ماجرای پیشنهاد مذاکره امریکا/ طرح ایران آبروی 1+5 را هم حفظ می‌کند

گروه بین الملل: برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده در نگاه بسیاری از کارشناسان به عنوان نقطه عطفی در پرونده هسته ای ایران به حساب می آید چرا که از سویی اوباما می تواند با آزادی عمل بیشتری به کار خود ادامه دهد و از سوی دیگر پس از این انتخابات بود که پالس مختلف در خصوص آمادگی برای مذاکرات از کاخ سفید به سوی تهران روانه شد.

نگاهی به عملکرد ایالات متحده در قبال ایران در دو مقطع زمانی اتمام مذاکرات مسکو و انتخاب مجدد اوباما موجب گردید که در گفتگویی کوتاه با «مهدی محمدی»(کارشناس مسائل بین الملل) به فراز و نشیب های پرونده هسته ای ایران بپردازیم که در ذیل می آید.

بولتن: پس مذاکرات مسکو و ارائه طرح جامع و تفصیلی از سوی جمهوری اسلامی ایران، شاهد آن بودیم که طرف غربی به جای پاسخ به ایران، سکوت پیشه کرده و از طریق اعمال تحریم های غیزقانونی پاسخ ایران را داده است!

به نظر شما علت این عکس العمل چیست؟

چارچوبی که ایران در مسکو مطرح کرد، چارچوبی کامل و مبتنی بر منافع دو طرف بود که تلاش می کند الگوی یک معامله برد-برد را ترسیم کند؛ در این چارچوب، ایران یک طرح گاگ به گام را طراحی کرده که در ازای یک گام طرف غربی، ایران هم یک گام به جلو بردارد و در عین حال سعی کردیم که اصل توازن را هم رعایت کنیم و گام های دو طرف بر اساس وزن آنها باشد تا آبروی آنها حفظ شود تا در نهایت به نقطه ای برسیم که هم نگرانی غرب برطرف شود و هم حقوق ایران بر اساس ان پی تی تامین شود.

من فکر می کنم که آنها از این طرف غافلگیر شدند و حتی یکی از طرف ها نیز اظهار کرد که طرح ایران بسیار غنی و مبسوط و فراتر از آن چیزی بود که ما تصور می کردیم.

به نظر می رسد که طرف غربی از یک سو طرح جایگزینی نداشت و از سوی دیگر به دلیل اختلاف درونی از اتخاذ یک تصمیم واحد عاجز مانده بود و بر همین اساس جمهوری اسلامی تاکنون هیچ پاسخ رسمی از 5+1 دریافت نکرده است.

تصور می کنم که اگر قرار باشد که مذاکرات ادامه پیدا کند، طرح ایران بهترین چارچوب است.

بولتن: با توجه به تحریم های اخیر و افزایش تحریم ها پس از مذاکرات مسکو، آیا امکان تغییر نظر ایران وجود دارد یا همچنان طرح خود برای مسکو را دنبال می کند؟

از نظر مسئولان جمهوری اسلامی، مسیر فشار نه تنها راهکار گفتگو را تقویت نمی کند بلکه موجب تضعیف آن نیز می گردد و پیگیری مسیر فشار هم زمان با پیگیری مذاکرات غیرممکن است و نمی تواند ادامه پیدا کند.

به گزارش الشرق الاوسط طی روزهای گذشته، در کنار افزایش تحریم ها، پیشنهاد مذاکره مستقیم از سوی ایالات  متحده مطرح شده است!

آیا این پیشنهاد حاصل آشفتگی سیاست خارجی کاخ سفید است یا اینکه آمریکا همچنان سیاست مذاکره برای مذاکره را دنبال می کند؟

اول اینکه چیزی به نام پیشنهاد مذاکره مستقیم تا کنون به طور رسمی به جمهوری اسلامی پیشنهاد نشده است و صرفا به شکل رسانه ای و آن هم از طرف افراد غیرمسئول و تنها از طریق یک سری مقالات مطرح شده است.

دوما مسئله(که اهمیت آن به مراتب از مسئله اول مهمتر است) این است که باید ببینیم انجام مذاکرات به نفع ملت ایران است یا به ضرر آن؟ که به نظر من قطعا انجام مذاکرات موجب افزایش فشارها بر ایران می شود.

مجموعه استدلال هایی وجود دارد که نشان می دهد در حال حاضر این مذاکرات نفعی برای ما ندارد و از جمله آن اینکه در شرایط فعلی ارسال پیام ایران به آمریکا مبنی بر آمادگی برای مذاکرات مستقیم نشان دهنده ضعف ما و اثر بخشی فشارها دارد که این آدرس غلط دادن موجب عمیق تر شدن اشتباهات محاسباتی آمرکا و در نهایت افزایش فشارها بر ایران می شود.

بولتن:اگر بخواهیم از منظر آمریکایی ها به صرف رسانه ای شدن این موضوع نگاه کنیم چطور؟

به نظر می رسد که در شرایط فعلی ایالات متحده تنها برای اثرگذاری بر انتخابات سال آینده ریاست جمهوری ایران اینگونه اظهار نظر می کند و بر اساس یک جنگ روانی تلاسش دارد که اینگونه القا کند که ما آمده حل موضوع هستیم و کوتاهی از سوی ایران است و همانطور که خانم کلینتون می گوید، منشا فشارها علیه ایران، در ابتدا سیاست های ایران است و بر همین اساس اینگونه اظهارات تنها تا انتخابات ریاست جمهوری ادامه خواهد یافت.

اما از سوی دیگر، آمریکا دریافته است که بدون برقراری یک رابطه دیپلماتیک چارچوب مند با ایران در حل مسائل امنیت ملی خود به خصوص در خاورمیانه ناتوان است و به این روابط نیاز دارد.

بولتن: در حال حاضر وضعیت همسویی سیاست های 5+1 در قبال پرونده هسته ای ایران چگونه ارزیابی می شود؟ آیا 5+1 از سیاست واحدی در این موضوع برخوردار است یا اینکه از شکاف هایی رنج می برد؟

از ابتدای طرح این مسئله تاکنون میان طرفین اختلاف هایی وجود داشته است؛ تعدادی از این کشورها بر این باورند که به جای تمرکز بر توقف فعالیت های هسته ای ایران، باید بر افزایش تعاملات ایران با آژانس تمرکز کرد.

دومین اختلاف بر سر هدف تحریم ها علیه ایران است؛ کشورهایی نظیر روسیه و چین هدف از اعمال تحریم ها را متقاعد کردن ایران در خصوص افزایش همکاری با آژانس می دانند و این در حای است که کشورهای آمریکا و انگلستان از این تحریم ها هدف تغییر رژیم را دنبال می کنند.

مسئله سوم، اثر مسائل منطقه ای بر این روند است که قطعا اختلاف روسیه و آمریکا در خصوص مسایل منطقه ای بر نحوه تصمیم گیری ها در مورد ایران نیز اثر خواهد گذاشت.

مجموع این اختلافات حاد موجب می گردد که 5+1 قادر به اتخاذ یک دیپلماسی واحد در قبال ایران نباشند.

بولتن: علاوه بر این موارد، به نظر می رسد که ایالات متحده فراتر از اهداف سیاسی با تحریم های خود معیشت و سلامت مردم ایران را نشانه گرفته است!

آیا برای اعمال این تحریم ها هیچ توجیه قانونی و عرفی بین المللی وجود دارد؟

 واضح است که هیچ توجیهی وجود ندارد و به همین دلیل است که اولا هیچ اجماع جهانی در این خصوص وجود ندارد و دوما اینکه آمریکا تحریم را از شورای امنیت خارج است و از طریق قوانین داخلی خود سعی دارد که تحریم ها را ادامه دهد.

در واقع ایالات متحده سعی دارد که فوانین داخلی خود بر اقتصاد دنیا تحمیل کند و دیر یا زود این مسئله با مقاومت کشورهای دنیا همراه خواهد شد.

بولتن: در حال حاضر به نظر می رسد بیشتر از آنکه طرف عربی نگرانی داشته باشد، جمهوری اسلامی ایران از انجام تعهدات از سوی غربی ها نگران است چرا که آنها در مقاطع مختلف از انجام تعهدات خود سر باز زدند که نمونه بارز آن تحویل عدم تحویل سوخت ها پس از مذاکرات استانبول می باشد!

غربی ها چه تضمینی برای انجام تعهدات خود دارند؟

یکی از مهم ترین موضوعات مذاکرات هم همین است که در صورت رسیدن به توافق چه تضمینی وجود دارد که طرف غربی به تعهدات خود عمل کند چرا که ما تاریخچه ای بلند را پشت سر گذاشته ایم که در آن آمریکایی ها پس از رسیدن به توافق ناگهان تغییر جهت دادند که نمونه آن صدور بیانیه 1929 پس از بیانیه تهران در ژوئن 2010 بود که اتفاقا ایران در آن بیانیه پیشنهادات سخاوتمندانه ای را پذیرفته بود.

بر همین اساس است که مسئولان ایران اصرار دارند که پیش از برداشتن اولین گام حتما باید یک مدالیته تعریف شود تا نقشه راه را تا رسیدن به مرحله آخر گام به گام برای دو طرف تعیین کند.

ایران بسیار نگران این موضوع است و تا برطرف نشدن این نگرانی امکان مذاکرات سازنده برای مسئولان ایران وجود ندارد.

بولتن: همانطور که حد فاصل مذاکرات بغداد تا مسکو دیده شد، با وجود روند مناسب این دور از مذاکرات ناگهان رژیم صهیونیستی مستقیما وارد ماجرا شد و در روند مذاکرات اختلال ایجاد کرد!

به نظر شما با توجه به اختلافات داخلی این رژیم از یک سو و شکست های اخیر در مقابله با حماس از سوی دیگر، این رژیم چه راهبردی را دنبال خواهد کرد؟

اسرائیلی ها هرگز با حل دیپلماتیک پرونده ایران با طرف غربی موافق نبودند چرا که به وجود مشکل  وادامه آن نیاز دارند.

اما در انتخابات اخیر ریاست جمهوری آمریکا شاهد آن بودیم که روابط دو کشور به طور خاص در خصوص ایران مخدوش شد اما باید دقت داشت که در این باره نباید اغراق کرد و تصور داشت که فاصله زیادی وجود دارد.

در حال حاضر خط قرمزهای اسرائیل و آمریکا در مورد ایران بر یکدیگر منطبق نیست که این موضوع این امکان را فراهم می سازد که آمریکا راهبرد دیگری را در قبال ایران اتخاذ کند اما در این باره تنها پس از انجام مذاکرات و اقدام عملی از سوی آمریکا می توان قضاوت کرد.