وجود ماده سرطان‌زا در نان

به گزارش بولتن نیوز به نقل از فارس از زنجان، یکی از بحث‌های همیشگی در شهر زنجان و به ویژه در زمانی که بیماری‌ها مطرح می‌شود و یا مشخصاً وقتی که اسمی از بیماری سرطان به میان می‌آید همه نگاه‌ها به سمت کارخانه‌های سرب و روی می‌رود.

صنعت سرب و روی یا همان صنعت بومی استان زنجان چند سالی است که به اتهام آلوده بودن و سرطان‌زا بودن همیشه در جای متهم قرار گرفته و هر چندی محکوم می‌شود.

بیماری‌زا بودن این صنعت همه وجه‌های متمایز این صنعت را که در زمینه اشتغال و سودآوری برای استان دارد تیره کرده است و همه فقط به اینکه این صنعت ارتباط با سرطان دارد را بیشتر مورد توجه قرار می‌دهند.

این صنعت بومی که نان بسیاری از خانوارهای زنجانی را می‌دهد در بحث‌های مختلفی نیز هر چند اندک ولی به استان آمده است.

اما در این گزارش به هیچ‌وجه نمی‌خواهیم از این صنعت دفاع یا از آن به بدی سخن بگوییم بلکه هدف ما مطرح کردن ماده‌ای است که عده‌ای بی‌خبر و ناآگاه از آن در قوت روزانه مردم استفاده می‌کنند بدون اینکه به مضرات آن فکر کنند.

* نان

نان فرآورده‌ای غذایی است که از خمیر کردن ماده اصلی آرد غلات (مانند گندم و جو) و مایه خمیر و آب یا روغن و گاه شیر و نمک و شکر به دست می‌آید.

نان‌ها انواع مختلفی دارند که بر اساس آداب اقوام و ملل مختلف متفاوتند و هر یک به تناسب و فراخور اقلیم مردم منطقه طبخ می‌شوند به عنوان نمونه در مناطق سردسیر در ترکیب خمیر نان از چاشنی‌های گرم نظیر زنجبیل و یا حتی فلفل و همچنین در مناطق استوایی در ترکیب آرد و یا خمیر نان از خرما استفاده می‌شود.

در کشورمان بسته به مناطق و اقوام مختلف نان به طرق و شیوه‌های مختلف تهیه، پخت و وارد سفره غذایی مردم می‌شود.

علاوه بر برخی نان‌های سنتی که در مناطق مختلف کشور مصرف می‌شود، تقریباً چهار نوع نان بربری، لواش، سنگک و تافتون در همه نقاط کشورمان پخت و مصرف می‌شود.

اما علاوه بر این‌ها نان واژه‌ای مقدس برای ما مسلمانان است و برخی اقوام برای اثبات سخن خود به نام قسم می‌خورند، اما نمی‌دانند که همین نان با سوءاستفاده عده‌ای به قاتل جان مردم تبدیل شده است.

*جوش شیرین

در گذشته از جوش شیرین برای تخمیر، خمیر نان استفاده می‌شد اما با توجه به عوارضی که این ماده داشت از ماده اولیه خمیر نان با وجود همه مقاومت‌هایی که وجود داشت، حذف شد.

بی‌کربنات سدیم (nahco3)، نمک یک سدیمی اسیدکربنیک است، که این ترکیب در بین عموم مردم به جوش شیرین معروف است و معمولاً در ترکیب خمیر نان، برای متخلخل کردن نان استفاده می‌شود که معمولاً به صورت پودر سفید یا به صورت کریستالی یافت می‌شود.

این ترکیب بدون بو و طعم و دارای قلیائیت ناچیزی است و به عنوان یک آنتی اسید برای کم کردن اسید معده و درمان سوزش آن به کار می‌رود.

استفاده از جوش شیرین در نان باعث بروز مواردی از جمله اختلال در جذب آهن و بروز کم‌خونی، پوکی استخوان، بیماری‌های قلبی و عروقی، اختلال در فعالیت‌های آنزیم‌های گوارش و هضم و جذب، افزایش اسید معده و بیماری‌های روده‌ای می‌شود.

جوش شیرین واکنش‌های مفید خمیر را مهار می‌کند، ph را افزایش داده و اسیدهای آلی نان را کاهش و همچنین ویتامین‌های آنزیمی را غیرفعال می‌کند. جوش شیرین از عطر و طعم نان می‌کاهد و باعث فطیر شدن آن می‌شود.

البته چند سالی است که با سختگیر‌ی‌های وزارت بهداشت و شرکت غله استفاده از جوش شیرین در نانوایی‌ها کاهش یافته است ولی به حد صفر نرسیده است.

هنوز هم در برخی نانوایی‌ها در ساعات اولیه صبح و قبل از آغاز به کار ادارات و گشت‌های بهداشت و شرکت غله از جوش شیرین استفاده می‌شود.

*استفاده از مایه خشک و خمیر مایه

برخی از نانوایی‌های امروزه از مایه خمیر یا خمیر مایه برای تخمیر، خمیر نان تولیدی استفاده می‌کنند که از لحاظ بهداشتی هیچ مشکلی ندارد.

البته استفاده از مایه خمیر متحمل هزینه برای نانوایان است اما استفاده از خمیر مایه هزینه هم ندارد و هر نانوایی می‌تواند یک روز قبل مقداری خمیر بگیرد و شب روی آنرا پوشانده و یا در جای گرم بگذارد تا خوب ور بیاید تا صبح فردا بتواند از آن به عنوان خمیر مایه استفاده کند.

*ماده‌ای سرطان‌زا به نام «جوهر قند» یا «بلانکیت»

بلانکیت (Na2S2O4) ترکیبی گوگردی است که در قندریزی‌ها برای رنگبری و سفید کردن قندها استفاده می‌شود.

این ماده در اثر حرارت گاز So2 آزاد کرده و در مقدار زیاد مصرف آن سرطان‌زا است و به همین دلیل یکی از مهم‌ترین فاکتورهای کنترل کیفیت قند کله، اندازه‌گیری انیدرید سولفور و یا باقیمانده بلانکیت در قند است.

حداکثر مقدار بلانکیت مصرفی در تولید قندها 10 ppm است، که مصرف بیشتر از آن ایجاد عوارضی از قبیل اختلالات گوارشی، استنشاقی، پوستی و حتی چشمی می‌کند.

در حالی که در بهداشت جهانی استفاده از این ماده تقریباً ممنوع بوده و صنایع قند و شکر جای خود را به تبادل‌گرهای یونی (رزین) داده است.

بلانکیت پس از ورود به دستگاه گوارش، باعث از بین بردن پرزهای معده و روده می‌شود و در دراز مدت با از بین رفتن آنتی‌اکسیدان‌ها سبب تسریع در سرطان بخش‌های گوارشی می‌شود.

همچنین بلانکیت در مسدود کردن آنزیم‌های بدن به ویژه انسولین موثر است، بنابراین به طور مستقیم سبب تسریع دیابت در افراد می‌شود.

*استفاده از ماده‌ای سرطان‌زا به نام «جوهر قند» یا «بلانکیت» در نانوایی‌ها

اما برخی‌ نانوایی‌ها در کشور و در استان زنجان برای تخمیر و به اصطلاح «ور» آمدن آن از ماده‌ای سرطان‌زا به نام «جوهر قند» یا «بلانکیت» استفاده می‌کنند.

گفته‌ می‌شود، استفاده از «جوهر قند» یا «بلانکیت» ابتدا در شهرستان ابهر از توابع استان زنجان مشاهده شده است.

پس از مشاهده استفاده این ماده ممنوعه در نانوایی‌های استان کمیته پایش در استان تشکیل شده و نانوایی‌هایی که از این ماده استفاده کرده‌اند، شناسایی شده‌اند.

در حاضر یک‌هزار و 313 نانوایی در استان زنجان فعال است که از این تعداد بیش از 600 نانوایی در مرکز استان قرار دارند.

*استفاده 24 نانوایی در زنجان از جوهر قند

مدیرعامل شرکت غله استان زنجان در جلسه ستاد تنظیم بازار استان با اشاره به استفاده برخی نانوایی‌ها در زنجان از جوهر قند از ثبت 24 مورد تخلف استفاده از جوهر قند خبر داد.

رسول منصوری تصریح کرد: 19 نانوایی هم از جوش شیرین استفاده می‌کردند که تخلف آنها ثبت و گزارش شده است.

وی بیشترین مورد تخلف ثبت شده در نانوایی‌ها را مربوط به عدم رعایت بهداشت اعلام و تصریح کرد: از تخلفات گزارش شده هشت مورد نداشتن پروانه کسب بوده است.

*برای ور آمدن خمیر از جوهر قند استفاده می‌شود

یکی از نانوایی‌های زنجان در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در زنجان ضمن رد این خبر که نانوایی‌ها برای سفید شدن نان از این ماده استفاده می‌کنند، گفت: برای ور آمده خمیر این ماده به ماده اولیه نان اضافه می‌شود.

وی افزود: این ماده کیلویی 12 هزار تومان است و نانوایان آن را از برخی مغازه‌ها و فروشگاه‌هایی که مواد اولیه می‌فروشند، تهیه می‌کنند.

وی با بیان اینکه این ماده در حاضر در بسیاری از مغازه‌ها به فروش می‌رسد، افزود: نانوایان مشکلی برای تهیه این ماده ندارند و حتی برخی نانوایی‌های تهران نیز به دلیل گرانی این ماده در مرکز سفارش خرید آن را از زنجان دارند.

این نانوای زنجانی در مورد میزان مصرف آن در خمیر گفت: برای هر 120 کیلوگرم آرد یک سوم درب بطری نوشابه‌های 1.5 لیتری استفاده می‌شود.

وی با بیان اینکه این ماده از زمانی مورد استفاده قرار گرفت که آرد‌ به نانوایی‌ها تحویل شد، افزود: آرد خوب نیازی به این ماده افزودنی ندارد و نانوایان نیز راضی به استفاده از آن نیستند.

*همایش توجیهی نانوایان

به گفته یکی از کارشناسان شرکت غله استان زنجان، جلسه توجیهی با حضور همه نانوایان استان برگزار می‌شود تا آن‌ها در مورد مضرات استفاده از جوهر قند آگاه شوند.

این همایش برای اتمام حجت با نانوایان برگزار می‌شود تا در آینده کسی نگوید که از مضرات این ماده ناآگاه بوده است.

*بازی با جان مردم با افزودنی غیرمجاز

به هر حال امیدواریم که مسئولان امر نیز در این زمینه سکوت اختیار نکنند و با جریمه‌های چند 10 هزار تومانی که شاید برای برخی سودجویان عدد و رقمی نیست، اقدام به تنبیه نانوایان نکنند.

به هر حال باید با افرادی که با جان و سلامتی مردم بازی می‌کنند با شدت برخورد شود و اجازه داده نشود که آنها با جان و سلامتی مردم بازی کنند.

پلمپ و یا لغو پروانه کمترین اقدامی است که مسئولان می‌توانند در این زمینه انجام دهند و باید شدت برخورد به حدی باشد که کسی جرات نداشته باشند از این ماده آن هم در قوت روزانه مردم استفاده کند.