رمضان یا محرم؟

گروه دین و اندیشه - صادق فرامرزی: حالا به استقبال رمضان می‌رویم، مبارک‌ترین ایامی که خداوند برای بندگانش مقدر کرده است، ماهی برای مناجات و روزه‌داری، فرصتی برای هر "بنده خدا"... اما اجازه بدهید بجای فرصت هر "بنده خدا" به تجربه جمعی "بندگان خدا" از این ماه نگاهی بیاندازیم... رمضان چه نمود بیرونی‌ای برای مردم دارد؟

به گزارش بولتن نیوز، اگر از بنرهای کلیشه‌ای روابط‌ عمومی سازمان‌ها و شهرداری‌ها بگذریم تمام نمود بیرونی رمضانی به محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی در غذاخوری‌ها ختم می‌شود، وجهی تماما سلبی در محیطی بیرونی و البته افطاری‌هایی جمعی در محیط خصوصی!(برگزاری دسته‌جمعی مراسم لیالی‌قدر تنها وجه ایجابی رمضان در جامعه است)... در نقطه مقابل اما ماه محرم تبدیل به بزرگترین آئین جمعی در جامعه ایران شده است، آئینی که از شدت ریشه‌دواندن در باورها و سنت‌ها، اکثریت قریب به اتفاق جامعه را با خود همراه می‌سازد، تا آنجا که حتی اقلیت‌های دینی نیز به سبک و سیاق خود سعی می‌کنند بخشی از این آئین باشند... قصد قیاس حکم روزه‌داری رمضان با سنت عزاداری محرم نیست، روی صحبت با نمود اجتماعی این ۲ماه در جامعه است.

رمضان ایرانی برخلاف رمضان در عمده ملل اسلامی هیچ رنگی از یک جشن ندارد(حتی مانند محرم رنگ حزن و عزا نیز به خود نمی‌گیرد)، رمضان ایرانی در اجتماعی‌ترین حالت خود تبدیل به یک "اجبار موسمی" شده است که هیچ نشانی از آئین ندارد، به همین خاطر برخلاف آئین محرم که همیشه تاریخ اجتماع‌محور بوده شمایل یک حکم فردی را پیدا کرده است که با مصوبات دولتی رسمیت می‌یابد!

محرم آئینی اجماع‌ساز است، اقتدارآفرین است، هویت‌بخش است... به همین خاطر عمده حملات به این سرمایه شیعی ناظر به آئین‌ستیزی از این ماه است(مغلطه پرتکراری که خواهان تعطیلی عزاداری به بهانه تفکر درباره قیام مولا حسین(ع) می‌شود)... در نقطه مقابل اما رمضان‌های ایرانی نه تنها رنگ هویتی و اجماع‌ساز ندارد که تبدیل به میدانی جدید برای اجباری‌سازی دین‌داری شده است.

چندسال پیش صفحه رهبری جلودار پویشی با عنوان‌ #افطاری_ساده شد، عبور از افطاری‌های گرانقیمت خصوصی به افطاری‌های ساده عمومی و خیابانی... طرحی که می‌توانست جرقه‌ای برای آئین شدن رمضان ایرانی باشد، نمود اجتماعی و مردمی بخشیدن به روزه‌داری و خلق تجربه جمعی از رمضان مقدمه‌ای برای فهم این ماه مبارک به عنوان جشنی مذهبی است.