ایریتک در سال تولید با مشارکت مردمی چه برنامه ای دارد؟

گروه اقتصادی: سوال اساسی این است که شرکت ایریتک به عنوان یکی از شرکت تخصصی پیمانکاری در زمینه فولاد، در سال تولید با مشارکت مردمی چه برنامه ای دارد؟ و در آستانه دولت چهاردهم در دو ماه آینده، چه وضعیتی از طرح های صنعتی را تحویل دولت بعدی می دهد؟  براین اساس، مدیران ایریتک  باید میزان تاخیر در پروژه های فولادی و صنعتی را در آستانه دولت چهاردهم گزارش بدهند.

به گزارش بولتن نیوز، براساس آمار و اطلاعات سهم ایریتک در طرح های ۴۸ گانه پیشران اقتصادی دولت، شامل ۳ طرح پیمانکاری EPC احياء اردبیل، احیا اقلید و نورد گرم قروه با سرمایه گذاری شرکت ومعادن و یک طرح کوچک مشاوره ای فروآلیاژ در شرکت صنعتی و معدنی چادرملو می باشد. شرکت بین­المللی مهندسی ایران (ایریتک) با سابقه بیش از ۴ دهه به عنوان یکی از مهم­ترین و نام­آورترین شرکتهای پیمانکاری در صنعت فولادسازی در ایران مشغول به فعالیت بوده و بخشی از مجتمع­های صنعتی بزرگی چون فولاد مبارکه، فولاد خراسان، فولاد خوزستان و سایر کارخانجات بزرگ صنایع معدنی دستاورد ایریتک بوده و هم اکنون که این شرکت در آستانه ۵۰ سالگی می باشد و نظر به توان فنی و مهندسی موجود، انتظار این است که با مدیریتی درخور شأن این نام بزرگ، موجب پیشرفت صنعت کشور باشد.

اما درصد پیشرفت پروژه های این شرکت در سال های 1401 و 1402 نشان می دهد که نه تنها پیشرفت طرح ها از قرارداد عقب مانده، بلکه میانگین رشد ماهانه طرح ها نیز اندک بوده است و ایریتک عملا برخی طرح ها را معطل گذاشته و با تاخیر به پیش برده و این طرح ها طبق قرارداد در زمان مورد انتظار تکمیل و تحویل داده نخواهد شد. در نتیجه درآمد ایریتک نیز متناسب با تکمیل پروژه ها نبوده است.

مدیران این شرکت اعلام کرده اند که ۲۲ پروژه به ارزش دو میلیارد دلار در دست اجرا است که از این تعداد پروژه بزرگ ملی، ۲۰ پروژه جزو ۴۸ پروژه‌ پیشران دولت است. ارزش این پروژه‌ها معادل دو میلیارد یورو است که ۷۰۰ میلیون یورو از آن‌ها باقی مانده است؛ و بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد ریال در حال حاضر در دست اجرا است و پروژه‌ها و قراردادهایی طی دو سال اخیر منعقد و آغاز شده و شرکت ایریتک در ۴۶ سال عمر خود، افزون بر ۴۰ میلیارد دلار در صنایع معدنی و فولادی فعالیت کرده است.

در این زمینه برخی کارشناسان معتقدند که کل قراردادهای ایریتک حدود 1 میلیارد یورو است و سرعت پیشرفت فیزیکی طرح ها نیز اندک بوده است.

عقب ماندن فولاد قائنات

در خصوص پیشرفت پروژه ها در سال 1402، بر اساس آمار و اطلاعات موجود از پیشرفت پروژه های صنعتی کشور و نظر کارشناسان، پروژه  فولاد سازه قائنات می بایست تاکنون به اتمام رسیده و در حال تولید محصول باشد. پیشرفت فیزیکی این طرح در سال 1401 حدود 70% بوده و در حال حاضر به زحمت این عدد به 80% میرسد.

رشد پایین اکسیژن پلنت

پروژه اکسیژن پلنت فولاد خوزستان چنانچه بر اساس برنامه زمانبندی استاندارد نظیر دیگر پروژه های اکسیژن پیش می رفت تاکنون می بایست بیش از ۹۵% پیشرفت فیزیکی داشته باشد که این عدد در واقعیت کمتر از 30%  بوده است.

پیشرفت پروژه احیاء مستقیم اردبیل از برنامه عقب است

پروژه احیاء مستقیم اردبیل با پیشرفت بیش از ۲۵ درصدی در سال 1401 بوده و در حال حاضر پیشرفت فیزیکی این پروژه  از برنامه عقب است

 موارد مشابه در خصوص پیشرفت اندک پروژه های احیاء اقلید، فولاد سازی و نورد ورق گرم فولاد قروه، استحصال طلای کردستان و ... همگی دال بر عقب ماندن پروژه ها از برنامه هاست.

پروژه های آلومینیوم و سنگ آهن

دو پروژه زیر نظر این شرکت در خارج از کشور در حوزه آلومینیوم و تأمین سنگ آهن وجود دارد.طبق گزارشات موجود در وب سایت های مختلف، در زمان مدیرعامل اسبق شرکت بین المللی مهندسی ایران، تلاش هایی جهت تأمین سنگ آهن از کشورهای آفریقایی و نیز کشور ارمنستان صورت پذیرفت که نتیجه آن تلاش ها نیز موجود می باشد. مشتاقانه منتظر گزارش پیشرفت کار مدیران این شرکت هستیم چرا که معضل بزرگ کمبود سنگ آهن مورد نیاز صنایع فولادی موجب ایجاد نگرانی کلیه فعالین و مدیران ارشد این صنعت شده است. همچنین از آنجایی که که هیچ گونه اطلاعاتی در خصوص وجود پروژه آلومینیم در خارج از کشور موجود نمی باشد، انتظار می رود چنانچه اطلاعات و گزارش عملکردی در زمینه پروژه آلومینیوم در خارج از کشور وجود دارد به نحو روشنی اطلاع رسانی گردد.

با توجه به موارد ذکر شده و عدم پیشرفت پروژه ها این سوال مطرح است که چرا چنین ظرفیت بزرگی که قابلیت ایجاد طرح های عظیم را دارد درست استفاده نمی شود؟

اکنون باید از وزارت صمت و ایمیدرو خواست که نه تنها نسبت به عملکرد ایریتک ارزیابی دقیق و بررسی های فنی و کارشناسی و اقتصادی داشته باشند بلکه سوال شود  که چرا پروژه های بزرگ و مطرح فولاد کشور را با تأخیر مواجه کرده است؟

سهم ایریتک در طرح های پیشران

لیست ۴۸ پروژه پیشران دولت به شرح مختصر شامل 5 پروژه در فولاد مبارکه، 7 پروژه در ملی مس، 10 پروژه در صنعتی معدنی چادرملو، ۱۳ پروژه در صنعتی معدنی گل­گهر، 4 پروژه در هلدینگ خلیج فارس، 2 پروژه در هلدینگ نفت و گاز پارسیان و 7 پروژه نیز در شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات می­باشد که توسط دولت محترم تعریف شده است. که براساس آمار و اطلاعات سهم ایریتک در این طرح های ۴۸ گانه شامل ۳ طرح پیمانکاری EPC احياء اردبیل، احیا اقلید و نورد گرم قروه با سرمایه­گذاری شرکت ومعادن و یک طرح کوچک مشاوره­ای فروآلیاژ در شرکت صنعتی و معدنی چادرملو می­باشد و مجموع مبالغ آنها ۸۰۰ میلیون یورو است.

درآمد عملیاتی ایریتک

درآمد عملیاتی شرکت بین المللی مهندسی ایران در سال 1400، حدود ۹۰۰۰ میلیارد ریال و  در سال 1401 به 15000 میلیارد ریال  و 1402 حدود ۲۰ هزار میلیارد ریال برآورد و پیش بینی شده اما  براساس پیشرفت فیزیکی پروژه های مختلف در ماه های اخیر و بر اساس سیاست های دولت سیزدهم بر اساس صورت وضعیت های تایید شده اکنون این پرسش مطرح است که چه میزان از این درآمد پیش بینی شده تحقق یافته است؟

در رابطه با درآمد عملیاتی ایریتک نیز باید به چند نکته توجه شود.

چنانچه در خصوص پیشرفت فیزیکی پروژه ها ذکر شد، کلیه پروژه های جاری این شرکت دارای تأخیرات قابل ملاحظه ای بوده و ادعای پیشرفت های چند برابری یا حتی نزدیک به برنامه زمانبندی پروژه صحت ندارد. در چنین شرایطی تأخیر در اتمام پروژه ها کاملاً قابل پیش بینی میباشد. به عنوان مثال چنانچه پروژه اردبیل با سرعتی مشابه سال قبل ادامه داشته باشد (حدود 1.2 درصد پیشرفت ماهانه) احتمالاً تا 4 سال دیگر نیز نمی توان انتظار اتمام این پروژه را داشت. لازم به ذکر است چنین تأخیری با توجه به تورم جهانی و نیز تورم موجود در ایران موجب افزایش قیمت تمام شده طرح های پیشران دولت خواهد شد.

با احتساب متوسط ۴ سال مدت زمان مورد نیاز ساخت هر طرح و درصد پیشرفت متوسط ماهانه نزدیک به 2% در هر پروژه، مبلغ تخمینی صورت وضعیت های مربوط به سال 1402 جهت اتمام پروژه ها طبق برنامه زمانبندی شده، حدود 225000 میلیارد ریال خواهد شد. چنانچه فرض را بر حقیقت یک میلیارد دلار پروژه فعال در شرکت ایریتک بگذاریم نیز باز می بایست رقم صورت وضعیت های سال 1402 بالغ بر 110000 میلیارد ریال باشد.

عدم تحرک در برند جهانی ایریتک

شرکت مهندسی ایریتک با وجود برخورداری از برند جهانی، امکانات، متخصصان و حمایت های دولتی، هنوز در حد مورد انتظار برای تکمیل و رشد طرح های فولادی و معدنی وصنعتی کشور عمل نکرده و انتظار می رود که با همکاری سایر شرکت ها و سازمان های معتبر در حوزه فولاد و صنعت و معدن کشور، برنامه ای موثر برای تکمیل طرح های پیشران اقتصادی کشور ارائه دهد و شاهد پیشرفت پروژه های فولادی، و سایر رشته های صنعت و معدن کشور ظرف چند سال آینده باشیم.

بررسی وضعیت طرح های فولادی و صنعتی کشور نشان می دهد که برخی طرح های فولادی و سایر طرح ها پس از یک دهه هنوز در ابتدای راه هستند و لازم است که با حمایت دولت، وزارت صمت، ایمیدرو و پیمانکار اجرایی آن شرکت ایریتک هر چه زودتر به سرانجام برسند.

در حال حاضر گفته می شود که نیمی از زنجیره فولاد کشور در برنامه پیشران پیشرفت ایران در ارتباط با شرکت ایریتک است و 1 تا ۲ میلیارد یورو پروژه صنعتی و معدنی در ارتباط با ایریتک وجود دارد. اما سوال این است که در دوره مدیریت جدید این شرکت، تاکنون چه اقداماتی انجام شده و چه برنامه ای برای استفاده از ظرفیت ها و امکانات موجود، برای پیشبرد برنامه های صنعتی و معدنی کشور در دستور کار قرار گرفته است؟

لازم است پیمانکار بزرگ و مهمی مانند ایریتک در گزارشی اعلام کند که در سال تولید با مشارکت مردمی، عملاً چه اقدامات اساسی را انجام داده و در سال جاری چند کمیسیون معاملات درماه های اخیر برگزار کرده و نسبت به تامین مالی و تکمیل پروژه ها و پیشبرد آنها چه اقدامات اساسی را انجام داده است؟

 در شرایطی که اقتصاد ایران نیازمند راهکارهای اقتصاد مقاومتی، افزایش تاب آوری، رشد ساخت داخل، کاهش خام فروشی، افزایش تولید و صادرات معدنی، رشد ارزش افزوده در بخش معدن و تبدیل مواد خام به محصولات نهایی، مشارکت مردم و رشد سرمایه گذاری ها است باید از امکانات، برند جهانی و توان تخصصی شرکت ایریتک و سایر شرکت های مهم کشور، برای تکمیل طرح های صنعتی و فولادی استفاده شود.

از آنجا که بخش معدن و صنایع معدنی از جمله فولاد، مس، و سایر فلزات کشور، به عنوان محور برنامه های توسعه ای، تولید، تامین نیازهای داخلی و ارزآوری کشور در آینده مطرح است، باید دید که وضعیت پروژه ها در چه وضعیتی است و پس از سال ها تاخیر در طرح های فولادی در چه وضعیتی هستیم؟ آیا برنامه های بلند پروازانه معدنی، مس، فولاد، و سایر محصولات امکان تحقق دارند؟

در شرایطی که انتظار داریم معادن و صنایع معدنی کشور جایگزین نفت شود و خام فروشی کاهش یابد، ارزش افزوده بیشتر شود، طرح های بزرگ و پیشران کشور از جمله طرح های فولادی و معدنی به سرانجام برسد و شاهد رشد درآمد ارزی و صادرات با ارزش افزوده بالاتر باشیم. پهنه های معدنی کشور آزاد شوند و شاهد افزایش فعالیت و تحرک و سرمایه گذاری و پیشرفت طرح های صنعتی باشیم، و شاهد حضور افراد صاحب دانش و تجربه باشیم و فناوری وعلم حضور بیشتری داشته باشد، لازم است که انتخاب مدیران شرکت های مهم معدنی و صنایع معدنی کشور، با شایسته سالاری همراه باشد. دولت باید به چنین انتخاب ها و انتصاب هایی ورود پیدا کند و قبل از وابستگی و آشنایی افراد به دیگران، ابتدا شایستگی و توان مدیریتی، و تسلط آنها را به تجربه، علم و فناوری، و دانش صنایع معدنی و تحقیقات صنعتی و بازرگانی خارجی را بررسی نمایند.

ایریتک پروژه‌های بسیاری را در کارنامه خود داشته و درآمدهای بسیار بزرگی کسب می‌کرده است در حال حاضر نیز طرح های مهم پیشران اقتصادی، تحت مدیریت و نظارت این شرکت به پیش می رود و لذا این شرکت باید توانمندتر از گذشته حاضر شود.

کارشناسان و مدیران صنعتی و معدنی کشور انتظار دارند که دولت چهاردهم که در دو ماه آینده سکان اجرایی را به دست بگیرد، به ارزیابی عملکرد مدیران هلدینگ های بزرگ صنعتی و معدنی کشور و همچنین شرکت های تحقیق و توسعه مانند ایریتک اقدام کرده و مدیران جوان، اثرگذار، کارآمد و معتقد به ساخت داخل را که دارای برنامه هستند برای سازمان های مهم صنعتی و معدنی انتخاب کند تا علاوه بر تحقق برنامه پیشران پیشرفت ایران، و رشد پروژه های صنعتی و تکمیل طرح های موجود، سایر برنامه های دولت از جمله کاهش تورم و بیکاری و بهبود معیشت مردم نیز در دستور کار قرار گیرد.

مدیران دولتی این شرکت در سال های اخیر بارها تغییر کرده و کارایی لازم را نداشته اند و از ظرفیت متخصصان و کارکنان این شرکت به خوبی استفاده نشده است.

برخی از مدیران اساسا کارایی لازم را نداشته اند. عده ای از مدیران نیز به جای تقویت شرکت، به دنبال خصوصی سازی و واگذاری شرکت بوده اند و از امکانات و دارایی های ارزشمند این شرکت استفاده نکرده اند. با هر تغییری در وزارت صمت، ایمیدرو، دولت و مجلس، عملا وضعیت مدیریت بسیاری از شرکت های موثر کشور نیز تغییر کرده و برعملکرد آنها اثرگذار بوده است لذا امید است که در دولت آینده، افرادی کاردان و شایسته و توانمند برای هلدینگ های صنعتی و معدنی و شرکت های تخصصی انتخاب شوند که قادر به رشد پیشرفت طرح های صنعتی موجود و تولید و صادرات کشور باشند.

وزارت صمت باید نسبت به زنجیره بسته مدیریتی ذیل شرکتهایی مانند ایریتک، ایمپاسکو، ایمیدرو، ایدرو، میدکو، ایتوک، ایمینو، و.... اقدام کند واز این مدیریت دولت محوری به سمت جهش تولید با مشارکت مردمی حرکت کند. در ایران شرکت های دانش بنیان و مشارکت کنندگان مردمی و بخش خصوصی، باید بتوانند از طریق منابع مالی شرکتهای ایریتک، ایمیدرو، میدکو، ایتوک، و... زمینه فعالیت تولیدی و سرمایه گذاری ها را گسترش دهند.

آسکوتک، ایراسکو و ایریتک باید با انتخاب مدیران با تجربه، به صنایع معدنی و طرح های پیشران کشور کمک کنند نه انتصاب مدیران سفارشی از سوی افراد صاحب نفوذ و افرادی که سابقه خوبی نداشته و عملا با ناکارآمدی و سوء مدیریت خود، موجب عقب ماندگی طرح های صنایع معدنی شده اند. باید ارزیابی شود که چه کسانی در این سال ها به ساخت داخل، تامین نیازها با توانایی های کشور، رشد اکتشاف و استخراج توجه داشته اند و چه کسانی عملا فرصت های از دست رفته را نصیب صنایع معدنی کرده اند؟

باید ارزیابی شود که چه کسانی در این سال ها به ساخت داخل، تامین نیازها با توانایی های کشور، رشد اکتشاف و استخراج توجه داشته اند و چه کسانی عملا فرصت های از دست رفته را نصیب صنایع معدنی کرده اند؟

چرا تغییر مدیران عامل برخی از شرکت‌های مرتبط با صنعت فولاد و معدن به طور شفاف اطلاع‌رسانی نمی‌شود؟

شرکت بین‌المللی مهندسی ایران (ایریتک) شرکت مهندسی مهم کشور در بخش صنعت فولاد و معدن بوده و هست؛ یکبار به بخش خصوصی ... به منظور خصوصی‌سازی واگذار و سپس به بخش دولتی (ایمیدرو) برگردانده شد؛ قرار بود به چه کسانی واگذار شود و چه کسانی به هیات مدیره آن بعد از این تغییر راه یافتند؟ و در حال حاضر چه کسانی بر عملکرد آن موثر هستند. آیا نظر برخی نمایندگان در تعیین هیات مدیره این شرکت دخیل بوده یا خیر؟ آیا افرادی به این شرکت و شرکت‌های دیگر از شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو) راه یافته اند؟ افراد مامور از شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران (ایمپاسکو) چه کسانی بوده اند؟

 شنیده شده که چند هفته‌ای است مدیرعامل شرکت زیرمجموعه ایریتک در ایتالیا به نام «ایراسکو» تغییر کرده اما هیچ اطلاع‌رسانی و شفافیتی در این مورد صورت نگرفته است!

آیا بیلان و ترازنامه‌های این شرکت حسابرسی و رسیدگی شده است؟ آیا ایمیدرو یا وزارت صمت به خریدها و قراردادهای دوره‌های قبل آسکوتک، ایراسکو و شرکت‌های ایرانی مستقر در خارج از کشور رسیدگی کرده است؟ سرمایه‌گذاری مشترک «ایراسکو» چه موردی بوده است. آیا جابجایی مدیریتی در سایت‌های رسمی دو شرکت «ایریتک» و «ایراسکو» اعلام و اطلاع‌رسانی شده‌ است

انتخاب برخی مدیران به سمت های مختلف در داخل و خارج کشور نشان می دهد که برخی افراد که اتفاقا عملکرد آنها در پروژه های صنایع معدنی و فولادی کشور مورد انتقاد بوده، به جای پاسخ گویی، عملا ترفیع گرفته و در شرکت های آسکوتک، ایراسکو و ایریتک، پست گرفته و به آنها پست های شیرین و تشویقی در خارج کشور دادند.

همچنین بررسی تخصص وقابلیت های سایر مدیران دفاتر خارج از کشوروحسابرسی هزینه های این شرکت ها که بعضا بعنوان حیاط خلوت مخارج در نظر گرفته میشوند نیز ضروری است.

آسکوتک، ایراسکو و ایریتک باید بامدیران با تجربه به صنایع معدنی و طرح های پیشران کشور کمک کنند نه مدیران سفارشی از سوی افراد صاحب نفوذ و افرادی که سابقه خوبی نداشته و عملا با ناکارآمدی و سوء مدیریت خود، موجب عقب ماندگی طرح های صنایع معدنی شده اند. باید ارزیابی شود که چه کسانی در این سال ها به ساخت داخل، تامین نیازها با توانایی های کشور، رشد اکتشاف و استخراج توجه داشته اند و چه کسانی عملا فرصت های از دست رفته را نصیب صنایع معدنی کرده اند؟

اکنون این پرسش مطرح است که آیا مدیران انتخاب شده برای این شرکت ها می توانند، آنچه وزارت صمت، ایمیدرو، هلدینگ های بزرگ معدنی و فولادی کشور، و دولت انتظار دارند را محقق کنند؟ آیا در شرایطی که دولت طرح های مختلف معدنی و فولادی را به عنوان پیشران اقتصاد ایران معرفی کرده و بر آنها تاکید دارد، ایراسکو و ایریتک می توانند به تکمیل طرح ها، سرعت بخشیدن به بهره برداری از طرح ها و ادامه فعالیت شرکت ها کمک کنند و آنچه انتظار می رود را محقق سازند؟

پرسش اساسی در این زمینه آن است که تا چه زمان مدیران شرکت های بازرگانی و صنعتی موثر در روند توسعه صنعتی کشور، از طریق آشنایی و معرفی و وابستگی به افراد صاحب نفوذ و سفارش افراد مختلف انتخاب می شوند؟ چرا شرکت های مهم و تاثیر گذار، باید به چنین سرنوشتی دچار شوند که افراد ناآشنا به روند کار و مدیریت بازرگانی خارجی، باید اداره آنها را به عهده بگیرند؟

مدیریت شرکتی مانند ایراسکو، اسکوتک و ایریتک، باید شرکت های بازرگانی و اروپایی در زمینه صنایع معدنی را بشناسد تا بتواند وظیفه سازمانی خود را به خوبی انجام دهد و در شرایط کنونی که کشور نیازمند ماشین آلات، و تکمیل طرح هاست، اقدامات موثری را انجام دهد.

آسکوتک و ایریتک، با کم‌تحرکی و عدم استفاده از منابع و فرصت های در اختیار، عملا کمکی به رشد طرح های صنایع معدنی کشور نکرده اند و سوال این است که شرکت آسکوتک از 500 میلیون یورو منابع خود، چه کمکی به شرکت های معدنی و ساخت داخل کرده است؟