اثر منفی پناهندگی اسنودن در روسیه بر سیاست آمریکا در سوریه و ایران

به گزارش بولتن نیوز به نقل از رویترز، با پناه گرفتن پیمانکار سابق آژانس جاسوسی ایالات متحده در روسیه که به منزلۀ سیلی محکمی بر صورت رئیس جمهوری آمریکا، باراک اوباما تلقی وی شود، کاخ سفید در حال سبک سنگین کردن این موضوع است که آیا اوباما اکنون باید از حضور در اجلاس مسکو در اوایل ماه سپتامبر امسال پا پس بکشد ، و از این طریق مستقیما از رئیس جمهور روسیه، ولادیمیر پوتین زهر چشم بگیرد؟

تحلیلگران می گویند واقعیت این است که حتی طرح چنین تهدیدی از سوی واشنگتن ، پیامدهای بالقوه مضراین تحول را بر هر نوع چشم انداز آشتی میان این دو رقیب سابق جنگ سرد ، برسر مسائل مشکل زای جهانی پررنگ تر خواهد کرد . پیامد هایی که به مراتب مهم تراز سرنوشت یک هکر 30 ساله است که برای فرار از دادستان ایالات متحده تلاش می کند.

بسیار بعید است که این دو مرد تمام اختلافات متعدد میان خود را حل و فصل کنند، حتی اگر این اجلاس طبق برنامه برگزار شود. آنها خلق وخوی شخصی نا مناسبی دارند و نشست های قبلی هم به شدت خامدستانه و بی فایده بوده است.

در حالی که کرملین هر نوع اصطکاک دوجانبه را کم اهمیت جلوه می دهد، مقامات دولت اوباما و قانونگذاران رده بالا می گویند این امر نمی تواند موضوع پیش پا افتاده ای باشد که روسیه به اسنودن پناهندگی یک ساله بدهد و پس از سپری کردن بیش از پنج هفته در برزخ بلاتکلیفی، به سادگی به او اجازه دهد تا فرودگاه مسکو را ترک کند.

اندرو وایس، مشاور سابق رئیس جمهور بیل کلینتون در امور روسیه می گوید:" فضای سیاسی واشنگتن درمورد روسیه به شدت سمی است. پیش از این هم در تشکیلات سیاسی خشم زیادی نسبت به روسیه موج می زد و موضوع اسنودن در این میانه مانند کاتالیزور عمل کرده است. "

در صدر فهرست بلند بالای اختلافات آمریکا با روسیه، حمایت مسکو از بشار اسد، رئیس جمهور درگیر در جنگ داخلی سوریه قرار دارد ، حتی زمانیکه اوباما جامعۀ بین المللی را بر آن داشت تا از وی بخواهند از مسند قدرت کناره گیری کند.

روابط روز به روز تیره تر شدۀ میان ایالات متحده و روسیه در حال حاضر می تواند شرایط را برای هر دو طرف سخت ترکند و دیگر نتوانند در برگزاری گفتگوهای صلح سوریه با هدف رسیدن به یک راه حل سیاسی با یکدیگر همکاری کنند.

با نزدیک شدن ایران به مراسم تحلیف رئیس جمهور تازه انتخاب شده، حسن روحانی ، کسی که تمایل بیشتری برای مذاکره بر سر برنامه های هسته ای مورد مناقشه این کشور از خود نشان می دهد، نگرانی هائی نیز در واشنگتن وجود دارد از اینکه مبادا روسیه در روند محدود کردن جاه طلبی های هسته ای ایران از طریق اعمال تحریم های شدیدتر، با کشورهای غربی همراهی نکند.

تضادی عمیق

ایالات متحده و روسیه در بحث حقوق بشر، همچنان عمیقا در تضاد هستند. کاخ سفید همواره از سرکوب مخالفان کرملین انتقاد کرده ، اما در حال حاضر و به تبع تصمیم اسنودن، ممکن است در صراحت لهجۀ خود احساس آزادی بیشتری کند.

پوتین نیز به نوبه خود، از پیگیری اسنودن توسط واشنگتن - فردی که به خاطر افشای اسرارنظارتی آژانس امنیت ملی با اتهام جاسوسی در آمریکا مواجه است - برای متهم کردن دولت اوباما به ریاکاری به منظور سرزنش او در مورد نقض حقوق بشر در روسیه استفاده کرده است.

تنش برسر موضوع اسنودن نیز به احتمال زیاد برای اوباما کار فشار رو به جلو در مذاکرات برای قرارداد جدید کاهش سلاح های هسته ای با روسیه را سخت تر می کند ، این پیشنهادی است که او در ماه ژوئن و در یک سخنرانی در برلین مطرح کرد و امیدوار است که این دستاورد ، بخشی از میراث دوران ریاست جمهوری اش باشد. روسیه تا کنون اشتهای کمی برای این ایده از خود نشان داده است.

اگرچه مبارزه با تروریسم به عنوان یکی از معدود نقاط روشن در روابط این دو کشور ، به خصوص در پی بمب گذاری ماه آوریل در ماراتن بوستون هنوز خود نمائی می کند ، اما این نقطه روشن هم می تواند تحت الشعاع موضوع اسنودن قرار گیرد. جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید کنایه وار می گوید تصمیم روسیه در مورد اسنودن " سابقۀ طولانی همکاری در اجرای قانون را تخریب می کند."

حتی قبل از اسنودن هم، اجماع در واشنگتن و مسکو بدینگونه بود که زمان "تنظیم مجدد"روابط با روسیه که در دورۀ دوم انتخاب اوباما در سال 2009 تبلیغ می شد، گذشته است.

اما منتقدان اوباما می گویند بازگشت به ریاست جمهوری پوتین و لفاظی های ضد آمریکایی وی نشان داد که رهبر آمریکا به شدت ساده لوح بوده که ایمان و حیثیت خود را برسر موضوع تقویت روابط با مسکو خرج کرده است، آنها تصمیم اسنودن را نوعی گوشمالی تلقی می کنند که پاسخی دندان شکن می طلبد و می گویند حال که اوباما برای اعمال نفوذ و اثربخشی بر بحران های فراگیر سوریه و مصر تلاش می کند ، این امر خود نوعی شکست سیاست خارجی دیگر محسوب می شود.

آریل کوهن، محقق ارشد امور روسیه و مطالعات اوراسیا ( اروپائی- آسیائی) در بنیاد میراث محافظه کاران می گوید: "مگر اینکه بخواهیم در موقعیت کسی باقی بمانیم که همواره مورد توهین و تحقیر قرار می گیرد، وگرنه کسانی که در واشنگتن خواستار آن هستند که روسیه هزینۀ این توهین های پی در پی را بپردازد ، دیر یا زود پیروز خواهند شد".

دولت اوباما باید هم اکنون تصمیم بگیرد که برای نمایش خشم خود تا کجا می خواهد پیشروی کند. اما شاید گزینه هایش محدود باشد، به خصوص زمانی که واشنگتن هنوز نیازمند استفاده از خاک روسیه برای خروج از افغانستان است و همچنان به همکاری دیپلماتیک روسیه علیه ایران امیدوار است.

اولین تصمیم بزرگ اوباما این است که آیا در اجلاس تک به تک ماه آینده در مسکو با پوتین روبرو شود یا خیر.

لغو این نشست ممکن است چندان هم خشم روسیه را برانگیخته نکند. اما اگر اوباما تصمیم بگیرد تا در اجلاس سران G20 هم شرکت نکند، که کمی پس این نشست در سنت پترزبورگ و به میزبانی پوتین برگزار می گردد، ماجرا شکل دیگری به خود می گیرد. البته چنین حرکتی از سوی اوباما بعید به نظر می رسد.

برخی قانونگذاران ایالات متحده خواستار تحریم بازی های المپیک زمستانی شده اند که قرار است درماه فوریه در سوچی روسیه برگزار شود، اما اینکار هم برای کاخ سفید به منزلۀ حرکتی افراطی و نوعی زیاده روی تلقی می شود.

با وجود تیرگی های روز افزون در روابط میان واشنگتن و مسکو ، هیچ کس قطع کامل روابط میان این دو کشور را پیش بینی نمی کند. بسیاری بر این باورند که هر دو طرف نوعی دورۀ موقت انحراف از مسیر مستقیم را می گذرانند اما در نهایت راهی برای " رتبه بندی و تجزیه و تحلیل" اختلافات خود پیدا می کنند و به سمت تفاهم پیش می روند.

جیمز گلدگیر، رئیس دانشکده خدمات بین المللی دانشگاه آمریکایی در واشنگتن معتقد است: "هیچیک از طرفین خواستار روابط خصومت آمیز نیست. چرا که این کار تنها جهان را به مکانی خطرناک تر تبدیل می کند."