غربت جام‌جم در جشن حافظ

گروه فرهنگی- محمدامین نجفیان/ بیستودومین مراسم سینمایی تلویزیونی دنیای تصویر (جشن حافظ) با معرفی برگزیدگان در بخش‌های مختلف شنبه‌شب (۸ مهر) در سالن هتل اسپیناس پالاس به کار خود پایان داد. این مراسم از ساعت 21:30 با حضور سینماگران و برنامه‌سازان نامزد شده آغاز شد. تأخیر حدودا دوساعته مراسم باعث شد اهدای جوایز تا یک بامداد ادامه داشته باشد. در این دوره آن دسته از آثار سینمایی که از آذر ۱۴۰۰ تا ابتدای مرداد ۱۴۰۲ اکران شده‌اند، مورد داوری قرار گرفتند. در بخش تلویزیونی نیز آثاری مورد داوری قرار گرفتند که از اسفند ۱۴۰۰ تا مرداد ۱۴۰۲ پخش شده‌اند.

فلسفه جشن حافظ و ندیدن جام‌جم

جایزه حافظ یک مراسم اعطای جوایز سالانه است که با تقدیر از دستاوردهای سینمایی در سینما و دستاوردهای تلویزیونی در تلویزیون ایران برگزار می‌شود. اولین دوره جوایز حافظ در سال ۱۳۷۶، توسط مجله دنیای تصویر برگزار شد و همین دلیل باعث شد این مراسم به‌عنوان جایزه دنیای تصویر نیز شناخته شود. اسامی نامزدهای بخش تلویزیون بیست‌ودومین جشن حافظ در شرایطی اعلام شده که در کمال تعجب هیچ نماینده‌ای از صداوسیما در بین نامزدها وجود ندارد و تمامی گزینه‌ها در اختیار آثار شبکه نمایش خانگی (پلتفرم‌ها) قرار دارد. بی‌توجهی این جشن به برنامه‌ها و سریال‌های صداوسیما، واکنش‌های بسیاری را برانگیخت و اعتبار مراسم را زیر سوال برد. مسلما امکان رقابت عادلانه زمانی فراهم می‌شود که همه هنرمندان فارغ از جهت‌گیری سیاسی خود یا سازمان تولیدکننده محصول، امکان حضور و مشارکت داشته باشد. این اتفاق در شرایطی محقق شده که تا پیش از این، آثار تلویزیونی در کنار تولیدات وی‌اودی‌ها و شبکه نمایش خانگی، در این بخش به رقابت می‌پرداختند؛ اما اکنون نخستین دوره‌ای است که این بخش تنها در عنوان، نام آثار تلویزیونی را یدک می‌کشد و در محتوا و نامزدها، تمامی عناوین به تولیدات وی‌اودی‌ها اختصاص دارد. در مراسم شنبه‌شب نه‌تنها به این سوال پاسخی داده نشد، بلکه دبیر جشنواره اعلام کرد آثاری که نامزد نشده‌اند، دارای اشکال‌هایی
بوده‌اند!

برگزیدگان جشن حافظ

در این دوره از جشن حافظ جایزه یک عمر فعالیت هنری یعنی تندیس حافظ ویژه علی معلم به بهزاد فراهانی اهدا شد. بهترین مستند، مستند «کاپیتان من» سیاوش صفاریان‌پور، بهترین فیلم کوتاه «سیزده سالگی» صمد علیزاده، بهترین برنامه فوتبال ۳۶۰ و بهترین بازیگر زن کمدی رویا افشار برای بازی در سریال «آنتن» انتخاب شدند.
بهترین بازیگر مرد کمدی هم مهران غفوریان برای بازی در «نیسان آبی» و بهترین بازیگر زن درام هدی زین‌العابدین برای سریال «رهایم کن» به‌عنوان برگزیده در این دوره از جشنواره حافظ معرفی شدند. همچنین بر اساس انتخاب هیأت داوران، جایزه بهترین بازیگر مرد درام را علیرضا کمالی برای بازی در «پوست شیر» و بهترین فیلم‌نامه سریال تلویزیونی را جمشید محمودی و رضا بهاروند «پوست شیر» به دست آوردند. بهترین کارگردانی سریال تلویزیونی؛ نیما جاویدی «رهایم کن» جمشید محمودی «پوست شیر» و بهترین سریال تلویزیونی و پلتفرم‌های استریم آنلاین «پوست شیر» و تهیه‌کننده نوید محمودی اعلام شدند. در بخش سریال برگزیده در محصولات تلویزیونی و شبکه نمایش خانگی سال ۱۴۰۰ هم سریال «خاتون» انتخاب شد. عنوان بهترین فیلم‌نامه هم را «ملاقات خصوصی» و بهترین بازیگر زن هم الناز شاکردوست برای بازی در فیلم «تی تی» به دست آوردند. بهترین بازیگر مرد پژمان جمشیدی «علفزار» بهرام افشاری «فسیل» و بهترین کارگردانی آیدا پناهنده «تی‌تی» و در نهایت بهترین فیلم «ملاقات خصوصی» توسط هیأت انتخاب برگزیده شد.

دمیدن بر یک شکاف اشتباه

در این دوره از جشن حافظ، هیچ برنامه و سریالی از تلویزیون وجود نداشت که باعث تعجب اهالی رسانه و فعالان فرهنگی و هنری شد. به نظر می‌رسد تشدید اختلافات بین بخش خصوصی و تلویزیون در قضیه شبکه نمایش خانگی در این زمینه مؤثر واقع شده است. در واقع جشن حافظ که توسط بخش خصوصی برگزار می‌شود با این نوع گزینش آثار نامزد و برگزیده سمت‌وسوی خود را انتخاب کرده و در کنار پلتفرم‌ها و در مقابل سازمان صداوسیما قرار گرفته است؛ اما دمیدن بر این شکاف به نفع هیچکدام نیست و باید هر چه سریع‌تر اختلافات احتمالی در این زمینه رفع شود.
در واقع در این دوره از جشن حافظ یک تبعیض علیه تولیدات صداوسیما صورت گرفت. درست است که آثار برگزیده اثرهای با کیفیت و قابل‌توجهی هستند و نمی‌توان از کنار این مسأله عبور کرد؛ اما در همین بازه زمانی آثار خوبی در تلویزیون پخش شده بود که می‌توانست مورد توجه قرار گیرد. به‌عنوان مثال سریال «گیلدخت» شبکه یک می‌توانست جزو برگزیده‌ها باشد.