روابط ایران با ترکیه رو بهبودی می رود

گروه بین الملل - دکتر محسن جلیلوند دکترای روابط بین الملل و عضو هیات علمی دانشگاه در نشستی تخصصی در گروه ترکیه شناسی مرکز مطالعات خاورمیانه وزارت امور خارجه بطور تخصصی به بحث روابط ترکیه با آمریکا پرداخت.

در ادامه این بحث پرسش و پاسخی از سوی خبرنگار بولتن نیوز با ایشان صورت گرفت که متن این گفتگو به شرح زیر است.

دکتر محسن جلیلوند ابتدا با اشاره به اینکه از یک دیدگاه نئو رئالیستی به روابط ترکیه و آمریکا می نگرد تاکید کرد که آمریکا به امنیت ترکیه با دیده اهمیت می نگرد بخصوص که این کشور بعنوان لنگرگاه ناتو توانسته است توانمندی ناتو را حفظ بکند چرا که ترکیه بدین شکل می تواند دریای سیاه را به کنترل خود در آورد و از سوی دیگر در دریای مدیترانه نیز ترکها حضور دارند همانطور که بطور سنتی عثمانی ها هم بر دریا حاکم بودند.

دکتر جلیلوند در ادامه می گوید: ترکها امروز بیشترین رابطه را با آمریکاییها دارند همانگونه که اوزال و دمیرل هم داشتند اگرچه دولت اربکان را هم آمریکاییها ساقط کردند تا نوعی تعادل در اسلام گرایی ترکیه ایجاد نمایند اما این رابطه ادامه یافته است و استراتژیک می باشد.

ادامه این بحث را بصورت سوال و جواب با همدیگر می خوانیم

* رویکرد جدید روابط ترکیه با آمریکاییها را چگونه می توان تحلیل کرد ؟

 رویکرد نوین آمریکا به ترکیه حفظ ترکیه است و باید بدانیم که اهمیت ترکیه از هندو چین برای آمریکاییها بیشتر است ترکیه هم اکنون نسخه اسلام میانه را عرضه کرده است و در مقابل آمریکاییها این اجازه را به کشورهای عربی نمی دهند و می کوشند در این کشورها سکولارها را حاکم نمایند .آمریکاییها می کوشند نسخه اسلام ترکیه را در مقابل نسخه عربی آن توسعه دهند .به اعتقاد من ترکیه یک کشور پادگانی است و پادگانی هم خواهد ماند و آمریکاییها آن را بعنوان لنگرگاه بی ثباتی حفظ خواهند کرد و چون پادگانی است می توانند این کشور را کنترل نمایند . اردوغان بعنوان نخست وزیر ترکیه یک مدیر خوبی است اما سیاستمدار خوبی نیست .از سوی دیگر می بینیم که داود اوغلو در حوزه سیاست خارجی یک سیاست پاندولی را پیگیری می کند که داراری ثبات مشخصی نیست و این حرکت پاندولی به مانند پاندول ساعت یک نقطه ثابت را نشان نمی دهد و به اعتقاد من تنظیم کننده روابط ترکیه با جهان آمریکاییها هستند.

* نقشی که ترکیه برای آمریکاییها بازی می کند چه نقشی است و اصولا انتظار آمریکاییها از این نقش چیست؟

 آمریکاییها برای ترکیه نقش خاورمیانه ایی قائل اند نه نقش اروپایی و می خواهند از ترکیه بعنوان بازیگری که کنترل کننده بخشی از تحولات در خاورمیانه باشد استفاده نمایند و در این راستا شدت و ضعف مدیریت را در ترکیه کنترل می کنند ضمن اینکه بی ثباتی را هم در سطحی بالا نمی برند که ساختار در ترکیه دچار مشکل شود.

* روابط کنونی ترکیه با آمریکا چه میزان بر روابط ترکیه با بغداد سایه افکنده است ؟

 من فکر می کنم روابط ترکیه با بغداد از یک زاویه یک رابطه دوجانبه ترکیه و عراقی است و از یک زاویه دیگر نیز متاثر از روابط ترکیه با آمریکاست . هر بده و بستانی در روابط ترکیه و بغداد متاثر از روابط امریکا با ترکیه است .

* روابط ترکیه با بغداد از چه دور نمایی برخوردار است ؟

 به اعتقاد من نقطه کلیدی بحث روابط ترکیه با بغداد وجود اقلیم کردستان عراق است اگر وضعیت کردستان عراق از این نوع ابهام خود خارج گردد و به نوعی ثبات برسد به نظر من روابط خارجی ترکیه با عراق خوب خواهد شد .اخیرا هم آقای بارزانی به ترکیه رفت که دولت عراق از این روابط که ترکیه می خواهد از کردهای عراق برای کنترل کردهای خود استفاده نماید چندان خرسند نیست ولی واقعیت این است که دولت عراق از توان لازم برای جلوگیری کردن از این روابط برخوردار نیست .از این رو دولت ترکیه می بینیم که با دعوت از آقای بارزانی می کوشد که دولت عراق را به نوعی دور بزند.

* با این ا وصاف فکر می کنید روابط جمهوری اسلامی ایران با ترکیه چگونه خواهد بود ؟

 به اعتقاد من اگر وضعیت سوریه حل نشود روابط سرد باقی خواهد ماند .ما ا لبته با ترکیه روابط مناسبی داریم و می دانید که مدتی قبل ترکیه ایران را از لیست دشمنان خود خارج کرد اما تا زمانی که سوریه به سوی نوعی ثبات پیش نرود این سردی باقی خواهد ماند.

* چقدر امیدوار هستید که موضوع سوریه حل شود تا این روابط نیز دورنمای خوبی را به خود ببیند؟

 ترکها در خصوص سوریه ابتدا تند رفتند اما بعد متوجه شدند که این سیاست چندان هم مناسب نیست و لذا کوشیدند به نحوی شرایط را به کنترل خود در بیاورند.اما بهرحال اگر اجلاس ژنو 2 برگزار شود و توافقاتی در خصوص سوریه در سال 2014 حاصل شود می توان امیدوار بود که وضعیت سوریه به نوعی ثبات برسد.

* برای سوال آخر بفرمایید دورنمای روابط ایران با ترکیه را چگونه می بینید؟

 به اعتقاد من روابط ما به ترکیه به سوی بهبودی خواهد رفت.