دستاوردهاي اين جايزه‌ها كه توسط بنياد X برنامه‌ريزي مي‌شود، قرار است آينده بشر را تغيير دهد
جایزه X
جام جم آنلاين: گاهي وقت‌ها يك جايزه بزرگ مالي مي‌تواند سرنوشت و زندگي يك نفر را براي هميشه تغيير دهد، اما برخي ديگر از جايزه‌ها، آنقدرها از نظر مالي تاثيرگذار نيست و بيشتر براي تشويق افراد طراحي شده است.
همه ما خاطره‌هايي از جوايزي داريم كه به شاگردهاي اول در مدرسه اهدا مي‌شد. آن جوايز نه‌تنها افراد كوشاتر را مورد تقدير قرار مي‌داد بلكه ديگران را نيز به كار بيشتر تشويق مي‌كرد. برخي از جوايز براي تغيير در دنيا اهدا مي‌شود.
برخي از آنها به كساني اهدا مي‌شود كه زندگي بشر را در راه و مسيري تغيير داده يا راه جديدي در چشم‌انداز پيش روي ما گشوده‌اند. جوايز نوبل هر سال به افرادي داده مي‌شود كه دستاورد آنها مسيرهاي جديدي پيشروي انديشه بشر گشوده يا باعث الهام‌بخشي مردم جهان شده‌اند، اما برخي ديگر از جوايز براي اين طراحي مي‌شود كه آينده را تغيير دهد.
ارزش مادي آنها شايد كمتر از هزينه‌هايي باشد كه پشت پرده تلاش براي دريافت آنها خرج مي‌شود، اما آنها باعث ايجاد رقابتي جهاني و تلاش براي تغيير بازي و آينده ما مي‌شود. مجموعه جوايز ايكس نيز با چنين فلسفه‌اي طراحي شده است. آنها بيشتر از آن كه وعده مالي يا افتخاري براي برندگان خود به ارمغان آورد عرصه‌اي را براي رقابت معرفي مي‌كند؛ راهي كه آينده و نحوه زيستن ما را در جهان تغيير مي‌دهد.
پيتر ديامنديس، مردي است كه در راس بنيادي قرار دارد و جايزه ايكس را طراحي كرده است. بنيادي كه او تاسيس كرده با حمايت افراد و سازمان‌هاي خصوصي و دولتي بوده است و اين جوايز را براي تغييرات پيشگامانه و بنيادي در مسيرهايي كه به نفع عامه مردم و توسعه شتاب‌مند فناورانه است، طراحي مي‌كند. تاكنون معروف‌ترين جايزهاي كه اين بنياد طراحي و اهدا كرده است جايزه انصاري ايكس بوده است؛ جايزهاي كه باب تازه‌اي را در استفاده تجاري از فضا و ورود بخش خصوصي در فضا گشود. انوشه انصاري، چهره آشناي خانواده انصاري است كه از اين جايزه حمايت كرد و ده ميليون دلار را براي آن اختصاص داد.
جايزه انصاري
انوشه انصاري كه پس از موفقيت در بازار تجاري و كارآفريني به علاقه اصلي خود يعني سفر به فضا پرداخته بود، با حمايت از اين جايزه، نقش بزرگي در راه‌اندازي پروازهاي تجاري - فضايي و آغاز عصر توريسم فضايي بازي كرد. انوشه انصاري بعدها خود به عنوان نخستين فضانورد ايراني‌الاصل و نخستين بانوي فضاگرد جهان به ايستگاه بين‌المللي فضايي نيز سفر كرد، اما اين جايزه انصاري بود كه گام بزرگ را برداشت. اين جايزه به گروهي اهدا مي‌شد كه موفق مي‌شدند در بازه زماني مشخصي براي دو بار با كمك فضاپيمايي كه در بخش خصوصي طراحي و ساخته شده باشد، سفري زيرمداري را با شرايط خاصي (ازجمله حجم محموله، ايمني و تكرار پرواز در بازه معين) با موفقيت به انجام برساند. اين جايزه سال 2004 به تيمي كه فضاپيماي شماره يك را طراحي كرده بود، اهدا شد.
چندي بعد ريچارد برانسون براساس اين طرح، شركت ويرجين گالاكتيك را بنيان گذاشت كه احتمالا از امسال يا اوايل سال آينده پروازهاي توريستي فضايي را رسما آغاز خواهد كرد. به اين ترتيب بود كه جايزه انصاري ايكس راه را به سوي واقعيت بخشيدن به روياي توريسم فضايي ارزان قيمت (به نسبت آنچه تاكنون وجود داشته است) باز كرد.
جوايز ديگر اين بنياد نيز به حوزه‌هاي پيشرو اختصاص دارد. جايزه اتوموتيو اين بنياد سال 2010 به طرحي تعلق گرفت كه توانست نمونه‌اي از خودروي فوق بهينه را بسازد. خودرويي كه در صد كيلومتر تنها 35/2 ليتر سوخت بسوزاند و توليد آلودگي آن كمتر از معادل 200 گرم دي‌اكسيدكربن در هر مايل باشد.
جايزهاي براي باستان‌شناسي ژن‌ها
جايزه ديگر اين بنياد كه هنوز در حال رقابت است سال 2006 معرفي شد و جايزهاي است كه به گروهي تعلق مي‌گيرد كه روشي ارائه كند كه با كمك آن بتوان ژنوم صد نفر را در مدت كمتر از ده روز با دقت بيش از 98 درصد و با هزينه كمتر از ده هزار دلار براي هر ژنوم مشخص كند. برنده اين جايزه باعث خواهد شد تعيين ژنوم انسان با دقتي بالا و هزينه پايين در دسترس باشد تا امكانات بسياري كه پشت اين افق قرار گرفته به سلامت بيشتر بشر كمك كند.
جايزه ديگر اين بنياد كه اين بار از حمايت گوگل برخوردار است، جايزهاي است كه بار ديگر آينده ما در سفر به فضا را تغيير مي‌دهد. اگر جايزه انصاري درهاي سفرهاي زيرمداري را به روي بخش خصوصي باز كرد اين جايزه قصد دارد امكان كاوش علمي قمر زمين را به روي اين بخش باز كند.
نكته: مجموعه جوايز ايكس بيشتر از آن كه وعده مالي يا افتخاري براي برندگان خود به ارمغان آورد عرصه‌اي را براي رقابت معرفي مي‌كند؛ راهي كه آينده و نحوه زيستن ما را در جهان تغيير مي‌دهد
اين جايزه در بخش اصلي خود قرار است به تيمي اهدا شود كه بتواند با امكانات و سرمايه بخش خصوصي سفينه‌اي طراحي كند كه با موفقيت به ماه اعزام شده و يك روبات مه‌نورد را بر سطح قمر زمين فرود بياورد. اين روبات بايد بتواند حداقل 500 متر را روي سطح ماه حركت كند و تصاوير و داده‌هايي را به زمين بازگرداند.
بخش ديگري از اين جايزه كه به بخش جنبي معروف است براي فعاليت‌هاي اضافي در ماه تخصيص داده شده است. يكي از آنها براي فرود در يكي از سايت‌هاي فرود ماموريت‌هاي آپولو و تهيه و ارسال تصاويري است كه از اين محل تهيه مي‌كند. البته برخي منتقدان با اين بخش از جايزه مخالفت كرده‌اند. آنها مي‌گويند سايت‌هاي فرود آپولوها روي ماه نوعي سايت باستاني و ميراث بشري روي ماه است كه نبايد به محدوده آن تعرض كرد. يكي ديگر از اين جايزه‌هاي جنبي به تيمي اهدا مي‌شود كه بتواند مسافتي بيش از 10 برابر مقدار تعيين شده در جايزه اصلي را ماهنوردي كند.
ابتدا ناسا مايل بود حمايت از اين جايزه را بر عهده بگيرد و قرار بود 20 ميليون دلار را براي اين امر اختصاص دهد، اما از آنجا كه ناسا سازماني دولتي است كه از ماليات‌هاي مردم ايالات متحده اداره مي‌شود بايد جوايزي كه از آن پشتيباني مي‌كند تنها به تيم‌ها و افراد آمريكايي اهدا شود. به همين دليل امكان حضور تيم‌هاي بين‌المللي در اين رقابت وجود نداشت. ابتدا مذاكراتي با آژانس فضايي اروپا و ژاپن براي حمايت از بخش بين‌المللي اين رقابت صورت گرفت، اما زماني كه در مراسم جمع‌آوري پشتيبان‌هاي مالي براي بنياد ايكس پرايز، پيتر ديامانديس اين ايده را با مديران موسس گوگل مطرح كرد آنها نه تنها حمايت از اين جايزه را متقبل شدند كه مبلغ ده ميليون دلار نيز به جايزه اوليه‌اي كه قرار بود ناسا بر عهده بگيرد، افزودند و به اين ترتيب مجموعه جايزه ايكس پرايز براي كاوش ماه به 30 ميليون دلار رسيد و نام گوگل نيز به پيشوند اين جايزه افزوده شد. جايزهاي كه به ماه 0/2 نيز مشهور شده است.
رقابت گوگل ليونار ايكس پرايز باعث شد گروه‌هاي زيادي در اين باره به تكاپو بيفتند و وارد اين مسابقه شوند. در كل 35 گروه در مرحله اول وارد اين رقابت شدند. بسياري از آنها در ميانه راه از مسابقه انصراف دادند كه بيشتر به دليل عدم امكان توسعه فناوري مورد نياز يا كمبود سرمايه مورد نيازشان بود. چندي پيش چهار گروه پيشرو در اين رقابت از 170 دانشمند ماه‌شناس دعوت كردند تا در برلين جمع شوند و ضمن آشنايي با طرح‌هاي آنها، پيشنهاد‌هاي خود را براي محموله علمي كه روبات‌هاي اين تيم‌ها مي‌توانند به ماه ببرند، مطرح كنند.
انتظار مي‌رود تا سال 2015 تكليف اين جايزه نيز مشخص شود. ماموريت نهايي با هماهنگي سازمان‌هاي فضايي اروپا و ناسا انجام خواهد شد و از برخي زيرساخت‌هاي ناسا براي دريافت پيام اين سفينه‌ها استفاده خواهد شد. اگر فكر مي‌كنيد اين ايده كه بخش خصوص زحمت سفر به ماه را به خود بدهد روياپردازانه است، به ياد بياوريد همين اواخر پيش پيتر ديامنديس، مدير بنياد ايكس پرايز همراه گروهي از چهره‌هاي برجسته علمي، فضايي و آينده‌نگر تاسيس شركتي به نام منابع سياره‌اي را اعلام كرد. اين شركت قرار است با اتكا به بخش خصوصي دست به معدن‌كاوي در سيارك‌هاي نزديك منظومه شمسي بزند و از اين طريق سود اقتصادي به دست بياورد.
بخش خصوصي وارد فضا شده و اين روندي است كه به نظر مي‌رسد روز به روز بيشتر شاهد رشد آن خواهيم بود. جوايزي مانند ايكس پرايز راه‌هاي تازه را پيش روي آينده بشريت باز مي‌كند. مسيري كه معلوم نيست به آينده‌اي درخشان يا تيره ختم شود، اما قطعا مسيري تازه و راهي نو است.
ايكس پرايز از جمله جايزه‌هايي است كه ارزش آن دربرانگيختن و باز كردن راهي است كه زندگي بشر را به طور اساسي تغيير مي‌دهد.
پوريا ناظمي / جام‌جم
برخي از آنها به كساني اهدا مي‌شود كه زندگي بشر را در راه و مسيري تغيير داده يا راه جديدي در چشم‌انداز پيش روي ما گشوده‌اند. جوايز نوبل هر سال به افرادي داده مي‌شود كه دستاورد آنها مسيرهاي جديدي پيشروي انديشه بشر گشوده يا باعث الهام‌بخشي مردم جهان شده‌اند، اما برخي ديگر از جوايز براي اين طراحي مي‌شود كه آينده را تغيير دهد.
ارزش مادي آنها شايد كمتر از هزينه‌هايي باشد كه پشت پرده تلاش براي دريافت آنها خرج مي‌شود، اما آنها باعث ايجاد رقابتي جهاني و تلاش براي تغيير بازي و آينده ما مي‌شود. مجموعه جوايز ايكس نيز با چنين فلسفه‌اي طراحي شده است. آنها بيشتر از آن كه وعده مالي يا افتخاري براي برندگان خود به ارمغان آورد عرصه‌اي را براي رقابت معرفي مي‌كند؛ راهي كه آينده و نحوه زيستن ما را در جهان تغيير مي‌دهد.
پيتر ديامنديس، مردي است كه در راس بنيادي قرار دارد و جايزه ايكس را طراحي كرده است. بنيادي كه او تاسيس كرده با حمايت افراد و سازمان‌هاي خصوصي و دولتي بوده است و اين جوايز را براي تغييرات پيشگامانه و بنيادي در مسيرهايي كه به نفع عامه مردم و توسعه شتاب‌مند فناورانه است، طراحي مي‌كند. تاكنون معروف‌ترين جايزهاي كه اين بنياد طراحي و اهدا كرده است جايزه انصاري ايكس بوده است؛ جايزهاي كه باب تازه‌اي را در استفاده تجاري از فضا و ورود بخش خصوصي در فضا گشود. انوشه انصاري، چهره آشناي خانواده انصاري است كه از اين جايزه حمايت كرد و ده ميليون دلار را براي آن اختصاص داد.
جايزه انصاري
انوشه انصاري كه پس از موفقيت در بازار تجاري و كارآفريني به علاقه اصلي خود يعني سفر به فضا پرداخته بود، با حمايت از اين جايزه، نقش بزرگي در راه‌اندازي پروازهاي تجاري - فضايي و آغاز عصر توريسم فضايي بازي كرد. انوشه انصاري بعدها خود به عنوان نخستين فضانورد ايراني‌الاصل و نخستين بانوي فضاگرد جهان به ايستگاه بين‌المللي فضايي نيز سفر كرد، اما اين جايزه انصاري بود كه گام بزرگ را برداشت. اين جايزه به گروهي اهدا مي‌شد كه موفق مي‌شدند در بازه زماني مشخصي براي دو بار با كمك فضاپيمايي كه در بخش خصوصي طراحي و ساخته شده باشد، سفري زيرمداري را با شرايط خاصي (ازجمله حجم محموله، ايمني و تكرار پرواز در بازه معين) با موفقيت به انجام برساند. اين جايزه سال 2004 به تيمي كه فضاپيماي شماره يك را طراحي كرده بود، اهدا شد.
چندي بعد ريچارد برانسون براساس اين طرح، شركت ويرجين گالاكتيك را بنيان گذاشت كه احتمالا از امسال يا اوايل سال آينده پروازهاي توريستي فضايي را رسما آغاز خواهد كرد. به اين ترتيب بود كه جايزه انصاري ايكس راه را به سوي واقعيت بخشيدن به روياي توريسم فضايي ارزان قيمت (به نسبت آنچه تاكنون وجود داشته است) باز كرد.
جوايز ديگر اين بنياد نيز به حوزه‌هاي پيشرو اختصاص دارد. جايزه اتوموتيو اين بنياد سال 2010 به طرحي تعلق گرفت كه توانست نمونه‌اي از خودروي فوق بهينه را بسازد. خودرويي كه در صد كيلومتر تنها 35/2 ليتر سوخت بسوزاند و توليد آلودگي آن كمتر از معادل 200 گرم دي‌اكسيدكربن در هر مايل باشد.
جايزهاي براي باستان‌شناسي ژن‌ها
جايزه ديگر اين بنياد كه هنوز در حال رقابت است سال 2006 معرفي شد و جايزهاي است كه به گروهي تعلق مي‌گيرد كه روشي ارائه كند كه با كمك آن بتوان ژنوم صد نفر را در مدت كمتر از ده روز با دقت بيش از 98 درصد و با هزينه كمتر از ده هزار دلار براي هر ژنوم مشخص كند. برنده اين جايزه باعث خواهد شد تعيين ژنوم انسان با دقتي بالا و هزينه پايين در دسترس باشد تا امكانات بسياري كه پشت اين افق قرار گرفته به سلامت بيشتر بشر كمك كند.
جايزه ديگر اين بنياد كه اين بار از حمايت گوگل برخوردار است، جايزهاي است كه بار ديگر آينده ما در سفر به فضا را تغيير مي‌دهد. اگر جايزه انصاري درهاي سفرهاي زيرمداري را به روي بخش خصوصي باز كرد اين جايزه قصد دارد امكان كاوش علمي قمر زمين را به روي اين بخش باز كند.
نكته: مجموعه جوايز ايكس بيشتر از آن كه وعده مالي يا افتخاري براي برندگان خود به ارمغان آورد عرصه‌اي را براي رقابت معرفي مي‌كند؛ راهي كه آينده و نحوه زيستن ما را در جهان تغيير مي‌دهد
اين جايزه در بخش اصلي خود قرار است به تيمي اهدا شود كه بتواند با امكانات و سرمايه بخش خصوصي سفينه‌اي طراحي كند كه با موفقيت به ماه اعزام شده و يك روبات مه‌نورد را بر سطح قمر زمين فرود بياورد. اين روبات بايد بتواند حداقل 500 متر را روي سطح ماه حركت كند و تصاوير و داده‌هايي را به زمين بازگرداند.
بخش ديگري از اين جايزه كه به بخش جنبي معروف است براي فعاليت‌هاي اضافي در ماه تخصيص داده شده است. يكي از آنها براي فرود در يكي از سايت‌هاي فرود ماموريت‌هاي آپولو و تهيه و ارسال تصاويري است كه از اين محل تهيه مي‌كند. البته برخي منتقدان با اين بخش از جايزه مخالفت كرده‌اند. آنها مي‌گويند سايت‌هاي فرود آپولوها روي ماه نوعي سايت باستاني و ميراث بشري روي ماه است كه نبايد به محدوده آن تعرض كرد. يكي ديگر از اين جايزه‌هاي جنبي به تيمي اهدا مي‌شود كه بتواند مسافتي بيش از 10 برابر مقدار تعيين شده در جايزه اصلي را ماهنوردي كند.
ابتدا ناسا مايل بود حمايت از اين جايزه را بر عهده بگيرد و قرار بود 20 ميليون دلار را براي اين امر اختصاص دهد، اما از آنجا كه ناسا سازماني دولتي است كه از ماليات‌هاي مردم ايالات متحده اداره مي‌شود بايد جوايزي كه از آن پشتيباني مي‌كند تنها به تيم‌ها و افراد آمريكايي اهدا شود. به همين دليل امكان حضور تيم‌هاي بين‌المللي در اين رقابت وجود نداشت. ابتدا مذاكراتي با آژانس فضايي اروپا و ژاپن براي حمايت از بخش بين‌المللي اين رقابت صورت گرفت، اما زماني كه در مراسم جمع‌آوري پشتيبان‌هاي مالي براي بنياد ايكس پرايز، پيتر ديامانديس اين ايده را با مديران موسس گوگل مطرح كرد آنها نه تنها حمايت از اين جايزه را متقبل شدند كه مبلغ ده ميليون دلار نيز به جايزه اوليه‌اي كه قرار بود ناسا بر عهده بگيرد، افزودند و به اين ترتيب مجموعه جايزه ايكس پرايز براي كاوش ماه به 30 ميليون دلار رسيد و نام گوگل نيز به پيشوند اين جايزه افزوده شد. جايزهاي كه به ماه 0/2 نيز مشهور شده است.
رقابت گوگل ليونار ايكس پرايز باعث شد گروه‌هاي زيادي در اين باره به تكاپو بيفتند و وارد اين مسابقه شوند. در كل 35 گروه در مرحله اول وارد اين رقابت شدند. بسياري از آنها در ميانه راه از مسابقه انصراف دادند كه بيشتر به دليل عدم امكان توسعه فناوري مورد نياز يا كمبود سرمايه مورد نيازشان بود. چندي پيش چهار گروه پيشرو در اين رقابت از 170 دانشمند ماه‌شناس دعوت كردند تا در برلين جمع شوند و ضمن آشنايي با طرح‌هاي آنها، پيشنهاد‌هاي خود را براي محموله علمي كه روبات‌هاي اين تيم‌ها مي‌توانند به ماه ببرند، مطرح كنند.
انتظار مي‌رود تا سال 2015 تكليف اين جايزه نيز مشخص شود. ماموريت نهايي با هماهنگي سازمان‌هاي فضايي اروپا و ناسا انجام خواهد شد و از برخي زيرساخت‌هاي ناسا براي دريافت پيام اين سفينه‌ها استفاده خواهد شد. اگر فكر مي‌كنيد اين ايده كه بخش خصوص زحمت سفر به ماه را به خود بدهد روياپردازانه است، به ياد بياوريد همين اواخر پيش پيتر ديامنديس، مدير بنياد ايكس پرايز همراه گروهي از چهره‌هاي برجسته علمي، فضايي و آينده‌نگر تاسيس شركتي به نام منابع سياره‌اي را اعلام كرد. اين شركت قرار است با اتكا به بخش خصوصي دست به معدن‌كاوي در سيارك‌هاي نزديك منظومه شمسي بزند و از اين طريق سود اقتصادي به دست بياورد.
بخش خصوصي وارد فضا شده و اين روندي است كه به نظر مي‌رسد روز به روز بيشتر شاهد رشد آن خواهيم بود. جوايزي مانند ايكس پرايز راه‌هاي تازه را پيش روي آينده بشريت باز مي‌كند. مسيري كه معلوم نيست به آينده‌اي درخشان يا تيره ختم شود، اما قطعا مسيري تازه و راهي نو است.
ايكس پرايز از جمله جايزه‌هايي است كه ارزش آن دربرانگيختن و باز كردن راهي است كه زندگي بشر را به طور اساسي تغيير مي‌دهد.
پوريا ناظمي / جام‌جم
شما می توانید مطالب و تصاویر خود را به آدرس زیر ارسال فرمایید.
bultannews@gmail.com
