یادداشتی از دكتر حسين شهزادي فوق تخصص قلب كودكان بمناسبت روز جهانی هپاتیت

گروه اجتماعی---- دكتر حسين شهزادي  فوق تخصص قلب كودكان  مركز قلب شهيد رجايي بمناسبت روز جهانی هپاتیت در یادداشتی نوشت: " هر 30 ثانيه٬ يك نفر در جهان به علت هپاتيت و عوارض آن جان خود را از دست مي دهد.

به گزارش بولتن نیوز، در ادامه این یادداشت امده است:

سازمان بهداشت جهاني (WHO) ٬ روز 28 ماه جولاي (7 مرداد) را روز جهاني هپاتيت اعلام كرده است. اين روز به افتخار پزشك و پژوهشگر برجسته ٬ دكتر باروخ ساموئل بلومبرگ (Baruch Samuel Blumberg)٬ و سالروز تولد وي است. وي كاشف ويروس هپاتيت B ٬ تست تشخيصي آن و واكسن هپاتيت B است.

در حال حاضر٬ سالانه 1.3 ميليون نفر در جهان به علت بيماري مزمن هپاتيت B و هپاتيت C و عوارض آنها٬ جان خود را از دست مي دهند. همچنين بيش از 300 ميليون نفر در جهان مبتلا به بيماري مزمن هپاتيت B و هپاتيت C هستند و فقط 45 درصد كودكان در جهان واكسن هپاتيت B را در روز اول تولد دريافت مي كنند.

هدف از نامگذاري اين روز٬ افزايش آگاهي عمومي از بيماري خطرناك و مهلك هپاتيت٬ عوارض آن٬ پيشگيري٬ تشخيص و درمان صحيح و به موقع آن است. با افزايش آگاهي جامعه از اين بيماري و اجراي سياست هاي بهداشتي - درماني مناسب توسط دولت ها٬ مي توان اين بيماري و ميزان مرگ و مير ناشي از آن را كاهش داد.

کبد انسان٬ هر روز بیش از 500 عملکرد حیاتی را انجام می دهد تا ما را زنده نگه دارد. هپاتیت٬ التهاب کبد است. معمولاً توسط یک عفونت ویروسی یا عوامل غیر عفونی (مانند داروها، سموم، الکل) ایجاد می شود.

5 سویه اصلی ویروس هپاتیت وجود دارد (A, B, C, D, E) . در جهان٬ روزانه بيش از 6000 نفر به هپاتيت ويروسي مبتلا مي شوند و هپاتیت هاي B و C ٬ شایع ترین نوع عفونت ها در سطح جهاني هستند و منجر به 1.3 میلیون مرگ و 2.2 میلیون عفونت جدید در سال می شوند. هپاتیت هاي نوع B و C منجر به بیماری مزمن كبد می شوند و شایع ترین علت بيماري سیروز کبدی، از دست دادن عملکرد کبد و سرطان کبد هستند. بیشتر علائم بيماري تنها زمانی ظاهر می‌شوند که بیماری پیشرفت کند، و بیشتر افراد تنها زمانی متوجه می‌شوند که به هپاتیت B یا C مبتلا هستند، كه به بیماری جدی کبد یا سرطان كبد مبتلا شوند.

شناخت و آگاهي از انواع عفونت هاي ويروسي كبد و علايم آنها٬ توزيع جغرافيايي٬ راه هاي انتقال٬ سير و پيشرفت و شدت بيماري در هر نوع و عوارض آنها و چگونگي پيشگيري٬ تشخيص و درمان در هر نوع٬ مي تواند به كاهش بروز و مرگ ناشي از هپاتيت هاي ويروسي كمك كند و حتي مي توان بروز آنها را در سطح جامعه حذف كرد.

بسیاری از افراد مبتلا به هپاتیت ويروسي٬ فقط علائم خفیف را نشان می دهند یا اصلاً علائمی ندارند. با این حال، هر نوع ویروس می تواند علائم شدیدتری ایجاد کند. علائم هپاتیت A، B و C شامل تب، ضعف، بی اشتهایی، اسهال، حالت تهوع، درد شکمی، ادرار تیره رنگ و زردی (زردی پوست و سفیدی چشم) باشد. در برخی موارد، ویروس هپاتيت B و C می‌توانند باعث عفونت مزمن کبدی شوند که این بیماران در خطر بروز عوارض خطرناك بيماري كبدي و مرگ هستند.

هپاتیت D ٬ فقط در افرادی یافت می شود که قبلاً به ويروس هپاتیت B آلوده شده اند يا همزمان به هر دو نوع ويروس مبتلا مي شوند. عفونت دوگانه هپاتيت B و D می‌تواند باعث عفونت جدی‌تر و پیامدهای شديدتر، از جمله پیشرفت سریع به بيماري سیروز كبدي شود.

هپاتیت E ٬ با تب خفیف، کاهش اشتها، حالت تهوع و استفراغ شروع می شود که برای چند روز ادامه می یابد. برخی از افراد همچنین ممکن است درد شکم، خارش، بثورات پوستی یا درد مفاصل داشته باشند. آنها همچنین ممکن است زردی، با ادرار تیره و مدفوع کم رنگ، و كبد کمی بزرگ شده و حساس در لمس، یا گاهی اوقات علايم نارسایی حاد کبدی را نشان دهند.

ویروس هپاتیت A از طریق خوردن غذا و آب آلوده یا از طریق تماس مستقیم با یک فرد آلوده منتقل می شود. تقریباً همه افراد مبتلا به هپاتیت A بهبود می یابند و ایمنی مادام العمر نسبت به ويروس پيدا مي كنند. با این حال، نسبت بسیار کمی از افراد آلوده به هپاتیت A ممکن است در اثر هپاتیت برق آسا جان خود را از دست بدهند. خطر ايجاد عفونت هپاتیت A با کمبود آب سالم و بهداشتي و بهداشت نامناسب (مانند دست های آلوده و کثیف) مرتبط است. یک واکسن ایمن و موثر برای پیشگیری از هپاتیت A در دسترس است.

ويروس هپاتيت B معمولاً از مادرآلوده به کودک در هنگام زایمان و يا در اوایل دوران کودکی٬ و همچنين از طریق تماس با خون یا سایر مایعات بدن افراد آلوده در حین رابطه جنسی نا ايمن، تزریق‌های ناایمن یا آسيب ناشي از ابزارهای تیز و برنده منتقل می‌شود. از بروز هپاتیت B می توان با واکسن هایی که ایمن، در دسترس و موثر هستند، پیشگیری کرد.

ویروس هپاتیت C از طریق خون منتقل می‌شود. روش‌های تزریق ناایمن، مراقبت‌های بهداشتی ناایمن، تزریق خون غربال‌ نشده، استفاده از مواد مخدر تزریقی و روابط جنسی نا ايمن٬ نمونه هايي از روش هاي انتقال عفونت هپاتيت C است. در حال حاضر هیچ واکسن موثری علیه هپاتیت C وجود ندارد. داروهای ضد ویروسی با اثر مستقیم بر ويروس٬ می توانند بیش از 95 درصد از افراد مبتلا به عفونت هپاتیت C را درمان کنند، اما متاسفانه دسترسی به تشخیص و درمان کم است.

ویروس هپاتیت D برای تکثیر به ویروس هپاتیت B نیاز دارد. عفونت هپاتيت D زمانی اتفاق می افتد که فرد به طور همزمان به هر دو هپاتیت B و D مبتلا شود (عفونت همزمان)٬ یا پس از ابتلا به هپاتیت B به ويروس هپاتیت D مبتلا شود. عفونت هپاتیت D با ایمن سازی و واكسيناسيون هپاتیت B قابل پیشگیری است.

ویروس هپاتيت E عمدتاً از طریق آب آلوده منتقل می شود. هپاتیت E در سراسر جهان یافت می شود، اما این بیماری بیشتر در شرق و جنوب آسیا دیده می شود. واکسنی برای جلوگیری از عفونت ویروس هپاتیت E ساخته شده و دارای مجوز در كشور چین است، اما هنوز در جاهای دیگر جهان موجود نیست.

در سطح جهان، تعداد زیادی از افراد مبتلا به هپاتيت ويروسي تشخیص داده نشده و درمان نشده زندگی می کنند. نزدیک به 220 میلیون نفر مبتلا به هپاتیت B تشخیص داده نشده و نزدیک به 36 میلیون نفر مبتلا به هپاتیت C تشخیص داده نشده٬ در جهان زندگي مي كنند. متاسفانه حتی پس از تشخیص بيماري، پوشش درماني و بهداشتي مناسب برای افراد مبتلا به هپاتیت ويروسي به طرز شگفت آوری کم است. تنها 1 نفر از هر 4 نفر مبتلا به هپاتیت B٬ تشخیص داده شده است و تنها 1 نفر از هر 5 نفر درمان مناسب دریافت کرده است. به طور مشابه، از هر 2 نفری که مبتلا به هپاتیت C زندگی می کنند، تنها 1 نفر تشخیص داده شده است و از هر 6 نفر تنها 1 نفر درمان مناسب هپاتيت C شده است.

سازمان بهداشت جهاني٬ با شعار " زمان آن است که برای تحقق دنیای عاری از هپاتیت اقدام کنیم "٬ روز جهاني هپاتيت را گرامي مي دارد. هدف جهاني٬ كاهش 90 درصدي بروز موارد جديد هپاتيت ويروسي و كاهش 65 درصدي ميزان مرگ و مير ناشي از هپاتيت ويروسي تا سال 2030 است.

گسترش و افزايش دسترسی آسان به آزمایش و تشخیص به موقع بيماري٬ اجراي برنامه هاي پیشگیری از طریق واکسیناسیون، ادغام برنامه هاي بهداشتي - درماني هپاتیت با برنامه هاي مراقبت های بهداشتي اولیه، تامين منابع مالی مورد نياز براي پيشگيري و تشخيص و درمان بيماري٬ از جمله اقدامات كليدي و مهم در جهت كاهش و حذف بيماري هپاتيت ويروسي در سطح جهاني است.

منبع : سايت سازمان بهداشت جهاني

تهيه و تنظيم : دكتر حسين شهزادي - فوق تخصص قلب كودكان - مركز قلب شهيد رجايي