آداب و شیوه سخن گفتن موردی است که بسیاری از افراد جامعه شاید نسبت به آن توجهی نداشته باشند ولی میتوان این مهم را از جمله اساس تمدن بشریت برشمرد که ساختار آن را میتوان از جمله ارکان بستر هدایت هر پیشوایی عنوان کرد که بسیاری از این بزرگواران در ابتدا در پی آموختن این مهم به بشریت بودهاند.
آیه 4 از سوره «الرحمن» به بحث در این زمینه میپردازد که در ادامه به متن، ترجمه، و مفاهیمی پیرامون آن اشاره میشود:
«علَّمَهُ الْبَیَانَ»
"به او بیان آموخت"
قدرت بیان و سخن گفتن، هدیه الهی به انسان است و قرآن برای شیوه بیان دستوراتی داده است، از جمله:
«قولاً سدیداً»
"مستدل و محکم باشد." (سوره «نساء» آیه 9)
«قولاً معروفاً»
"پسندیده و به اندازه باشد."(سوره «بقره» آیه 235)
«قولاً لیّناً»
نرم و مهربانانه باشد.(سوره «طه» آیه 44)
«قولاً بلیغاً»
"شیوا و رسا و واضح باشد."( سوره «نساء» آیه 63)
«قولا کریماً»
کریمانه و بزرگوارانه باشد. (سوره «اسراء» آیه 23)
«قولو للناس حسنا»
زیبا، نیکو و مطلوب باشد. (سوره «بقره» آیه 83)
«یقولوا التی هی احسن»
"بهترینها گفته شود" (سوره «اسراء» آیه 53)
«جادلهم بالّتی هی احسن»
حتی مجادلات و گفتوگوهای انتقادی، به بهترین وجه باشد (سوره «نحل» آیه 125)
منبع:
کتاب دقایقی با قرآن، تالیف: حجتالاسلام والمسلمین محسن قرائتی، ناشر: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن نوبت چاپ: پانزدهم زمستان 1390.