درباره اهميت اندوخته ارزي

... «شامل دارايي‌هاي خارجي بخش عمومي رسمي است كه به سرعت و سهولت در دسترس و كنترل مقامات پولي كشور قرار مي‌گيرند، تا به طور مستقيم براي تامين مالي عدم تراز پرداخت‌ها يا براي تنظيم آن عدم تعادل‌ها، از طريق مداخله در بازار ارز جهت اثرگذاري بر نرخ ارز يا ساير اهداف به كار روند.»

در سال‌هاي اخير كشورها به اين مهم اهميت خاص داده‌اند. كفايت سطح بهينه ذخاير و تركيب آن دارايي‌ها و اهميت كارآمدي مديريت آن، از ابعاد كارآيي مديريت كلان اقتصاد كشور و بانك مركزي به حساب مي‌آيد، اما چرا كشورها به اندوخته بين‌المللي بها مي‌دهند؟

1- براي حفاظت و حراست از ارزش پول ملي يا داخلي. ذخاير خارجي به عنوان پشتوانه رسمي پول نگه داشته مي‌شود. اين كار براي ذخاير از اوج نظام استاندارد طلا تا بعد از جنگ جهاني دوم و نظام برتون وودز ادامه داشت. بعد از برتون وودز ارز جايگزين طلا شد و اعتماد و پشتوانه پول‌ها به اندوخته‌هاي ارز خارجي سپرده شد. البته محوريت طلا با ارز در طول زمان گاهي رد و بدل شده‌اند.

2- تعهدات پرداخت كشورها و تامين مالي پرداخت‌ها در تجارت بين‌الملل تقاضاي نقدينگي را بالا برده است و لذا كشورها ذخاير قابل نقدشوندگي بالا در اختيار مي‌گيرند تا تعهدات تجاري خود را تسويه كنند و براي مثال مخارج واردات خود را بپردازند.

3- انباشت ثروت ملي با مسووليت بانك‌هاي مركزي با هدف مديريت پرتفوي اندوخته‌هاي خارجي كشور به عنوان ذخيره ارزش پول خارجي در جهت مصرف آتي آنها.

4- مداخله به موقع و كارآي مقامات پولي در ذخاير ارز و طلا براي مديريت نرخ ارز. مقامات پولي تلاش دارند عرضه پولي را در كنترل داشته باشند و بين تقاضا و عرضه ارز در كشور تعادل برقرار كنند. وقتي بانك مركزي ارز به بانك‌هاي تجاري مي‌فروشد ذخاير ارزي را به آن ميزان كاهش مي‌دهد، ولي عرضه پول ملي را هم معادل فروش آن با توجه به نرخ ارز مورد معامله كم مي‌كند. 

5- در شرايط سختي اعتبارات بين‌المللي، ذخاير خارجي كشور محمل امني به حساب مي‌آيد، چرا‌كه وقتي دسترسي به بازارهاي سرمايه بين‌المللي به خاطر تحريم‌ها غيرممكن مي‌شود، اين ذخاير بين‌المللي كشور هستند كه اعتبار كشور و پرداخت بدهي‌هاي كشور را تضمين مي‌كنند و كشور را از جريمه‌ها و قرار گرفتن در فهرست بد حساب‌ها در ديركرد بدهي‌ها مصون مي‌سازد و به علاوه كم و كيف ذخاير بين‌المللي يك كشور يكي از مهم‌ترين عناصر به كار رفته براي رتبه‌بندي اعتباري كشورها نزد آژانس‌ها و موسسات بين‌المللي هستند.

6- براي روز باراني يا به قول خودمان روز مبادا، اقتصادها براي مقابله با كاهش درآمدهاي خود در مقابل شوك‌هاي خارجي به خصوص در اقتصادهاي نفتي كه آسيب‌پذيرترند داشتن يك ذخيره ارزي كافي شامل ارزهاي با‌ثبات مي‌تواند ايام سختي را با حداقل رياضت پايان برد.

7- كشورها براي مقابله با آثار شوك‌هاي خارجي از جمله شوك رابطه مبادله تجاري يا كاهش درآمدهاي ارزي بدون توسل به منابع خارجي مي‌توانند اقتصاد كلان را از گرداب عدم تعادل‌هاي تراز پرداخت‌ها نجات دهند. 

دنیای اقتصاد 28 آذر 1391