در مورد ایران، سختگیر؛ در مورد فلسطین، همراه و همدل

گروه بین الملل - به نظر می رسید اوباما در گذشته، بیشتر پذیرای نگرانی های اسرائیل بر سر برنامه هسته ای تهران است و به خواسته های روند صلح اورشلیم کمتر توجه دارد- اما حالا گوئی عکس این قضیه صادق است.

به گزارش بولتن نیوز، رافائل آهرن خبرنگار دیپلماتیک تایمزاسرائیل با ذکر این مقدمه نوشت: تحلیلگران آمریکایی سیاست خاور میانه مدت هاست که در مورد وجود " ارتباط " میان تهدید هسته ای ایران و مناقشۀ صلح اسرائیل و فلسطین کنجکاوند.

باراک اوباما ، رئیس جمهور آمریکا در ماه سپتامبر، در مجمع عمومی سازمان ملل گفت: "در کوتاه مدت، تلاش های دیپلماتیک امریکا ، بر روی دو موضوع خاص متمرکز خواهد بود : دستیابی ایران به سلاح های هسته ای ، و مناقشۀ اعراب و اسرائیل. "

مجاورت آشکار این دو موضوع - که به طور مستقیم چندان هم با یکدیگر مرتبط نیستند- نشان داد که رئيس جمهور به دنبال احیای فرمولی مقدس است که از زبان عبری به معنی- موضوع هسته ای در ازای فلسطین، ترجمه می شود. این نظریه که مرتب توسط مقامات آمریکایی و اسرائیلی رد می شود ، مبین آن است که واشنگتن می پذیرد تا در قبال ایران موضع سختی اتخاذ کند ، اما به شرطی که اورشلیم به سمت حل مسئله فلسطین حرکت کند.  اما اظهارات روز شنبۀ اوباما نشان می دهد که در حال حاضر عکس این مسأله صادق است.

رئيس جمهور امریکا در سخنرانی خود در انجمن سابان در واشنگتن، از قرارداد هسته ای موقت امریکا و پنج قدرت جهانی با ایران که در ماه نوامبر گذشته منعقد شد دفاع کرد. او اعلام کرد که " در هیچ کجای این قرار داد ... حق غنی سازی اورانیوم به ایران داده نشده است. " ، او همچنین تصریح کرد که در قرارداد دائم آتی ، به ایران اجازه داده می شود تا دقیقا این کار را انجام دهد.
اوباما گفت:" من عمیقا اعتقاد دارم که چشم انداز وضعیت نهایی این توافق به ما تضمین می دهد که حتی اگر آنها برخی قابلیت های غنی سازی نسبتا اندکی هم داشته باشند، باز هم این قابلیت  ها آنقدرمحدود و بازرسی ها آنقدر دقیق و عمیق خواهد بود که ، در عمل، هیچگاه به ظرفیت انفجار هسته ای نخواهند رسید."

بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل و همکارانش بارها و بارها گفته اند که از دید اسرائیل، این توافق یک نه مطلق بود . یووال اشتین ایتز، وزیر امور اطلاعات و استراتژیک اسرائیل روز شنبه در اولین پاسخ دولت اسرائیل به سخنان بی پردۀ اوباما در مراسم سابان گفت:"  باید در توافق نهایی، به وضوح مشخص شود :که ایران ، دیگر توانایی تولید سلاح هسته ای نخواهد داشت. تا اطمینان حاصل شود که ایران هیچگاه نباید هیچگونه ظرفیت غنی سازی اورانیوم یا تولید پلوتونیوم را داشته باشد. "

دولت ، درعین حال که تصریح می کند امنیت اسرائیل امری مقدس است ، اما از توافق موقت ژنو دفاع می کند- توافقی که اسرائیل آن را یک " اشتباه تاریخی" و خطرناک می نامد- و گویا مصمم است تا به توافقی بلند مدت دست یابد که اساسا به ایران اجازه می دهد تا درآستانۀ هسته ای شدن باقی بماند ، و همواره توانایی آن را داشته باشد تا ظرف چند ماه، به سمت خود را به توانایی ساخت سلاح هسته ای برساند.

اوباما گفت:" صادقانه بگویم، به لحاظ نظری ، آنها همواره بخشی [ از این توانایی [ را خواهند داشت. زیرا این فن آوری در اینجا و تقریبا در هر دانشگاهی در سراسر جهان در اختیار هر دانشجوی خوب رشتۀ فیزیک قرار دارد و آنها پیشاپیش این چرخه را طی کرده و در این دانش به نقطه ای رسیده اند که ما دیگر قادر به از بین بردن آن نیستیم.

واضح است که دولت اوباما تمایلی به تسلیم شدن در قبال خواسته های اسرائیل و اصرار غیر واقعی نتانیاهو برای برچیده شدن کل برنامه ایران ندارد. اوباما روز شنبه با خنده بسیار گفت:" در واقع تصور دنیای ایده آلی که در آن ایران بگوید ما همۀ عوامل و تاسیسات هسته ای خود را از بین می بریم و شما باور کنید ، تصور باطلی است. سعی می کنم شرایطی را متصور شوم که در آن کنگره هر لایحه ای که من مطرح کنم را تصویب کند.

در عوض به نظر می رسد که واشنگتن به خواسته های اورشلیم در مورد مذاکرات صلح با فلسطینی ها تمایل بیشتری نشان می دهد. اوباما و وزیر امور خارجه خستگی ناپذیرش ، جان کری ، فشار فوق العاده ای بر نتانیاهو می آورند تا در این مورد به توافق برسند . اظهارات اخیر این دو نشان می دهد که آنها به دو مورد از خواسته های کلیدی اسرائیل اهمیت فراوانی می دهند : به رسمیت شناختن اسرائیل به عنوان یک کشور مشروع یهودی توسط فلسطینی ها و ترتیبات امنیتی سخت، شامل حضور نظامی اسرائیل در درۀ اردن .

اوباما ظرف یکسال گذشته این خواستۀ نتانیاهو را رسما تایید کرده که فلسطینی ها باید اسرائیل را به عنوان سرزمین آبا و اجدادی مردم یهود به رسمیت بشناسند . اما روز شنبه ، او برای اولین بار علنا تایید کرد که حتی در صورت رسیدن به یک معامله نهایی ، باز هم نیروهای اسرائیل – دستکم تا مدتی-  در قلمرو کشور آیندۀ فلسطینی مستقر باقی خواهند ماند.

  اوباما ، با اشاره به حملات پی در پی راکت ها به شهرهای اسرائیلی که پس از خروج 2005 از نوار ساحلی تحت کنترل حماس صورت گرفته گفت: " همچنین در نهایت، فلسطینی ها باید درک کنند که ما در حال عبور از یک دوره گذارهستیم و مردم اسرائیل دیگر نمی توانند انتظار داشته باشند که کپی نوار غزه ، در کرانۀ غربی هم ایجاد شود . این امر غیر قابل قبول است. محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی باید بپذیرد که این دورۀ گذار نیازمند خویشتن داری نسبی فلسطینیان هم هست." وی گفت:" آنها نمی توانند یک شبه به تمام خواسته های خود برسند."

اوباما  سپس ، در پاسخ به این پرسش که «چگونه می توان از اسرائیل انتظار داشت تا توافقنامۀ نهایی را امضا کند آنهم در شرایطی که فلسطین هم اکنون هم کنترل غزه را در دست ندارد» گفت ، یک قرارداد صلح باید " طی مراحلی محقق شود " او بار دیگر ایدۀ " دورۀ گذار" را تکرار کرده و تصریح کرد که  طی این دوره قرارداد صلح امضا می شود ، اما هنوز همۀ جزئیات آن مشخص نخواهد بود. و اینکه "الزامات امنیتی مورد نظر اسرائیل باید در این توافق نهایی لحاظ شود."
بلافاصله پس از  اوباما، جان کری نیز در سخنرانی خود در انجمن سابان گفت که باید به اسرائیل اجازه داد تا به منظور تامین امنیت مرزهای شرقی ، حضور امنیتی خود را در خاک کشور آیندۀ فلسطین حفظ کند.

هر قدر واشنگتن ، اورشلیم را به سمت قرارداد صلح با فلسطینی ها سوق می دهد ، گویی این امریکایی ها هم به همان اندازه شرایط هشدارهای امنیتی اسرائیل را در قبال دره اردن آسان تر می پذیرند. اما وقتی نوبت به موضع گیری اسرائیل در قبال توافق با ایران می رسد، گویی اوباما و دولتش درک و همراهی کمتری نشان می دهند و اما از این طرف در حالیکه طی ماه های آینده ، معامله نهایی میان جامعه بین المللی و ایران در حال شکل گیری است- معامله ای که اسرائیل بی شک آن را وحشیانه رد خواهد کرد- به نظر می رسد توافق نهایی با فلسطینی ها، دست نیافتنی تر می شود.