گزارش میدانی از غار دربند مهدیشهر

غار دربند مهدیشهر اولین غار آهکی بزرگ کشف شده مربوط به دوران سوم زمین‌شناسی است؛ امکانات رفاهی و تفریحی در کنار این غار موجب می‌شود تا مهدیشهر در آینده‌ای نزدیک به یکی از قطب‌های گردشگری ایران تبدیل شود.

غار دربند در شمال غربی شهر مهدیشهر و در کنار دانشکده روان‏شناسی دانشگاه سمنان و در قسمت میانی رشته‌ کوه‌های البرز قرار گرفته است؛ دهانه غار رو به شرق و در کمرکش کوه زیبای سنگی و برافراشته‌ای در دره سبز دربند مهدیشهر جای گشوده است.

در گذشته، مدخل ورودی غار بسیار باریک و صعب‌العبور بوده، اما در سال‌های اخیر با یک سلسله عملیات حفاری توسط شهرداری مهدیشهر، مدخل ورودی آن اصلاح و با اجرای سیستم تأمین روشنایی، دسترسی به غار و تماشای مناظر شگفت‌انگیز و اسرارآمیز آن آسان‌تر شده است.

گسترش فضای اقامتی و تفریحی حاشیه غار

گسترش فضای اقامتی و تفریحی حاشیه غار در اولویت برنامه‌های عمرانی شهرداری مهدیشهر قرار دارد که برای بهره‌برداری از این غار در نظر گرفته شده است.

بسیاری از زیرساخت‌ها آماده شده‌، اما خیابان‌ها و میادین این مجموعه تفریحی که قرار است براساس تحقیقات علمی و طراحی مهندسان مشاور آماده و نام‌گذاری شود، هنوز آماده نشده است.

چندین گروه کوهنوردی کشوری در سال‌های 1324، 1327، 1335 و ... جهت کاوش در این غار در رفت و آمد بوده‌اند؛ اگرچه قبل از آنان اهالی سنگسر و سمنان از زمان‌های گذشته دور و مکرر نسبت به این غار بررسی‌های لازم را داشته‌اند.

زیورآلات و سکه‌های خسرو پرویز در غار دربند مهدیشهر

بنا به گفته متقدمان و معمران، در این غار به زیورآلات و سکه‌های خسرو پرویز دست یافته‌اند. گروه کاوش در حین بررسی به استخوان انسان، ظروف سفالین و کاسه‌های لعابی و سکه‌ها یا سکه طلایی که به خط کوفی و لبه شکسته بوده است، دست یافتند که مبین پناه آوردن به غار در حملات مغول است.

سکونت مقطعی جمعیت در غار

در تاریخ آمده است که اسپهبدان طبری در دوره سلجوقیان و جنگ آنها با اسماعیلیه، غار را به عنوان پناهگاه مورد استفاده قرار می‌دادند؛ در ورودی غار تخت بزرگی قرار دارد که عرض آن 2/11 متر و طولش 8/17 متر است و در مجموع نشانگر سکونت مقطعی جمعیت در غار است.

غار کاملاً‌ آهکی و شکل گرفته از رسوبات آهکی بوده و این، به مرور زمان حاصل شده است و احتمالاً باید دومین غار آهکی کشور پس از علیصدر همدان باشد.

مدخل ابتدایی غار شگفت‌انگیز دربند مهدیشهر به طول هفت متر به عرض سه و ارتفاع سه متر و سپس دالانی به عرض 75/2 متر، ارتفاع آن سه متر و طول 24 متر است.

پس از عبور از ورودی اولیه و دالان غار به تالاری بیضی شکل به طول بیش از 95 متر می‌رسیم که عریض‌ترین قسمت آن بیش از 36 تا 40 متر به ارتفاع 27 تا 30 متر با حالتی ساده و بدون پیچ و خم است.

هنوز انتهای غار پیدا نشده است

کف غار سنگلاخ، دارای پستی و بلندی‌های زیادی است که در اثر چکه‌های آب و رطوبت هوا، گل و لای اکثر نقاط آن را پوشانده و با وجود این که به نظر می‌رسد، هنوز انتهای غار پیدا نشده باشد و عموماً طول آن را بسیار زیادتر تخمین می‌زنند؛ احتمال اینکه تمام غار این‏گونه باشد، زیاد است. بعد از تالار در سمت راست غار و نزدیک یک ستون بزرگ برکه 36 متری آب صاف است که سراسر سال آب در آن وجود دارد؛ هرچند در نتیجه آزمایشات انجام شده غیرشرب بودن آب محرز شده است و مقدار زیادی املاح دارد و کف آن انباشته از گل و لای است؛ اما وجود این برکه کم‏عمق و آب در این غار، زیبایی آن را دوچندان کرده است.

هوای غار نسبتاً خنک بوده و در قسمت انتهایی غار که تاکنون کشف شده، 15 درجه سانتیگراد برودت داشته و به طور متوسط 10 درجه اختلاف دما با هوای بیرون دارد.

خودآرایی ستون‌های آهکی منظم

ستون‌های آهکی منظم و با آرامش خاص با دیواره‌های مواج یادآور شمع‌های بزرگ در حال سوختن است که در تمام گوشه و کنار غار پراکنده است.

ستون‌های بزرگ استلاکتیت، شوسه یا ستون‌های مخروطی شکل معلق در سقف غار در روی زمین به وجود می‏آید و دیواره‌های آهکی و گل‌ کلمی و خرده‌سنگ‌های آهکی با اشکال مدور و منظم فراوان در طرح‌های مختلف کوچک و بزرگ هر بیننده را متحیر و ساعت‌ها غرق در تماشا و تفکر می‌کند.