روز جهاني سالمندان

به گزارش بولتن نیوز ، روز اول ماه اكتبر( 10 مهر) روز جهاني سالمندان است. همه انسانها در هر جايي از جهان كه باشند٬ حق زندگي طولاني همراه با سلامتي جسمي و رواني را دارند. در حال حاضر٬ مردم در سراسر جهان طولانی تر زندگی می کنند. امروزه بیشتر مردم جهان می توانند انتظار داشته باشند که تا دهه شصت زندگی خود و بعد از آن زندگی کنند. هم اكنون همه كشورهاي جهان افزايش و رشد تعداد سالمندان را تجربه می کنند. تا سال 2030  از هر 6 نفر در جهان، یک نفر با سن بالاتر از 60 سال خواهد بود.

افزایش تعداد افراد سالمند در جهان٬ با سرعت زياد رخ می دهد و در دهه های آینده، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، سرعت بیشتری خواهد گرفت. در سال 2019  تعداد افراد با سن بيشتر از 60 سال در جهان٬ يك ميليارد نفر بود و اين تعداد  تا سال 2030  به  1.4  ميليارد نفر و تا سال 2050  به بيش از 2 ميليارد نفر مي رسد. همچنين پیش بینی می شود تعداد افراد با سن بيشتر از 80 سال در جهان بین سال های 2020 تا 2050 سه برابر شود و به 426 میلیون نفر برسد.

نكته جالب توجه اينجاست كه در سال 2020  تعداد افراد با سن بالاتر از 60  سال در جهان٬ از تعداد کودکان با سن کمتر از 5 سال بیشتر بوده است و همچنين پيش بيني مي شود كه تا سال 2050 ٬ هشتاد درصد از سالمندان جهان در کشورهای با درآمد پایین و متوسط ​​زندگی خواهند کرد.

این تغییر جمعيتي مهم در سطح جهانی٬ مستلزم انطباق با نحوه ساختار جوامع در همه بخش ها همانند مراقبت های بهداشتی و اجتماعی، حمل و نقل، مسکن و شهرسازی است. تلاش برای سازگاری بیشتر جهان با افزايش سن، بايد بخش ضروری و فوری سياست گذاري هاي ما باشد. 

در سطح بیولوژیکی، پیری ناشی از تأثیر تجمعي طیف گسترده ای از آسیب های مولکولی و سلولی در طول زمان است. این منجر به کاهش تدریجی ظرفیت جسمی و ذهنی، افزایش خطر ابتلا به بیماری و در نهایت مرگ می شود. این تغییرات فقط با سن افراد مرتبط هستند. فراتر از تغییرات بیولوژیکی، پیری اغلب با تغییرات دیگر زندگی مانند بازنشستگی، از كار افتادگي٬ تنهايي و مرگ دوستان و عزيزان همراه است.

بیماری های شایع در سنین بالاتر شامل کم شنوایی، آب مروارید و عیوب انکساری چشم، كمردرد و درد گردن و آرتروز مفاصل، بیماری مزمن داخلي همانند بيماري هاي قلبي٬ ريوي، دیابت٬ بدخيمي ها و همچنين افسردگی و زوال عقل است. با بالا رفتن سن٬ افراد بیشتر احتمال دارد چندین بیماری را همزمان تجربه کنند. همچنين سندرم های سالمندی شامل ضعف، بی اختیاری ادرار، افتادن، هذیان و زخم فشاری می شوند.

سالمندی هم چالش ها و هم فرصت ها را به همراه دارد. جوامعی که خود را با این تغییرات جمعیتی وفق می دهند و روی سالمندی سالم سرمایه گذاری می کنند، می توانند افراد را قادر سازند که هم زندگی طولانی تر و سالم تری داشته باشند و هم جوامع از سالمندان بهره مند شوند.

زندگی طولانی‌تر فرصت‌هایی را نه تنها برای افراد مسن و خانواده‌های آنها، بلکه برای کل جوامع به همراه دارد. سال‌های بيشتر عمر٬ فرصتی است براي فعالیت‌های جدید مانند تحصیلات بیشتر، شغل جدید یا رسيدن به یک علاقه قديمي و نادیده ‌گرفته شده.

افراد مسن مي توانند به طرق مختلف به خانواده و جوامع خود کمک می کنند. با این حال، میزان این فرصت ها و مشارکت ها به شدت به یک عامل بستگی دارد: سلامت.

اگر افراد بتوانند این سال‌های بيشتر زندگی خود را با سلامتی خوب تجربه کنند و در محیطی حمایت‌کننده زندگی کنند، توانایی آن‌ها برای انجام کارهایی که برایشان ارزش دارد تفاوت چندانی با افراد جوان‌تر نخواهد داشت. اگر این سالهای اضافه شده عمر همراه با کاهش ظرفیت جسمی و ذهنی باشد، پیامدهای آن برای افراد مسن و برای جامعه منفی تر خواهد بود.

اگرچه برخی از عوامل موثر در سلامت افراد مسن ژنتیکی است، اما بیشتر عوامل موثر در سلامتي٬ به رفتار ما و محيطي كه در آن زندگي مي كنيم مربوط مي شود. حفظ رفتارهای سالم در طول زندگی، به ویژه خوردن یک رژیم غذایی متعادل، انجام فعالیت بدنی منظم و خودداری از مصرف دخانیات، همگی به کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر، بهبود ظرفیت جسمی و ذهنی و تأخیر در وابستگی به ديگران٬ کمک می‌کنند.

محیط زندگي فیزیکی و اجتماعی افراد (از جمله كشور٬ شهر٬ خانه، محله، و اجتماعات آنها) و همچنین ویژگی های شخصی افراد (مانند جنسیت، قومیت، یا وضعیت اجتماعی- اقتصادی آنها) و همچنين شرايط و محیطي که افراد در دوران کودکی در آن زندگی می کنند٬ همگي تأثیرات بلند مدتی بر نحوه زندگي و سلامت دوران سالمندي افراد دارند.

محيط زندگي حمايت كننده٬ افراد را قادر می‌سازد تا با وجود از دست دادن ظرفیت جسمي و ذهني، کارهایی را که برایشان مهم است انجام دهند. در دسترس بودن ساختمان ها و وسایل حمل و نقل عمومی ایمن و قابل دسترس، و مکان هایی که به راحتی می توان در اطراف آن قدم زد، نمونه هایی از محیط های حمایتی هستند.

نكته مهم ديگر اين است كه عملكرد و سلامت هيچ فرد سالمندي شبيه سالمند ديگر نيست. برخی از افراد 80 ساله دارای توانايي هاي  فیزیکی و ذهنی مشابه بسیاری از افراد 30 ساله هستند در حالي كه افراد سالمند دیگر کاهش قابل توجهی در توانايي هاي خود را تجربه می کنند. برنامه هاي سالمندي سالم باید بتوانند به این طیف وسیع از توانايي ها و نیازهای سالمندان پاسخ دهند.

متاسفانه افراد مسن اغلب ضعیف یا وابسته و باری بر دوش جامعه فرض می شوند. جوامع و دولت ها باید به این نگرش‌ها و سایر نگرش‌های مربوط به سن توجه کنند. جهانی شدن، تحولات تکنولوژیکی (به عنوان مثال، در حمل و نقل و ارتباطات)، شهرنشینی و مهاجرت٬ به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر زندگی افراد مسن تأثیر می گذارند.

سازمان بهداشت جهاني از همه كشورها و سياست گذاران مي خواهد كه برنامه هاي سالمندي سالم را اجرا و تقويت كنند. سالمندي سالم به معناي حفظ توانایی عملکردی افراد است. توانایی عملکردی با ظرفیت درونی یک فرد (یعنی ظرفیت‌های جسمی و ذهنی فرد)، محیطی که در آن زندگی می‌کند (به معنای وسیع و شامل محیط‌های فیزیکی، اجتماعی و سیاسی) و تعاملات بین آنها تعیین می‌شود.

اصول برنامه هاي سالمندي سالم عبارتند از :

• تغییر نحوه تفکر، احساس و عمل ما نسبت به سن و پیری
• تقويت توانایی های افراد مسن توسط جوامع
• ارائه مراقبت های بهداشتی - درماني اولیه با محوریت افراد سالمند
• دسترسی به مراقبت های طولانی مدت برای افراد مسن

دوران سالمندي با كرامت و عزت را براي همه انسانهاي جهان آرزو مي كنيم.

تهيه و تنظيم :

دكتر حسين شهزادي - فوق تخصص قلب كودكان - مركز قلب شهيد رجايي