل قتل هیچ وسیله ای کشف نشد که نشان دهد برای طراحی دکوراسیون به آنجا رفته باشند.

اگر ریحانه انگیزه ای برای قتل نداشت چرا همراه خود چاقو به محل قتل برد؟

خود ریحانه مدعی است که مقتول در اولین قرار از او خواسته که برای محافظت از خودش چاقو همراه داشته باشد.